SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Docenten Mathijs Dik QC MFC en Laurens Pepping QC gaan tijdens de laatste lesdag van de controllersopleiding voor de publieke sector aan de slag met praktijk van de controller. Cursisten leren hierbij de aangereikte inzichten van de opleiding toe te passen op de eigen situatie. De vorige editie werd weer goed beoordeeld. Dat is ook terug te zien in de feedback van de cursisten (zie de reacties hieronder!). In deze blog lichten docenten Mathijs en Laurens alvast een tipje van de sluier op over deze lesdag.
Even voorstellen…
Laurens is zelfstandig interim professional, gespecialiseerd in het verbeteren van de bedrijfsvoering, business control en besturing (planning & control). Hij heeft meer dan 25 jaar ervaring in dit werkveld en heeft op interim basis opdrachten uitgevoerd voor veel verschillende organisaties. Momenteel is hij als senior beleidsadviseur betrokken bij de Avans Hogeschool.
Mathijs heeft ruim 20 jaar ervaring in finance en control functies in zowel de private als de publieke sector. Hij heeft in diverse middelgrote en grote organisaties, leidinggevende, projectmatige en inhoudelijke functies bekleed. De laatste jaren houdt hij zich als programmamanager bij de gemeente Den Haag bezig met de transformatie van finance en control.
Waar lopen wij tegen aan in de praktijk?
In opdrachten om bedrijfsvoering, en controlling in het bijzonder, in publieke organisaties te versterken lopen we aan tegen een gebrek aan aandacht voor (zelf)reflectie op de invulling van de eigen rol. En daarnaast het gebrek aan vertrouwen en lef om aan de slag te gaan met de vernieuwing en modernisering van de eigen rol om de toegevoegde waarde voor de organisatie te vergroten.
“Wat we zien is dat bij de financiële/controlfunctie van publieke organisaties nog veel focus ligt bij de administratie, het samenstellen van (Excel)rapportages en een tijdrovende P&C-cyclus.”
Financials/controllers hebben vaak wel ideeën en plannen om de rol van controller (in hele brede zin) meer waarde te laten toevoegen. Vaak vanuit de verwachting of hoop om serieus genomen te worden en betrokken te zijn ‘aan de voorkant’ van meningsvorming en besluitvorming. Het over het voetlicht krijgen van de meerwaarde lukt niet door gebrek aan zelfvertrouwen en het relevante management niet kunnen/durven bereiken. Dit wordt versterkt door te blijven hangen in traditionele en zekere (finance) rollen, met focus en inspanning op administratieve processen, samenstellen van interne (Excel) rapportages en een tijdrovende P&C-cyclus (met name de begroting en de jaarrekening).
Welke beweging zien we daarin?
We zien dat het ontwikkelen van idee naar visie en daarover collegiaal het gesprek voeren vaak verloren gaat in de waan van de dag. Door niet te investeren in (zelf)reflectie op de eigen rol en de toegevoegde waarde daarvan voor de organisatie en haar afnemers komt er geen beweging. Oude “zekerheden” krijgen voorrang; dat is veilig en lijkt te zorgen voor stabiliteit en continuïteit.
Onze verwachting is dat als we onze rol op deze wijze blijven uitvoeren, die veiligheid en continuïteit juist steeds meer in het geding zullen komen. Veel administratieve- en rapporterende werkzaamheden kunnen immers anders worden georganiseerd, geautomatiseerd en/of gedigitaliseerd. De toegevoegde waarde van de financials/controllers voor de organisatie komt dan veel meer te liggen bij (data)analyse, procesoptimalisatie en (strategische) business advisering én de kennis en vaardigheden die daarvoor nodig zijn. Deze veranderbeweging zien we o.a. ook terug in het rapport van A&O-fonds (2020) over de impact van digitalisering voor de financiële functie van gemeenten.[1]
“Veel van de administratieve- en rapporterende werkzaamheden kunnen immers anders worden georganiseerd, geautomatiseerd en/of gedigitaliseerd. De toegevoegde waarde van de financials/controllers komt dan veel meer te liggen bij (data-)analyse, procesoptimalisatie en (strategische) business advisering én de kennis en vaardigheden die daarvoor nodig zijn.”
Wat heeft ons daarbij geholpen?
Maak tijd voor je ontwikkeling en heb het daarover met je leidinggevende. Wees zelfbewust, heb vertrouwen in jezelf en laat dat blijken. Zoek verbinding, ook buiten je eigen collegiale verbanden. Kijk eens bij andere organisaties maar vooral in je eigen organisatie en naar haar doelstelling (core business). Laat de oude onzekerheden los en zoek de uitdaging om je inzichten te vertalen naar toekomstperspectieven voor de organisatie. Stap uit je comfortzone en stel de vragen die je al heel lang wilt stellen. Durf ook te kiezen welke rol je graag wilt vervullen. Het schaap met de 6 of 7 poten bestaat niet! Dit blijkt bijvoorbeeld ook uit het model van De Waal & Bilstra (2016) die een viertal rollen onderscheiden om invulling te geven aan een ‘high performance financiële functie’:
- Finance service provider: administratieve functie die zich gaat transformeren met behulp van de mogelijkheden van automatisering en digitalisering;
- Corporate specialist: professional die specialist is op een specifiek vakgebied en afgewogen kan adviseren (bv. een auditor, treasurer of risicomanager);
- Information expert: ‘reporting analist’ m.b.v. ‘data science’ (huidige financial controller);
- Trusted finance lead: ‘trusted advisor’, met focus op strategische business advisering ten behoeve van het primair process (huidige business controller).
“Ons advies: heb vertrouwen in jezelf, ga op zoek naar toekomstperspectieven voor de organisatie en durf te kiezen welke rol je graag wilt vervullen in de (nabije) toekomst.”
Verdieping op financieel, bestuurlijk en bedrijfseconomisch terrein?
Leer van vakgenoten uit de publieke sector. Wat deze controllersopleiding zo uniek maakt, is dat deze speciaal ontwikkeld is voor public controllers. Hierdoor wordt er gericht ingegaan op de actuele thema’s die bij het onderwijs, de overheid en non profit sector van belang zijn. Meer informatie?
[1] https://www.aeno.nl/digitalisering-verandert-financiele-functie-van-gemeenten-ingrijpend
