Het belang van inenting tegen radicalisme

Door Massoud Djabani, adviseur op het gebied van preventie radicalisering en sektarische beïnvloeding, voormalig lid van een terroristische organisatie en docent op de cursus Inzicht in dwingende groepsculturen.

De opkomst van terrorisme is als een virus, dat zwakke lichaamsdelen binnen dringt om zo het hele lichaam kapot te maken. Alleen door een goede inenting, die de eigen innerlijke weerstand in werking zet, kunnen mens en maatschappij tegen dit virus beschermd worden.

Radicalisme is de voorloper van terrorisme

Niet elke radicaal wordt een terrorist, maar met zekerheid kan gesteld worden dat elke terrorist eerst wel radicaal is geweest. Het is daarom van groot belang de maatschappij in te enten tegen radicalisme; vanaf basisscholen en in alle lagen van de maatschappij zal daartoe begonnen moeten worden met een strategische aanpak. Docenten en jeugdwerkers zullen alle voorafgaande symptomen tijdig moeten leren herkennen, om zwart-wit gedachten (de beginfase van radicalisme) te kunnen doorbreken en voorkomen. Het is belangrijk hierbij zowel ervaringsdeskundigen als gematigde moslims in te zetten, om zo gezamenlijk tot een goed resultaat te kunnen komen. Natuurlijk moeten ook alle ouders er bij betrokken worden en een goede voorlichting over deze belangrijke zaken krijgen. Voor leerlingen moet er een speciaal vak gecreëerd worden, waarin ze innerlijke weerbaarheid tegen beïnvloeding geleerd wordt en waarbij tegelijkertijd het denkvermogen flexibel wordt gemaakt, zodat zwart-wit gedachten van binnenuit voorkomen worden (dit kan tot stand gebracht worden door veel tijd te besteden aan gedachtewisselingen, debatten, filosofie en dergelijke).

Strategisch plan

Om een optimale inenting tegen radicalisme te kunnen creëren, zal dit strategische plan in de hele breedte en diepte van de maatschappij doorgevoerd moeten worden. Thuis in de opvoeding; in het onderwijs; in de politiek; in kerken; in moskeeën; bij gemeente/overheidsinstanties en in maatschappelijke organisaties. De doelstelling is daarbij altijd: ‘verdiepen’ en ‘verbinden’, want alleen daardoor kunnen zwart-wit visie, wij/zij gevoel en radicale gedachten voorkomen worden.

De opkomst van IS en het tegengaan van de gevolgen

In principe hebben jihadisten heel doordacht van democratische wetten en sociale media gebruik weten te maken. Door de grenzeloze vrijheid van meningsuiting hadden zij alle ruimte hun propaganda te verspreiden en jongeren te werven. Emotioneel bewogen jongeren die zich gefrustreerd voelen, zijn op zoek naar een uitdaging en uitlaatklep. Ze hebben te weinig informatie over de achtergronden, werkwijzen en processen binnen radicale, extremistische en terroristische organisaties, waardoor ze gemakkelijk worden verblind en zich laten beïnvloeden, ze zijn een heel makkelijke prooi voor dergelijke organisaties. Met deze jongeren zullen wij contact moeten zoeken, om hen voorlichting te geven over de kwaadaardige processen die zich binnen organisaties als IS afspelen, zoals hersenspoeling en identiteitsverbreking; maar niet elke voorlichting zal bij deze groep werken, ze sluiten zich af voor ‘buitenstaanders’. Alleen ervaringsdeskundigen, die ooit dezelfde gevoelens hadden als deze jongeren en de processen binnen dergelijke organisaties zelf hebben ondergaan, maar zich er van los wisten te maken, zullen hun hart kunnen bereiken, wat echt noodzakelijk is om tot resultaat te komen. Ze zijn bereid te luisteren naar ervaringsdeskundigen, omdat ze een overlappingsgebied met elkaar hebben, ze voelen zich begrepen, waardoor ze zich durven open te stellen voor de spreker.

Voedingsbodems

Verder is van groot belang te letten waar voedingsbodems voor radicale ideeën kunnen ontstaan en hoe deze voorkomen kunnen worden, zodat er geen kweekvijvers voor radicalen en terroristen ontstaan. Voedingsbodems voor radicale gedachten zijn armoede, frustratie, isolatie, discriminatie, haat- en wraakgevoel. Men zal er alles aan moeten doen deze voedingsbodems weg te halen, want doet men dit niet, dan schieten radicale en extremistische gedachten wortel en krijgen ze een vernietigende kracht. Als voorbeeld van extremistische, radicale gedachten die al hebben wortel geschoten en waaruit een vernietigende groep is voortgekomen, kunnen we de IS noemen. Deze organisatie heeft zoveel kracht omdat hun gedachten als volgt verlopen:

1. Er is de absolute overtuiging dat de wetten van westerse democratie door mensen werden geschreven, maar de sharia door God is ingegeven. Daarom weten IS strijders zeker dat zij in God’s wil handelen;

2. Men is er van overtuigd dat het doel heilig is; alle middelen om tot dat doel te komen zijn daardoor gerechtvaardigd. En heiligheid brengt zelfcensuur, dus men stelt zichzelf geen vragen.

3. Door de jihad te zien als een ‘heilige’ oorlog, is een hemelse toekomst na de dood verzekerd, waardoor je niet bang hoeft te zijn voor de dood en je jezelf dus volledig in de strijd kunt storten. Deze houding geeft heel veel kracht, er wordt geen energie verloren aan twijfel en onzekerheid.

Gemakkelijke prooi

Door deze zienswijze wordt duidelijk waarom fanatieke extremisten zoals de IS strijders zich met zo’n enorme kracht naar voren kunnen storten. Dit maakt grote indruk op emotioneel bewogen moslimjongeren die zich gefrustreerd voelen, omdat ze op dit moment vaak heel negatief benaderd worden. Ze zoeken een uitweg voor hun frustraties; organisaties zoals de IS springen daar bovenop, deze jongeren zijn een heel gemakkelijke prooi voor hun wervingen. Dergelijke jongeren denken dat de jihad alleen ‘heilige oorlog’ betekent in de zin van een echte strijd, terwijl gematigde moslims weten dat Jihad Alakbar (grote Jihad) juist een symbolische strijd tegen de eigen lusten en driften is.

Speciaal programma

Het is nodig een speciaal programma op te starten, met behulp van ervaringsdeskundigen, gematigde moslims, docenten en ouders, om te voorkomen dat deze jongeren ten prooi vallen aan dergelijke organisaties en ze verblind naar het buitenland vertrekken om hun fantasie waar te gaan maken. De overgrote meerderheid van de moslims is geen aanhanger van de IS en verafschuwen de vreselijke gewelddadigheden. Het is dan ook van groot belang dit in de media te belichten om te voorkomen dat alle moslims worden weggezet als gewelddadige godsdienstfanaten. Ook zullen de moslims zelf iets moeten doen om deze beeldvorming te doorbreken (via media, interviews, artikelen).

Effecten van de huidige wereldproblematiek op ons land

De grote veranderingen na de ‘Arabische lente’ en de grote veranderingen in het Midden-Oosten reflecteren zich ook in Europa. Zoals het kappen van bomen in het Amazonegebied de lucht in alle delen van de wereld beïnvloedt, strekken de gevolgen van dergelijke grote politieke veranderingen zich ook uit tot in andere delen van de wereld. De massale vluchtelingengolf naar Europa en de spanningen rondom de islam in het Midden-Oosten, hebben ook in Nederland en andere Europese landen de politieke situatie beïnvloed. Nederland heeft aan de missie Afghanistan en Mali meegedaan en verleende op politiek niveau steun aan opstandelingen tegen de dictatoriale regimes van Saddam en Assad in het Midden-Oosten. Ons land doet mee aan de sancties tegen Rusland en schaart het zich achter de Verenigde Staten om IS te bestrijden. Nederland raakt door dit alles op wereldniveau in diverse politieke zaken en oorlogen betrokken. Dat zich later onder anderen uit rebellen die gesteund werden in Irak en Syrië een extremistische groepering als IS zou afsplitsen, was niet te voorzien, maar de gevolgen zullen zich desondanks ook in Nederland laten voelen. Veel Nederlanders van Koerdische afkomst (honderden!) verlieten ons land om in Irak tegen IS te gaan strijden, grote aantallen moslimjongeren radicaliseerden en verlieten Nederland om zich als jihadist in Irak of Syrië te melden en veel Nederlandse militairen vertrokken naar oorlogshaarden in Azië en Afrika. Los van het feit of het om een goede of slechte strijd ging, zal Nederland er straks mee geconfronteerd worden dat veel van deze mensen zwaar getraumatiseerd, met diepe geestelijke problemen of totaal geradicaliseerd terugkeren, met alle gevolgen van dien. Ook dit enorme probleem zal door de overheid opgevangen moeten worden, omdat de zware gevolgen zich anders als waterkringen uit zullen breiden.

Maatschappelijke verandering

Omdat de wereldpolitiek in verandering is, moeten wij ons heel goed bewust zijn van alle gevolgen hiervan en een maatschappelijke verandering in alle niveaus tot stand brengen; de politiek, die toezeggingen doet om actieve stellingname in buitenlandse oorlogen te nemen, zal ook aangepaste plannen moeten ondersteunen om de problematiek van de gevolgen op te lossen. De democratie in Europa, is er niet als vanzelfsprekend gekomen. Er is hard voor gevochten en het heeft heel wat levens gekost om democratie wettelijk tot stand te brengen. Het is nog niet zo lang geleden dat andersdenkenden gemarteld en gedood werden. Als politiek vluchteling vind ik de vrijheid van meningsuiting, die voor mij de essentie van menselijkheid betekent, de allerbelangrijkste waarde van democratie. Maar tegelijkertijd is deze waarde ook haar zwakte, door de onbegrensdheid van meningsuiting.

 

Meer weten?

Op de cursus Inzicht in dwingende groepsculturen leert u hoe u dwingende groepsculturen herkent en opvang en hulpverlening biedt aan uittreders van dwingende groepen.