SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Critici betichten de Europese Commissie geregeld van een gebrek aan doortastendheid. Toch: op het gebied van afval zijn onlangs belangrijke stappen gezet. Frank Hopstaken (FFact) laat er zijn licht over schijnen.
Europa heeft een paar belangrijke besluiten genomen.
“Klopt. Het gaat om wetgeving op het gebied van circulaire economie én een beleidspakket voor kunststof afval; denk aan plastic borden en bestek, wattenstaafjes, rietjes, ballonstokjes en roerstokjes. Kortom: zaken die vaak in het milieu belanden en die niet worden afgebroken. Door het verbod op deze producten wil Europa de groei van de plastic soep in de oceaan temperen. Er is steeds meer aandacht voor kunststof en de effecten ervan op de lange termijn. Producenten van plastic wegwerpspullen doen er verstandig aan te onderzoeken of ze hun producten ook van hout of karton kunnen maken.”
Van plastic recyclen wordt gezegd: “Nutteloos. Het wordt toch allemaal verbrand.”
“Dat is een misverstand. We zetten steeds stappen vooruit. Zo was het aanvankelijk niet mogelijk om zwart plastic te recyclen omdat het niet werd herkend op een zwarte lopende band, maar dat probleem is allang opgelost. Nu doet zich een nieuw probleem voor: de pet trays, de kleine, harde schaaltjes, meestal onder voedingsmiddelen. Hiervoor wordt ander materiaal gebruikt dan voor petflessen. Er zitten verstorende factoren in, zoals laminaten. Daarom zeggen recyclers van petflessen vaak: ‘Maximaal tien procent pet trays, anders lopen mijn machines vast.’ Hierdoor is het moeilijk om 3-5 procent van de kunststof die we inzamelen te recyclen. Daar wordt nu een nieuwe recyclinglijn voor gebouwd.”
Je zou zeggen: “Fabrikanten, overleg eerst met recyclers voor je een nieuw verpakkingsmateriaal introduceert.”
“Precies. Dat heb ik zo’n twintig jaar geleden al eens voorgesteld, maar kennelijk is dat lastig te realiseren. Gevolg is dat je er pas aan het eind van de keten achter komt dat je het materiaal niet kunt recyclen. Dan wordt de recyclingoplossing uiteindelijk wel ontwikkeld, maar we lopen eigenlijk continu achter de feiten aan en verliezen kostbare tijd. Dat kan een stuk efficiënter. Daarom is het goed dat Europa nu inzet op de circulaire gedachte. Dat kon wel eens een ommekeer zijn.”
En dan hebben nog nieuwe omgevingswet, waarvan de invoering is verschoven van dit jaar naar volgend jaar. Wat gaat die wet voor effect hebben op de manier waarop we omgaan met afval?
“Vooral provincies dragen taken en bevoegdheden over aan gemeenten en via hen aan de omgevingsdiensten. Die zullen vanuit een integrale omgevingsvisie zaken gaan beoordelen. Dat zal nog niet zo meevallen, zeker voor kleine gemeenten. Gemeenten zullen verplicht moeten gaan samenwerken in omgevingsdiensten, en omgevingsdiensten zullen ook weer onderling moeten samenwerken. Want voor een kleine gemeente is het ondoenlijk om de benodigde expertise te hebben en te houden.”
Zijn er belangrijke marktverschuivingen gaande?
“Ja. De consolidatie in de afvalmarkt zet verder door. Renewi opereert voor het eerste jaar als grootste afvalbedrijf. De afvalsector heeft – net als de meeste andere sectoren – een paar slechte jaren achter de rug, met beroerde prijzen en een overschot aan productiecapaciteit. De verbrandingscentrales importeerden steeds meer afval, onder andere uit Engeland, omdat er hier te weinig was. Nu de economie in de lift zit en er meer wordt gebouwd, draait ook de afvalsector weer beter. Er is ook weer meer bouw- en sloopafval. Verder zien we dat de verwerkingskosten oplopen. Daarnaast leiden de importblokkades van China op bijvoorbeeld papier en plastic tot prijsdruk. We krijgen deze grondstoffen moeilijker weg naar China, waardoor een overschot ontstaat. Met name gemeenten doen er goed aan rekening te houden met hogere verwerkingskosten en een lagere opbrengst.”
Frank Hopstaken is CEO van FFact, adviesbureau duurzaamheid voor bedrijven en de overheid. Samen met zijn collega Kees Wielenga verzorgt hij een module van de opleiding Afval/Grondstoffen Management.
