Natuur in de omgevingsvergunning: aanhaken en de toepassing in de praktijk

Het ‘aanhaken’ van natuurtoestemmingen aan de omgevingsvergunning is een fenomeen waarover in de praktijk nog veel vragen bestaan. In een artikel van het vakblad Natuurbeschermingsrecht gaat Wienke Zwier in op het zogenoemde ‘aanhaken’.

Via een schets van het juridisch kader en richtinggevende jurisprudentie wordt belicht hoe de aanvraag voor de natuurtoestemming ook onder de Wet natuurbescherming nog steeds deel uitmaakt van de aanvraag voor de omgevingsvergunning.

Achtergrond van het aanhaken

In 2010 waren de Natuurbeschermingswet 1998 (Nbw 1998) en de Flora- en faunawet (Ffw) nog in werking. Per 1 januari 2017 zijn deze twee wetten, met de Boswet, opgegaan in de Wet natuurbescherming (Wnb). Het systeem van aanhaken bestaat nog steeds.

“Aanhaken houdt kort gezegd in dat een initiatiefnemer die zowel een omgevingsvergunning (op grond van de Wabo) als een natuurtoestemming (Natura 2000-vergunning of ontheffing beschermde soorten op grond van de Wnb) nodig heeft, deze gezamenlijk moet aanvragen.”

Als de initiatiefnemer voor de activiteit al een separate natuurtoestemming op grond van de Wnb heeft aangevraagd of deze reeds is verleend, dan geldt de aanhaakverplichting niet.

Natura 2000-vergunning

Of een natuurtoestemming (Natura 2000-vergunning of ontheffing beschermde soorten) nodig is volgt uit de Wnb. Een Natura 2000-vergunning is nodig voor projecten en andere handelingen die gelet op de instandhoudingsdoelstellingen voor een Natura 2000-gebied de kwaliteit van de natuurlijke habitats of de habitats van soorten in dat gebied kunnen verslechteren of een significant verstorend effect kunnen hebben op de soorten waarvoor dat gebied is aangewezen. Een ontheffing beschermde soorten is onder meer nodig indien door de activiteit één van de verbodsbepalingen ten aanzien van beschermde dier- en plantensoorten uit de Wnb wordt overtreden.

Actuele rechtspraak over het aanhaken

Aan de hand van rechtspraak gaat Wienke vervolgens in op enkele aandachtspunten. Zo wordt aangehaald dat een bestuursorgaan, als voor de activiteit waarvoor omgevingsvergunning wordt gevraagd ook een natuurtoestemming nodig is, zich ervan dient te vergewissen dat een daadwerkelijke aanvraag voor een natuurtoestemming voorligt, wil van aanhaken bij de omgevingsvergunning kunnen worden afgezien. Het enkele feit dat stukken aan het bevoegd gezag voor de natuurtoestemming zijn toegezonden is onvoldoende.

Als op het moment van het nemen van een beslissing op de omgevingsvergunningaanvraag nog steeds geen separate aanvraag op grond van de Wnb voorligt en evenmin een verklaring van geen bedenkingen is afgegeven, dan is het besluit in strijd met het Besluit omgevingsrecht. Uit rechtspraak volgt bovendien dat, net als onder de Ffw, een bepaalde bescherming toekomt aan essentiële foerageergebieden en essentiële vliegroutes, hoewel deze niet expliciet worden benoemd/beschermd in de Wnb. Gemeenten moeten hierop dus bedacht zijn bij de beoordeling van een omgevingsvergunningaanvraag. Indien in de aanvraag wordt opgemerkt dat geen werkzaamheden zullen worden verricht ter plaatse van voortplantingsplaatsen of rustplaatsen van beschermde soorten, is dus nog niet gezegd dat er geen ontheffing nodig is.

Belanghebbendheid bij omgevingsvergunning/ontheffing beschermde soorten

Wienke gaat vervolgens in op de onderzoeksplicht van b&w en tenslotte op de kring van belanghebbenden bij separate ontheffingen beschermde soorten en bij aangehaakte omgevingsvergunningen. Bij een separate ontheffing beschermde soorten geldt dat de ruimtelijke uitstraling van het project dat mede door de ontheffing beschermde soorten mogelijk wordt gemaakt niet van belang is. Bepalend is of de handeling waarvoor de ontheffing wordt verleend ruimtelijke uitstraling heeft op de woon- en leefomgeving van een persoon. Het is de vraag of de belanghebbendheid ook op deze manier zal worden bepaald indien de flora en fauna-activiteit aanhaakt aan een omgevingsvergunning. Zo niet, dan zou de kring van belanghebbenden bij een aangehaakte omgevingsvergunning veel groter kunnen zijn dan bij een separate ontheffing beschermde soorten.

Lees hier het artikel.