Controller: Ben jij meer dan een persoon van de cijfers?

De controllersfunctie is veel veranderd in de laatste jaren. Waar je vroeger als ‘een persoon van de cijfertjes’ werd beschouwd, is de controller nu belangrijk bij de strategische besluitvorming. Lees het interview met Goos Minderman, hoogleraar Public Governance en destijds initiatiefnemer van de Controllersopleiding, over de belangrijkste veranderingen binnen de functie en leer hoe je meer wordt dan een persoon van de cijfers

3 veranderingen in de functie

“Er zijn grote veranderingen ten aanzien van de controllersfunctie in de publieke sector. Ten eerste is er geen functie die zo geëmancipeerd is binnen de publiek sector als de control functie. Waar 15 jaar geleden nog nauwelijks een control functie was, heeft nu iedereen een control functie en is men die aan het professionaliseren. Dat wil dus echt wat zeggen: 15 jaar geleden bestond de functie nog amper en nu hij een belangrijke actor in de publieke en non-profitorganisatie.

Ten tweede is de visie op bedrijfsvoering verbreedt. Vroeger beschouwde men bedrijfsvoering voornamelijk als iets financieels. Tegenwoordig gaat het ook steeds vaker over het combineren van zowel financiële als niet-financiële gegevens, om de inhoudelijke doelmatigheidsvraag.

Ten derde – een logisch gevolg vanwege nauwere samenwerking in de publieke sector- is de gevoeligheid voor externe ontwikkelingen:  het ‘van buiten naar binnen denken’ Dat wil zeggen dat controllers nadenken over de volgende vragen: ‘Hoe werkt het netwerk waar mijn organisatie deel van uitmaakt en wat is de bijdrage van mijn organisatie aan dit netwerk?’  Het afstemmen van informatie en resultaten binnen het netwerk is een cyclisch proces en komt voor een deel bij controller te liggen. Controllers moeten daarbij steeds vaker afwegen of het volledige netwerk doelmatig bezig is in plaats van alleen de eigen organisatie. Hiervoor moeten financiële en niet financiële gegeven afgestemd worden.

            ‘Emancipatie’, ‘verbreding’ en ‘van buiten naar binnen denken’ hebben de functie van controllers – en daarmee ook de bedrijfsvoering – ingrijpend veranderd.

Taken

Deze veranderingen hebben geleid tot een verdieping in het competentieprofiel. De volgende taken moeten controllers goed belegd hebben binnen de organisatie van de controlfunctie:

1. Cyclisch denken: de controller dient de financiële-, operationele en strategische cyclus te overzien en te combineren. Het cyclisch kunnen denken is van groot belang voor een lerende organisatie: zonder cyclus is er geen veranderingsproces: reflecteren, evalueren en verbeteringen aan brengen voor de toekomst. Hierbij speelt de controller een belangrijke rol.
2. Toetsing van informatiesystemen de controller moet verder denken dan ao/ic; de controller moet overzien ‘wanneer’ collega’s die besluiten moeten nemen, ‘welke info’ ‘hoe’ nodig hebben. Daarbij is dat niet alleen technisch maar juist inhoudeljk, strategisch en bestuurlijk van aard. Een controller moet weten wat zijn bestuurder voor informatie nodig heeft voor de beslissingen van morgen en hoe hij die moet organiseren.
3. Doelmatigheid (van het netwerk) organiseren: Krijgt de samenleving waar voor zijn geld? Ze moeten aan de slag met vragen als: ‘Doet mijn netwerk t goed?’ ‘Hiervoor moeten financiële en niet-financiële gegevens worden afgewogen om te kijken of de informatie voorziening van de partner in orde is en of je er mee kan samenwerken. Dit vergt nieuwe vaardigheden als netwerken, diplomatie en beter omgaan met onzekerheden omdat je niet alles meer zelf in de hand hebt.

Control een moeilijk begrip

De grootste valkuil is dat controllers zich terug trekken in een van die eerste twee elementen: Juist op dit derde punt kunnen controllers in de nabije toekomst laten zien wat hun toegevoegde waarde is voor de organisatie.
Belangrijk punt is dat controllers er vanuit gaan dat het management weet wat zij doen en dat blijkt vaak niet zo te zijn. Control is voor velen nog een moeilijk begrip! Ze worden vaak als persoon van de cijfers gezien. Om die reden is het belangrijk dat controllers expliciet maken wat hun vakgebied is en wat zij kunnen betekenen voor collega’s.

Analyse

Grote kans dat je deze trends en nieuwe uitdagingen herkent. Doe een korte analyse: heb jij die 3 bovenstaande taken goed belegd binnen de organisatie? En durf jouw toegevoegde waarde te bespreken met je management!

Goos Minderman is hoogleraar Public Governance en Public Law te Amsterdam en te Stellenbosch, voormalig hoofdredacteur van het Tijdschrift voor Public Controlling en auteur van toonaangevende boeken op het gebied van public controlling. Tevens is hij hoofddocent van de Verkorte controllersopleiding voor Overheid en Non profit.

Meer informatie over de Controllersopleiding