De complexiteit van milieucriminaliteit

Door Toine Spapens, hoogleraar Criminologie aan de Universiteit van Tilburg, voormalig lector Milieucriminaliteit aan de Politieacademie en docent op de cursus Integrale aanpak milieucriminaliteit, gespecialiseerd in de aanpak van georganiseerde misdaad en milieucriminaliteit, schreef het boek ‘De complexiteit van milieucriminaliteit’

De leefomgeving in Nederland ondervindt schade door ondermijnende milieucriminaliteit waarbij de kosten van illegale activiteiten worden afgewenteld op de samenleving. De productie van verboden gevaarlijke stoffen en het illegaal lozen van (drugs)afval zijn voorbeelden van criminele activiteiten die zich ook in uw regio kunnen manifesteren.

Weerbaarheid belangrijke voorwaarde voor aanpak milieucriminaliteit

Internationaal gaat er meer geld om in milieucriminaliteit dan in drugshandel en de schade voor mens en planeet is vaak groot. Toch staat de aanpak van milieucriminaliteit niet boven aan de agenda van politie, bestuur en politiek. Dat komt door de complexiteit van milieucriminaliteit, waarbij economische belangen voor bestuurders soms ook zwaarder wegen dan de vaak op korte termijn moeilijk zichtbare schade. “Een gedeputeerde of burgemeester ‘over de tap’ plaatst een zaak in een ander licht dan het onderzoek in een gemiddelde moordzaak. Politiemensen en officieren van justitie moeten dan ook sterk in hun schoenen staan om deze vorm van misdaad te kunnen aanpakken. Het vergroten van de weerbaarheid is momenteel een belangrijk thema binnen de Nederlandse politie en daarbij dient ook het leren omgaan met ‘belangenstrijd’ rondom milieucriminaliteit te worden meegenomen.”

Opsporing en handhaving

De zichtbare overlast van milieuvervuiling is voor de inwoners van ons land de afgelopen jaren verminderd. Hierdoor is het moeilijker om over het voetlicht te brengen welke schade nog altijd wordt aangericht. Het is dan ook voortdurend noodzakelijk om de gevolgen van milieumisdrijven duidelijk te maken. De politie kan hier door opsporingsonderzoeken naar milieucriminaliteit een belangrijke bijdrage aan leveren. Ook de opsporing van milieucriminaliteit is complex. Zo is steeds meer sprake van een internationale dimensie en is het een typisch ‘haaldelict’; gevallen van milieucriminaliteit vallen niet vanzelf op de stoep bij de politie, er moet actief naar worden gezocht. Daarbij zijn de eerstverantwoordelijke daders vaak de directies van grote bedrijven met een behoorlijke maatschappelijke status en niet zelden met bestuurders, tot en met ministers, in hun vriendenkring. Een derde factor die het beheersen van milieucriminaliteit tot een complexe aangelegenheid maakt, is dat de handhaving van de milieuwetgeving toebedeeld is aan een scala van instanties. “Samenwerking tussen overheidsinstanties bij de aanpak van criminaliteitsproblemen staat in Nederland hoog op de agenda, maar het organiseren daarvan is verre van eenvoudig.”

Meer weten?
Op de cursus Integrale aanpak milieucriminaliteit leert u hoe u komt tot een strategie voor de aanpak van milieucriminaliteit in uw gemeente.