SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Festival zonder (zichtbare) beveiliging
Ik ben niet alleen werkzaam op het terrein van evenementenveiligheid, maar bezoek zelf ook graag interessante festivals. Zo ben ik recent getuige geweest van een vierdaags alternatief dancefestival even ten noorden van Berlijn. Op de verlaten militaire vliegbasis waar het festival plaatsvond, ging een totaal nieuwe wereld voor me open.
Deze nieuwe wereld startte direct aan de ‘poort’, al is dat een wat vergaande beschrijving. Er was namelijk geen beveiliging te bekennen en de ticketcontrole werd volledig door vrijwilligers (bezoekers) uitgevoerd. Eenmaal op het terrein bleek ook daar geen zichtbare orde van een (beveiligings)organisatie of overheid te bestaan. “Vrijheid, blijheid” was het motto. Drugs werden openlijk aangeboden en geconsumeerd, er werd bier verkocht in glazen flessen, ontelbare podia zonder vaste opening- en sluitingstijden (de sleepless area zou een week lang non-stop open zijn geweest), geen volumebegrenzing, naakte festivalgangers die de lichtmasten beklommen en overvolle Dixi’s. Vanaf dag 2 moest je dan ook oppassen om niet tussen al het rondslingerend puin in andermans uitwerpselen te gaan staan.
Veiligheid en hygiëne
“Een onleefbare, onhygiënische en onveilige situatie”, zal je denken met onze Nederlandse (overheids)standaarden in het achterhoofd. Dat was ook mijn eerste gedachte. Die gedachte is met het verloop van festival echter wat bijgesteld. Geen moment heb ik me onveilig gevoeld en ik heb ook geen enkel incident (vechtpartij, overdosering of ander fysiek letsel) gezien of daarover gehoord. Ik was niet de enige, want jonge moeders dansten vrolijk met hun baby in een draagzak tussen het publiek en loslopende honden. Uiteraard een subjectieve constatering, maar het zegt in ieder geval iets.
Disproportionele veiligheidsmaatregelen
Ik ben me dan ook gaan afvragen waarom het zo anders kan gaan dan in Nederland en dat het dan toch ‘goed’ gaat. Reden zou kunnen zijn dat we na vrijwel ieder incident overdreven maatregelen treffen. In onze huidige (voorzorg)cultuur wordt immers geen enkel incident getolereerd, waardoor disproportionele veiligheidsmaatregelen worden verzonnen en er mogelijk alleen schijnveiligheid wordt gecreëerd (de risico-regel reflex). Onbedoeld wordt daarmee vaak ook de vrijheid van bezoekers -en hun zelfredzaamheid- ingeperkt. In plaats van het treffen van meer en extra maatregelen, zie ik na dit festival juist heil in het treffen van minder maatregelen. “Hoe minder er is geregeld, hoe meer eigen verantwoordelijkheid”, is de hypothese.
Grenzen aan vrijheid festivalbezoekers
Natuurlijk moet die ‘nieuwe’ vrijheid voor bezoekers wel in goede banen worden begeleid, anders stappen we bijvoorbeeld alsnog in elkaars uitwerpselen. In het noorden van Duitsland waren in ieder geval wat eerste stappen gezet: zo vrij als iedereen op het festival werd gelaten, zo streng trad de Polizei buiten het festivalterrein op. Zowel op de heen- als terugweg stonden veel en strenge controles, zelfs op 150 km van het festival. Dat er streng gecontroleerd zou worden was duidelijk gecommuniceerd, waarmee impliciet al kaders werden gesteld aan de vrijheid van het festival.
Eigen verantwoordelijkheid festivalbezoekers
Tijdens dit festival kon en mocht vrijwel alles en hoe paradoxaal het moge klinken, verliep dat veilig. De vrijheid en kaders maakten een positieve sfeer en deden een beroep op ieders eigen verantwoordelijkheid. Wat zou er gebeuren als we een vergelijkbaar festival in Nederland organiseren? Wat denken jullie?
Meer weten?
Op de opleiding coördinator evenementenveiligheid leert u hoe u de veiligheid waarborgt op een evenement in uw regio.
Bron: VDMMP
De vraag is of het in nederland zou kunnen, recent door cao acties bij de politie hebben we het uitgeprobeerd bij betaald voetbalwedstrijden en dat ging goed! Is het echter een toekomstbestendige organisatievorm. Ik vrees dat minder vredelievende mensen in onze samenleving er op termijn misbruik van zullen maken. Een tussenvorm is er al één die al jaren bestaat op de festivals defqon en lowlands (beide meerdaags en 60.000 bezoekers). Hier is de overheidsbemoeienis (politie) tot een minimum beperkt en geldt dat de organisatie verantwoordelijk is voor de orde en veiligheid op het terrein. Geen zichtbare politie dus en alleen politieinterventie bij excessen (o.a. dealen harddrugs en geweld tegen organisatie). Gezien de gestage afname van het aantal aanhoudingen en, belangrijker het aantal aangiften een succesvolle aanpak. Naast deze effecten draait de samenleving dus minder op voor kosten van politieinzet en is degene die een feestje wil organiseren ook echt verantwoordelijk voor orde en veiligheid. De politieorganisatie monitoort onafhankelijk de inzet en werkwijze van de organisatie zodat ook zichtbaar is als de organisatie zich niet aan de gemaakte afspraken houd.
Het procedé van “ieder zijn verantwoordelijkheid” zoals op defqon en lowlands, passen wij in België ook toe. Zelf vinden in onze politiezone 2 festivals plaats (Groezrock (genre punk, punkrock en aanverwanten) met een 40.000 bezoekers en het meer bekende Reggae Geel met dit jaar een kleine 70.000 bezoekers). De afspraken zijn duidelijk : de organisatie bekommert zich om de safety en security op de festivalsite, de politie focust zich op de periferie met vooral aandacht voor een vlotte verkeerscirculatie en daardoor een gemakkelijke en vlotte bereikbaarheid van het festival. De politie heeft op de festivalsite een onthaalpunt, we zitten samen met de andere hulpdiensten in de CP-Ops en treden op het terrein enkel in 3de orde op na stewards en suppoosten als eerste en de interne beveiligingsdienst van de organisatie als tweede.
En het werkt !!! De politie inzet kon op enkele jaren tijd nagenoeg gehalveerd worden, de festivals verlopen zonder noemenswaardige problemen en mits goede en duidelijke afspraken voelt iedere partij zich er veel comfortabeler bij.