De kernthema’s en consequenties van het sociaal akkoord

Door Tom de Haas, hoofddocent 5-daagse opleiding Arbeidsparticipatie, inkomen en zorg

De kern van het sociaal akkoord, dat is gesloten op 11 april 2013, is tripartisering en regionalisering van de arbeidsvoorziening en sociale zekerheid.

Kijkend naar de uitwerking dan wordt er nieuwe wetgeving aangekondigd die in moet gaan op 1 januari 2015. Opvallend is dat de naam Participatiewet niet wordt genoemd (Het lijkt erop (zie stukken SER) dat alleen de wijzigingen zijn opgenomen in het sociaal akkoord en dat de P-wet nog wel bestaat!)

Kernthema’s in het sociaal akkoord:

• Het arbeidsmarktbeleid wordt vormgegeven door werkgevers, vakbondsbestuurders en wethouders (doel o.a. verknoping tussen landelijke sectorale afspraken en regionale uitvoering)
• De structuur van 35 werkpleinen wordt voortgezet en uitgebouwd
• De arbeidsbemiddeling vindt plaats op basis van publiek private samenwerking
• De ongeveer 100 SW-bedrijven van nu worden ondergebracht in 35 werkbedrijven; hun doelgroep bestaat uit de doelgroep van de Wajong en die van de Wsw
• UWV en CIZ gaan samen. Het nieuwe instituut keurt arbeidsgeschiktheid en de behoefte aan zorg en extra ondersteuning bij het aan het werk komen

Consequenties van het sociaal akkoord:

Intersectorale van werk naar werkvoorzieningen

Hier worden lijnen gezet om de behoefte aan flexibiliteit en mobiliteit van personeel beter te combineren met duurzaamheid, behoud van werk en competenties.  Omdat te bereiken zijn werkgevers medeverantwoordelijk voor het investeren in medewerkers gedurende hun loopbaan.  Om die reden wordt een groot beroep gedaan op de bestaande O&O fondsen. Ook verandert de opdracht van deze fondsen naar een meer sector overstijgende aanpak.  Dergelijke infrastructuur zou ook voor ZZP-ers toegankelijk moeten zijn.

Werken met een beperking

De genoemde nieuwe wetgeving richt zich specifiek op het werken met een functiebeperking. De doelgroep bestaat uit Wajongers en SW-ers.  De uitvoeringsopdracht hiervoor komt in één van de 35 regionale werkbedrijven.  Ieder werkbedrijf heeft een bestuur bestaande uit regionale werkgevers en wethouders van de gemeenten die participeren (het lijkt erop dat het alleen besturen is en niet uitvoeren) in het Werkbedrijf.  De doelgroep van het werkbedrijf wordt ondersteund bij het realiseren van beschut werk, detachering en regulier werk met begeleiding.

De financiering van het werkbedrijf loopt als volgt:
De gemeenten ontvangen van de rijksoverheid een totaal budget voor de uitvoering van de WWB, de Wsw en de Wajong. Daaruit bekostigen zij hun aandeel van de activiteiten van het regionaal werkbedrijf.

De aansluiting tussen het speciaal onderwijs, UWV en het Werkbedrijf moet vroegtijdig gemaakt worden.  Proactief, ketengericht, doorlopende lijnen.  Opleiden voor een duurzame plaats op de arbeidsmarkt.

Kaderstelling voor een nieuwe structuur van werken met een functiebeperking

• Integrale budgettaire verantwoordelijkheid van gemeenten voor WWB, Wsw en Wajong
• Kerntaak Werkbedrijf: realiseren van zoveel mogelijk detacheringen van en met hun doelgroep
• Werknemers van het werkbedrijf behouden een CAO zolang zij beschut werken of gedetacheerd zijn
• Kerntaak Werkbedrijf: realiseren van zoveel mogelijk detacheringen van en met hun doelgroep. Maar daarnaast ook nadrukkelijk beschut werk organiseren evenals regulier werk met begeleiding (bij de laatste taak komen veel “ontzorg  taken” taken voor het werkbedrijf naar voren)
• Huidige SW-ers kunnen vrijwillig over naar de nieuwe CAO
• Het Werkbedrijf heeft 3 kerntaken; realiseren van beschut werk, detacheren bij reguliere werkgevers,  plaatsen op regulier werk bij reguliere werkgevers. In het laatste geval is er een ontzorg opdracht richting werkgevers
• De indicatiestelling door UWV-CIZ sluit aan op de drie vormen van werk. Er komt een periodieke herkeuring. Bij kandidaten met de indicatie regulier werk wordt jaarlijks de loonwaarde bepaald.

Lonen en uitkeringen

• Duurzaam niet inzetbaar; 75% WML (ongewijzigd)
• Indicatie beschut werk of detachering: van 100% WML tot mogelijk 120% WML. Te betalen door de gemeenten
• Regulier werk met begeleiding:  conform CAO van het inlenend bedrijf.  Werkgever betaalt loonwaarde, Werkbedrijf de loonkostensubsidie. Deze bedraagt maximaal 70% WML.  Loonkosten boven WML zijn voor rekening werkgever
• Wie geïndiceerd is voor regulier werk en werkzoekend krijgt een uitkering van 70% WML.

Alle voorgestelde wijzigingen gelden voor de nieuwe instroom.

Analyse door hoofddocent Tom de Haas

• Er wordt krachtig gestuurd op vereenvoudiging, regionalisering en schaalvergroting
• De WWB doelgroep, die geen indicatie heeft voor een beperking, komt nauwelijks in het verhaal voor
• Gemeenten krijgen integraal budget voor WWB, Wsw en Wajong maar zijn een groot deel van de zeggenschap daarover kwijt. Die komt in het duale bestuur van het regionale werkbedrijf te liggen
• De gesubsidieerde arbeid is terug van weggeweest. Er komen geen aparte beschutte werkplekken zonder CAO. De doelgroep voor samengevoegd en nadrukkelijk onderscheiden van andere werkzoekenden
• Voor mensen uit de doelgroep is het inkomensperspectief aanzienlijk beter dan in de voorstellen rond Werken naar Vermogen en de Participatiewet.
• Gemeenten komen voor een heel forse financiële opgave te staan. Als de kortingen op de Wsw-subsidie overeind blijft en als de krimp van het participatiebudget ongewijzigd blijft ontstaat er een vrijwel onmogelijke financiële opgave.  De kans dat het Werkbedrijf het gemeenten financieel vacuüm trekt is groot.

Mijn beeld is dat de overheid nu diverse beelden communiceert. Die van de Participatiewet en die van een heel nieuw sociaal akkoord. Tijdens de opleiding Arbeidsparticipatie, inkomen en zorg behandelen we alle actualiteiten over het sociale domein en de nieuwe rolverdeling tussen burgers, werkgevers en de lokale overheid.

Voor P-wet en Sociaal Akkoord geldt dat geen van beiden de status van wetgeving hebben.  De weg waarlangs de vraagstukken opgepakt en opgelost gaan worden kan verschillen. Reden te meer voor gemeenten om hun eigen koers te bepalen.

Bekijk hier de 5-daagse opleiding Arbeidsparticipatie, inkomen en zorg, start 24 april 2013