Verslag Congres Toetsen en Examineren 2013

“Het onderwijs moet meer focussen op de leercurve van studenten en minder waarde hechten aan cijfergemiddelden”, zei Mien Segers, professor Corporate Learning aan de Universiteit Maastricht dinsdag 23 april 2013 tijdens het 11e nationale congres Toetsen en Examineren.

Terug naar de basis

“We moeten weer terug naar de basis: waar gaat het onderwijs eigenlijk over en wat zijn de krachtigste hefbomen om deze doelstellingen te realiseren? Studenten richten zich niet meer op hun doorlopende leercurve tijdens de opleiding, maar zijn teveel gefocust op het afsluiten van een leergang”, zei Segers.

Als voorbeeld noemde ze een experiment in de klas waarbij ze alle leerlingen vooraf een voldoende gaf. “Ik wilde weer vuurwerk in hun ogen zien. Ik heb een klas nog nooit zo hard zien werken: ze vroegen zelf feedback en gingen volledig voor de opdrachten. Daar draait het om. De studenten en ik kregen zo de passie voor het onderwijs weer terug.”

Wat is de waarde van een cijfer?

Door de invoering van de modulaire leergang is de architectuur van het onderwijs gericht op het behalen en afsluiten van cursussen. Een grote fout, vindt Segers. “We hechten teveel waarde aan die cijfers. Welke informatie geeft een gemiddelde van een gemiddelde ons over een jonge professional? De nadruk moet veel meer liggen op de onderliggende waarden: analyses en reflectie van het leerproces van student. Leg als docent af en toe een oor te luisteren in de klas en betrek ze actief bij hun eigen leercurve. Zo kunnen studenten bijvoorbeeld zelf de criteria bedenken waarop ze beoordeeld willen worden tijdens een opdracht.”

Didactische kennis verhogen

Daarnaast is er afgelopen jaren teveel didactische kennis verloren gegaan in het hoger onderwijs, zei Frans van Kalmthout, vice-voorzitter CvB Avans. Er zijn veel gastdocenten binnen gehaald, maar daarbij is er te weinig tijd besteed aan het bijbrengen van didactische vaardigheden. Hij adviseert examinatoren daarom om meer samen te werken met andere instellingen in de omgeving om het kennisniveau te verhogen. Docenten die herhaaldelijk onvoldoende presenteren of aantoonbaar hun vak niet naar behoren uitoefenen, moeten een waarschuwing krijgen en uiteindelijk uit het nog op te zetten hbo-docentenregister worden geschrapt.”

Onderwijssysteem aanpassen vergt enthousiasme

Het onderwijssysteem aanpassen vergt niet alleen inspanning van de docenten, maar ook van het bestuur en de leerlingen. Een van de leraren vertelde zuchtend dat zijn leerlingen hun tijd liever doodde met een kaartspelletje, dan met studeren. “Ze zijn gewoon geen vrijheid gewend”, zei hij.

Leg ze vooraf duidelijk uit wat er gaat veranderen en waarom, adviseerde Raymond Maas van AMI implementation consultancy. “Noem daarbij een vergelijkbaar voorbeeld en welke specifieke gedragingen moeten veranderen. Focus eerst op de groep die het idee wel ziet zitten en de informele leiders van de groep. Natuurlijk zijn er altijd collega’s of studenten die het oneens zijn met het plan of in de afgelopen jaren zijn verbitterd. Luister goed naar ze en probeer ze te enthousiasmeren. Het is een leeravontuur. Maar wel de moeite waard.”