SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Inwoners van Nederland maken zich het meest zorgen over cyberdreigingen, spanningen tussen bevolkingsgroepen en het stoppen van vitale processen. Daarnaast zijn de zorgen over extremisme ruim gestegen (+10 procentpunt) ten opzichte van het voorjaar van 2025. Dreigingen voor de (nationale) veiligheid die als meest waarschijnlijk worden gezien zijn cyberdreigingen, spanningen tussen bevolkingsgroepen, extremisme en georganiseerde criminaliteit. Het percentage inwoners dat actie heeft ondernomen om voorbereid te zijn op risico’s en dreigingen is gestegen naar 35%. Echter geeft 59% van de Nederlanders aan nog géén actie te hebben ondernomen om beter voorbereid te zijn. Het informatieboekje ‘Bereid je voor op een noodsituatie’ moet mensen helpen te starten met voorbereiden op risico’s en dreigingen.
Dit zijn resultaten uit de nieuwste Risico- en Crisisbarometer (RCB), het publieksonderzoek van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid naar de beleving van inwoners van Nederland van risico’s en dreigingen voor de nationale veiligheid. Als het gaat om dreigingen voor de nationale veiligheid maken inwoners van Nederland zich de meeste zorgen over cyberdreigingen (55%), spanningen tussen bevolkingsgroepen (52%) en het stoppen van vitale processen (50%). Daarnaast zijn de zorgen over extremisme flink gestegen; in het voorjaar van 2025 noemde 33% dit in hun top 5 van gebeurtenissen waar ze zich het meest zorgen over maken, in het najaar van 2025 is dat 43%.
Inwoners schatten cyberdreigingen (83%), spanningen tussen bevolkingsgroepen (77%) en extremisme (75%) en georganiseerde criminaliteit (75%) in als het meest waarschijnlijk. De sterkste toename is te zien bij spanningen tussen bevolkingsgroepen en extremisme (beide +6 procentpunt). Het aandeel inwoners dat de kans op deze twee gebeurtenissen (zeer) hoog inschat, ligt in de huidige meting hoger dan de metingen sinds 2019.
Voorbereiden
Ruim een derde (35%) van de inwoners heeft actie ondernomen om beter voorbereid te zijn op risico’s en dreigingen. In het voorjaar van 2025 lag dit nog op 29%. Voorbeelden van ondernomen acties zijn het in huis halen van noodvoorraden en noodvoorwerpen, alertheid op digitale dreigingen en het opzoeken van informatie. Het aandeel inwoners dat actie onderneemt heeft het hoogste niveau bereikt sinds 2019. Bijna zes op de tien inwoners (59%) hebben echter nog geen actie ondernomen. Het idee dat men zelf geen actie kan ondernemen en het niet nodig vinden, zijn de belangrijkste redenen hiervoor.
Mede daarom is deze maand de publiekscampagne ‘Denk Vooruit’ gestart, om mensen te activeren en handelingsperspectief te bieden over hoe je jezelf kunt voorbereiden op uitval van dagelijkse voorzieningen zoals stroom, water of internet. Vanaf vandaag start de verzending van het informatieboekje ‘Bereid je voor op een noodsituatie’. Op 10 januari moet dit boekje bij alle 8,5 miljoen huishoudens in Nederland op de mat zijn gevallen.
Over de RCB
De najaarsmeting 2025 van de Risico- en Crisisbarometer (RCB) is uitgevoerd tussen 2 september en 22 september 2025. Om inzicht te krijgen in wat Nederlanders als bedreigend ervaren, beantwoorden deelnemers vragen over 17 mogelijke gebeurtenissen die een dreiging kunnen vormen voor de (nationale) veiligheid. Hierbij geven deelnemers aan wat ze denken dat de kans is dat een gebeurtenis voorkomt, hoe ernstig ze die gebeurtenis inschatten en hoeveel zorgen ze zich erover maken – in het algemeen en voor zichzelf en naasten.
De RCB wordt twee keer per jaar uitgevoerd door onderzoeksbureau Ipsos I&O in opdracht van de NCTV. Het onderzoek bestaat uit een online enquête die bij deze meting is ingevuld door 5.873 Nederlanders van 18 jaar en ouder. De uitkomsten worden gebruikt voor planvorming en de voorbereiding op risico- en crisiscommunicatie. In het voorjaar van 2026 wordt het onderzoek opnieuw uitgevoerd.
Meer over dit onderwerp
Meer weten?
Tijdens het congres Digitale Veiligheid & Weerbaarheid hoor je alles over hoe je grip krijgt op digitale dreigingen voor overheid, vitale sectoren en samenleving en wissel je hierover samen met experts en vakgenoten kennis en ervaringen uit.
Tijdens de opleiding Beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid leer je een lokaal integraal veiligheidsbeleid opstellen voor jouw gemeente.
Tijdens de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leer je van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor jouw uitvoeringspraktijk.
Tijdens de masterclassreeks Zorg & Veiligheid behandelen vakexperts thema’s als zorgmijders, wonen & zorg voor kwetsbare inwoners, agressie, crisismaatregel, huiselijk geweld, radicalisering, verward gedrag, stalking, armoede en informatie-uitwisseling.
Tijdens de opleiding Aanpak overlast in de wijk leer je van praktijkcases over explosies in de wijk, overlastgevende jongeren, statushouders en personen met onbegrepen gedrag.
Tijdens de opleiding Adviseur Zorg en Veiligheid leer je de samenwerking tussen betrokken zorg- en veiligheidspartners organiseren en regisseren.
Tijdens de cursus Aanpak Zorgcriminaliteit & Zorgfraude leer je zorgfraude herkennen, aanpakken en voorkomen.
Tijdens de opleiding Informatiegestuurd adviseren OOV helpt je een goede informatiepositie opbouwen.
Tijdens de cursus Aanpak complexe woonoverlast leer je woongenot terugbrengen en werk je aan een duurzame oplossing voor de overlastgever.
Tijdens de opleiding Aanpak van jeugdcriminaliteit en jeugdgroepen leer je om met ketenpartners tot een preventieve integrale aanpak te komen.
Tijdens het congres Jonge aanwas uit de jeugdcriminaliteit hoor je hoe je tot succesvolle samenwerkings- verbanden komt bij de aanpak van jonge aanwas.
Tijdens de opleiding Coördinator Evenementenveiligheid leer je omgaan met risico’s zoals te grote bezoekersstromen, onvoorspelbare weersomstandigheden, excessief drugsgebruik en maatschappelijke onrust.
Tijdens de opleiding Bibob coördinator leer je hoe je de wet Bibob toepast in jouw gemeente.
Tijdens de opleiding Personen met onbegrepen gedrag krijg je praktische handvatten en theoretische kaders om dit gedrag te begrijpen en beïnvloeden.
Tijdens de jaaropleiding Integrale aanpak van ondermijning leer je hoe je verantwoording aflegt over de aanpak van ondermijning in jouw regio.
Tijdens de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leer je hoe je voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in jouw gemeente.
Tijdens de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden leer je hoe je komt tot een sluitende aanpak van ex-gedetineerden in jouw gemeente.
Tijdens de opleiding Wijk- en gebiedsmanager wordt aan de hand van zowel theorie als praktijkvoorbeelden uiteengezet hoe een strategie die zich richt op gedragsverandering richting verduurzaming niet los gezien kan worden van een participatiestrategie gericht op de wijk.
Ondermijning is niet alleen een veiligheidsprobleem maar ook een sociaal maatschappelijk probleem. Alle antwoorden en actualiteiten tijdens het congres Ondermijning
