Geloof in de overheid als oplosser van alle problemen overheerst

Door Hans Werdmölder, lector Jeugd en Veiligheid bij het Expertisecentrum Veiligheid van de Avans Hogeschool en spreker op de landelijke studiedagen Jeugdbeleid en Jeugdcriminaliteit.

“Dit is rapalje dat rottigheid uithaalt. Ik kan er geen ander woord voor noemen. Het is toch niet normaal dat ze ’s nachts om twee uur, half drie op straat lopen of met die brommers over de stoep rossen. Waarom doen ze dat nou? ‘We vervelen ons,’ zeggen ze. Ja, hoor eens, ’s nachts moet je niet op straat zijn, dan hoor je in je nest te liggen.”

Bovenstaand citaat is afkomstig uit een interview met een buurtbewoner, in de periode dat ik onderzoek verrichte onder Marokkaanse en Nederlandse randgroepjongeren. Noemden we ze in de jaren tachtig nog welwillend randgroepjongens, nu heten ze hangjongeren. De problematiek is nog altijd hetzelfde. Hangjongeren zorgen voor een onveilig gevoel in de buurt. Het gaat om jongeren die met leeftijdgenoten schijnbaar doelloos rondhangen op vaste plekken in de stad. Zij tonen grensoverschrijdend gedrag zoals geluidsoverlast, vervuiling, vandalisme en vernielingen. Oudere buurtbewoners durven de jongeren niet aan te spreken, bang dat ze worden uitgescholden of, nog erger, dat jongeren wraak zullen nemen door krassen op de auto te maken of ruiten in te gooien. ‘De buurt is bang,’ is de titel van een publicatie over dit type jongeren. Een veel gehoorde reactie van de hangjongeren luidt: ‘We vervelen ons’. Er bestaat een grote kans dat dit type jongeren zich in rap tempo ontwikkelt tot door de wol geverfde criminelen. Vrijwel elke gemeente in Nederland heeft problemen met hangjongeren. In 2008 verscheen een brochure over de aanpak van hangjongeren in gemeenten. Als ik de publicatie ter hand neem, val ik van de ene verbazing in de andere. Ter bestrijding van hangjongeren dient namelijk een projectorganisatie van de grond te worden getild, met aan het hoofd een projectleider. De projectgroep zou kunnen bestaan uit de volgende actoren: vertegenwoordigers van de politie, gemeente, jongerenwerk, Openbaar Ministerie, bureau Halt, scholen, gezondheidszorg, ondernemers, buurtbewoners en ouders. Het probleem dient eerst te worden geïnventariseerd, er moet bronnenonderzoek en veldonderzoek worden verricht en tot slot moet er een plan van aanpak komen. In het rapport worden de volgende ‘succesvolle’ acties gepresenteerd: bewustwording, interactief theater, film, workshop bewustwording door middel van ‘geld voor geen geweld’, inrichting hangplekken of mobiele hangplekken zoals een rondrijdende bus, straatcoaches, buurt? en contactvaders en buurtpreventie projecten. Als kroon op de vele initiatieven is er de jaarlijkse Hang Around, een landelijke wedstrijd die groepen hangjongeren de kans geeft om zich van hun goede kant te laten zien. Uit vele inzendingen worden een groepen jongeren geselecteerd die bijzondere acties willen ondernemen om de band met hun buurt of wijk te verbeteren of herstellen. De uiteindelijke winnaar wint met zijn actie de titel ‘Hangplek van Nederland’.

Het geloof in de overheid als oplosser van alle problemen overheerst nog steeds. Van een relatief klein probleem wordt een veelkoppig monster gemaakt, waar we vervolgens geen vat meer op hebben. Het jeugd? en welzijnsbeleid is niet voor niets een doolhof van projecten, organisaties en subsidies. Vindt men het gek dat burgers klagen over het subsidiemonster van de overheid. Maken we onszelf ook niet belachelijk? Er is overlast geconstateerd door een groepje hangjongeren. Er is een beroepsgroep met een duidelijk profiel: sociale professionals die zich richten op probleemjongeren. De lokale overheid dient niet een projectorganisatie op te bouwen, maar een beroep te doen op professionele jongerenwerkers. De jongerenwerker nieuwe stijl gaat erop af, hij/zij legt een relatie met deze jongeren en zorgt voor concrete oplossingen. Hup, aan de bak. School of werk, andere smaken kennen we niet. Werk, scholing, wonen, een zinvolle dagbesteding; daar gaat het om. Gaan de problemen nog verder, dan moet de politie optreden. Soms is de oplossing van een probleem heel simpel.

Meer weten?

Op de landelijke studiedagen Jeugdbeleid en Jeugdcriminaliteit op 30 en 31 januari 2013 hoort u van o.a. Hans Werdmölder wat werkt in de aanpak van jeugdproblematiek.

Op de opleiding ketenregisseur risicojeugd leert u hoe u samen met uw samenwerkingspartners komt tot een integrale aanpak van risicojongeren.