SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Als jouw school niet structureel aandacht besteedt aan de voorkoming en vermindering van agressie en nadere gedragsproblemen, bieden de onderstaande punten wellicht hulp. Je kunt namelijk als docent zelf een aantal maatregelen nemen om agressie te voorkomen in je klas:
- Het is belangrijk om te zorgen voor een goed pedagogisch klimaat. Dit wil zeggen dat leerkrachten:
- respectvol met kinderen omgaan;
- duidelijke regels hanteren waar iedereen zich aan houdt;
- de bereidheid hebben om ook op kinderen van andere groepen te letten, en
- kinderen met problemen niet te zien als problemen, maar als kinderen die ondersteuning nodig hebben.
- Ook binnen je klas moet het klimaat goed zijn. Als docent kun je zelf bepalen hoe jij met je klas omgaat.
- Aandacht voor omgangsregels is essentieel. Bepaal deze samen met je klas en houd je er ook consequent aan.
- Geef je leerlingen complimentjes, zorg ervoor dat je met alle kinderen een band hebt. Hierdoor zal de sfeer positief zijn in de klas.
- Breng de leerbehoeften in kaart en stem je les hierop af. Een afgestemde instructie werkt al preventief.
- Leer kinderen samenwerken. Zo leren zij elkaars sterke kanten waarderen. Wissel steeds van samenstelling.
- Geef aandacht aan gewenst gedrag in plaats van verkeerd gedrag.
- Houd jezelf als docent ook een spiegel voor: bekijk je eigen gedrag.
- Zet kinderen niet ‘zomaar’ naast elkaar.
- Wees alert op pestgedrag. Juist de kinderen met agressief gedrag zijn vaak niet populair en hebben weinig vrienden.
- Zorg voor een goed contact met ouders. Samen met hen kun je de aanpak bepalen wanneer problemen ontstaan.
Deze maatregelen werken mogelijk ook preventief voor andere gedragsproblemen.
Word dé gedragsexpert binnen uw school
Door de invoering van Passend Onderwijs wordt van jouw als leraar in het regulier onderwijs meer gevraagd op het gebied van gedragsproblematiek.
De verkorte opleiding Gedragsexpert geeft meer inzicht in de achtergronden van bijzonder gedrag en effectieve manieren om daarmee om te gaan. Je krijgt de kennis en inzichten om beter om te gaan met kinderen met gedragsproblemen en om goed te communiceren met ouders.
Lees meer over de opleiding Gedragsexpert
Beste Jose Kolk,
Een artikel gericht aan leerkrachten, bedoelt als ondersteuning, om maatregelen te nemen ter voorkoming van agressie in zijn of haar klas…
Nu ben ik zelf redelijk goed bekend met conflicthantering en preventie van agressie door mijn achtergrond als sociaal pedagogisch hulpverlener, diverse trainingen en mijn werkervaring in crisisopvang, behandelgroepen, ambulant jongerenwerk op o.a. scholen.
Uw goedbedoelde tips, komen op mij over als een opsomming van zeer basale pedagogische en didactische handelingen, welke reeds dagelijks in de praktijk gebracht worden door goede onderwijzers. Toch kunnen ook deze leerkrachten te maken krijgen met agressie die niet te voorkomen is door uw tips!
Als ik kijk naar de aanleiding van agressie kom ik op een hele andere situatieschets van het onderwijssysteem en de rol die de leerkracht heeft.
Een autoritaire werkomgeving, zoals een leerkracht of school die bepaald wat er geleerd dient te worden en hoe, kan een hoge mate van agressie oproepen. Gebrek aan gelijkwaardig overleg kan een leerkracht niet bieden, daar hij of zij zich op zich ook dient te verantwoorden over o.a. de al dan niet behaalde kerndoelen. En ook de school moet verantwoording afleggen om zijn bestaansrecht te waarborgen.
Gebrek aan uitdaging en verveling kunnen leiden tot depressie of agressie. Aan individuele leerbehoeften voldoen kan voor een leerkracht een behoorlijk kluif zijn. Zeker wanneer je bedenkt hoe groot de klassen noodgedwongen zijn en hoeveel tijd een leerkracht kan besteden per kind. Daarnaast is er behoorlijke kennis vereist van allerlei stoornissen, leerproblemen en bijvoorbeeld hoogbegaafdheid om binnen het passend onderwijs maatwerk te kunnen bieden. Dit is een onmogelijke taak voor één fulltime leerkracht, laat staan de parttimers en invalkrachten!
Het gevoel er niet bij te horen, kan vele oorzaken hebben. Racisme, pestgedrag, maar ook een veel te grote klas kan dit gevoel veroorzaken. Een klas waarin je het gevoel hebt niet mee te tellen of jezelf anders voelt kan vereenzamend zijn. Het gebrek aan erkenning of het gevoel van uitsluiting zijn bekende veroorzakers van agressie. De overheid wil niemand uitsluiten en alle kinderen passend onderwijs bieden, maar juist door alle kinderen bij elkaar te zetten vind er in de praktijk uitsluiting plaats!
Overvolle agenda’s, frustratie, lawaai, een groot aantal mensen in een kleine ruimte, zijn allen losstaand van elkaar al mogelijke agressieveroorzakers. En dan heb ik het nog niet over de combinatie van deze factoren of over kinderen met een hoge prikkelgevoeligheid of een gebrekkige emotieregulatie. Nee, ik heb het over een regulier kind in een reguliere klas in een reguliere school!
De prestatiedruk en gecreëerde faalangst generende cultuur van onderwijs, is een levensechte bedreigende situatie voor vele kinderen. Kies maar; bevriezen, vluchten of vechten?
Natuurlijk kunnen er zaken spelen als voorbeeldgedrag van thuis of omgeving. De Nederlandse harde mentaliteit van de samenleving lijkt een overlevingsmechanisme geworden. De controle en dwang binnen het onderwijssysteem van overheid en jeugdzorg lijkt de scholen te dwingen dezelfde hardheid toe te passen op leerkrachten en leerlingen. Dus laten we het maar niet hebben over jongerengroepen waar agressie gezien wordt als verhoging van de status binnen een groep, want goed voorbeeld doet volgen!
Concluderend wil ik zeggen dat uw tips absoluut even gelezen moeten worden door eerste jaars pabo studenten, maar wat mij betreft toont uw artikel niet het juiste perspectief en is het redelijk respectloos naar de weinige hard werkende leerkrachten die we nog over hebben.
Met vriendelijke groet, Maria Das.
Het is nooit leuk om agressie in de klas te hebben. Dit dient dan ook snel opgelost te worden, wat vaak een moeilijk proces blijkt te zijn.
Ik denk dat de eerste tip het belangrijkst is omdat als je kinderen niet respecteert zullen zij je niet respecteren en dan zal het onmogelijk zijn om “common ground” voor beide partijen te vinden. Maar ook als je met jeugd werkt moet je ervoor zorgen dat je genoeg psychologische skills hebt. Ook soms is het beter om voor een professioneel advies te vragen, bijvoorbeeld van een jeugdpsycholoog of een jeugdbeschermer. Hopelijk zal dat helpen.