Betaalbare zorg met behulp van een case-mix informatiesysteem

Hoe een case-mix informatiesysteem ervoor kan zorgen dat je als ziekenhuis nog beter kan voldoen aan het leveren van betaalbare zorg aan de juiste patiënten? Lees hier de ervaringen van het AMC met het zelf ontwikkelde systeem.

De Nederlandse gezondheidszorg staat onder grote financiële druk. Als gevolg hiervan zijn sinds 2005 diverse hervormingen en omvangrijke wetswijzigingen doorgevoerd. De toenemende concurrentie en financiële druk vereisten ook aanpassingen aan de wijze waarop ziekenhuizen in het algemeen werden bestuurd.

Case-mix informatie werd steeds belangrijker om de juiste beslissingen te nemen ten aanzien van het type en de volumes van de patiënten (case-mix), planning, monitoring, proces optimalisatie en legitimering. Voor verschillende ziekenhuizen was het DBC-systeem een stimulans om case-mix informatiesystemen te introduceren. In een case-mix informatiesysteem (CMI) worden financiële, medische en patiëntgegevens verzameld op patiëntniveau. Deze gegevens kunnen op verschillende niveaus worden geïntegreerd, gecorreleerd en geaggregeerd.

Ontwerpgericht onderzoek

In de Nederlandse (academische) ziekenhuizen was geen kennis beschikbaar over het type case-mixinformatie dat ontworpen kon worden en hoe een dergelijk ontwerp succesvol kon worden geïmplementeerd. Wel waren in de literatuur verhalen te lezen over mislukkingen en succes van CMI’s in andere landen. Sommige succesvolle implementaties hadden geleid tot positieve uitkomsten, zoals betere geïnformeerde keuzes, het verhogen van kostenbewustzijn, het rationaliseren van de operationele processen en kostenbesparingen. Maar er waren ook mislukte implementaties met negatieve effecten als gevolg, zoals machtsconflicten en discussies over de gegenereerde gegevens. In het algemeen kan worden gesteld dat er weinig onderzoek was gedaan naar de effecten van CMI’s. Hierdoor bleven veel belangrijke onderzoeksthema’s onontgonnen. Om die reden werd in het Academisch Medisch Centrum (AMC) in Amsterdam een ontwerpgericht onderzoek uitgevoerd.

Ondersteuning vanuit case-mix informatie

Franck Asselman, Econoom van het AMC onderzocht tussen 2006 en 2014 in het Academisch Medisch Centrum hoe case-mix informatie het hoger medisch en niet-medisch management kan ondersteunen. Er werden diverse beslismodellen, rapportages, figuren en procesanalyses ontwikkeld. Aan het onderzoek namen 53 (medische) topmanagers van het AMC deel, bestaande uit medische afdelingshoofden, divisiemanagers en Raad van Bestuur. Om de toepasbaarheid van de onderzoeksresultaten voor andere UMC´s te beoordelen, is de Portfoliomatrix van het AMC bij een geselecteerd aantal medische specialismen van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en het Vrije Universitair Medisch Centrum (VUmc) herontworpen, geïmplementeerd en geëvalueerd.

De onderzoeksresultaten

Uit zijn onderzoek blijkt dat deze informatieproducten hebben geleid tot nieuwe inzichten in patiëntengroepen, een betere dialoog over beleidskeuzes, procesoptimalisatie, kostenreductie, betrouwbaardere registraties en betere externe verantwoording. Case-mixinformatie kan daarom in belangrijke mate bijdragen aan de maatschappelijke opdracht van (academische) ziekenhuizen: het leveren van betaalbare zorg aan de juiste patiënten. De mogelijkheden van case-mix informatie kunnen nog sterker worden benut als het DBC-systeem verbetert, prijsafspraken met zorgverzekeraars sneller tot stand komen en de negatieve effecten van marktwerking worden weggenomen.

Meer informatie vindt u op zijn website www.casemixinformatie.nl. Op deze website vindt u een inhoudelijke en conceptuele toelichting op dit promotieproject, een beschrijving van het case-mix informatiesysteem van het AMC, voorbeelden van gebruik van case-mix informatie met fictieve data, zijn digitale zijn proefschrift en links naar diverse artikelen over het project in de media.

Frank Asselman is een van de hoofddocenten van de Opleiding Controller in de Zorg.