Kunnen accountants & gemeenten dichter bij elkaar worden gebracht?

Meerdere redenen zorgen er voor dat accountantskantoren zich terugtrekken uit de gemeentemarkt. Dit leidt tot zorgen bij kleine en middelgrote gemeenten, want het blijft voor gemeenten belangrijk dat zij tijdig hun accountantsverklaring binnen krijgen.

De laatste jaren is de complexiteit van de controle van de jaarrekening vanwege strengere kwaliteitseisen vanuit Autoriteit Financiële Markten (AFM) toegenomen. Vooral de gemeentelijke zorgtaken hebben het uitdagender gemaakt voor accountants. Dit leidt tot een gebrek aan capaciteit, omdat kantoren binnen de krappe arbeidsmarkt keuzes moeten maken waar zij hun mensen inzetten. Daarnaast wil een accountant niet het risico lopen om een onvoldoende van AFM te krijgen op hun uitgevoerde controles. Tevens speelt het feit dat er een vaste, ontoereikende prijs wordt gehanteerd ook mee.

Manier en kwaliteit van controles

Gemeenten begrijpen dat de controles complexer zijn geworden en waarom de gemeentemarkt minder lucratief kan zijn. Echter, zij uiten frustraties over o.a. de manier én kwaliteit van de controle. Lokale politici en bestuurders stellen dat accountants de gemeenten ten onrechte op dezelfde wijze controleren als bedrijven. Tevens hekelen zij de discussies met hun accountant over meerwerk. Bovendien hebben kleine en middelgrote gemeentes angst om zonder accountant te komen zitten.

Hoe pakken we het probleem aan?

Demissionair Minister Plasterk heeft begin dit jaar een aantal zaken benoemd wat dit probleem zou moeten aanpakken. Zo zouden gemeenten bij een aanbesteding niet meer moeten eisen dat accountantsorganisaties ervaring moeten hebben met het controleren van gemeenten. Hierdoor zou het voor andere kantoren makkelijker gemaakt moeten worden om toe te treden tot de gemeentelijke controlemarkt. Daarnaast geeft hij aan dat gemeenten ook een eigen accountantsdienst zouden kunnen oprichten. Hier hebben Amsterdam en Den Haag al gehoor aangegeven.

De Verenging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is zich ook bewust van de onvrede en angst bij gemeenten en pleit al langer voor een andere opzet van de controle bij gemeenten. VNG streeft ernaar dat een handboek wordt opgesteld waarbij de controlestandaarden voor gemeentes worden belicht. Ook geeft VNG aan dat zij meer aandacht zouden willen zien in de accountancy opleidingen omtrent de verschillen tussen bedrijven en gemeenten.

Bewustzijn creëren en plannen maken

Het is een actueel probleem waar de oplossing nog niet helemaal voor gevonden is en waar alle betrokken partijen hun gedachte over zullen moeten laten gaan. Welke rol kunnen gemeenten zelf spelen om de relatie met accountants te verbeteren? Zijn er punten die je als gemeenten beter kan organiseren zodat het controleren van de jaarrekening bij een gemeente als minder complex wordt ervaren? En het meerwerk minder wordt? Diverse gemeenten zijn zich bewust van deze problematiek. Als voorbeeld heeft de gemeente Katwijk onlangs al een aantal te zetten stappen kenbaar gemaakt.