Dagvoorzitter Hans Smit: ‘Steeds meer niet-financiële zaken moeten worden verantwoord’

Welke 3 trends springen volgens Hans Smit, dagvoorzitter van het congres Jaarrekeningactualiteiten Gemeenten & Provincies 2017, het meest in het oog?

Hans Smit, voormalig hoofd Financiën van de gemeente Alkmaar en Lid Comissie BBV , heeft behoorlijk wat ervaring met het opstellen van jaarrekeningen en alles wat daarbij komt kijken. Wat zijn volgens hem de drie belangrijkste aandachtspunten de komende jaren?

Transparantie

‘Burgers, andere overheden, ministeries en zelfs Europa: ze willen steeds meer weten over wat de overheid voor ons doet, afgezet tegen het budget dat ze daarvoor ter beschikking heeft. Sinds vorig jaar is een basisset met indicatoren voorgeschreven – zie waarstaatjegemeente.nl. Voorbeelden van indicatoren zijn de achterstand onder jeugd en het aantal jongeren met jeugdhulp. En daarmee is het nog niet gedaan. Het heeft er namelijk alle schijn van dat die reeks wordt uitgebreid, vooral met niet-financiële indicatoren. Niet alleen de gemeenten krijgen ermee te maken, ook andere decentrale overheden zoals de GGD Hollands Noorden waar ik zelf werkzaam ben. Wij nemen nu al cijfers op over het percentage jongeren dat wij doorverwijzen voor nader onderzoek, maar de verwachting is dat het niet daarbij blijft. Daar komt waarschijnlijk nog wat bij: er worden steeds meer geanonimiseerde gegevens openbaar – de zogenaamde big data – zodat analisten op basis van die gegevens belangrijke conclusies kunnen trekken. Kortom: gemeenten en andere decentrale overheden moeten steeds meer gegevens kunnen overleggen. Dat vergt de nodige flexibiliteit en betekent meer werk.’

Privacy en beveiliging

‘Dit punt, privacy en beveiliging, staat op gespannen voet met de roep om transparantie. Immers: niet alle gegevens mogen worden geopenbaard. In ons land geldt dat de burger eigenaar is van zijn eigen gegevens, tenzij die gegevens zijn geanonimiseerd. Toch vragen gemeenten en accountants soms om gegevens waar ze geen recht op hebben. Een voorbeeld: gemeenten besteden jeugdhulp vaak uit aan een zorgaanbieder. De gemeente geeft dan bij de accountant aan: wij hebben zoveel besteed aan jeugdhulp. De accountant wil dat controleren en vraagt aan de GGD: ‘Aan wie is die zorg allemaal verleend?’ Die informatie is privé; de accountant heeft niet zomaar recht om dat op persoonsniveau te vragen. Kortom: daar zit nog wel een dingetje. Als overheid(sinstantie) moet je dus opletten dat je de privacy niet schendt.’

Toenemende roep om kwaliteit

‘Als overheden of de media vragen stellen, verwachten ze soms dezelfde dag nog het antwoord. Dat betekent dat je dossiervorming en je documentatie heel goed op orde moeten zijn. Of neem een mailtje waarin je een offerte goedkeurt en opdracht geeft. Zo’n mailtje moet je bewaren. Dat gebeurt echter lang niet altijd – en zeker niet altijd op een dusdanige manier dat een collega dat mailtje ook kan vinden als jij er niet bent. Je moet dat als organisatie goed regelen en er afspraken over maken. Al met al komt er bij goede verslaglegging meer werk kijken, vooral omdat gemeenten steeds meer verantwoording moeten afleggen over niet-financiële zaken. Dat zullen ze echt in de vingers moeten zien te krijgen.’