Tunnelveiligheid: trends en actuele ontwikkelingen

Het weg- en railverkeer blijft toenemen in Nederland. De uitbreiding van auto- en spoorwegen is nodig om de bereikbaarheid te waarborgen. Vanwege de beperkte ruimte wordt in toenemende mate gekozen voor de aanleg van tunnels. Het verkeer en vervoer in tunnels brengt echter ook grote risico’s en hoge kosten met zich mee. Hoe beperkt u de kosten van beheer en onderhoud met instandhouding van de betrouwbaarheid, veiligheid en beschikbaarheid van een tunnel? Aan het woord zijn verschillende experts over trends en actuele ontwikkelen op het terrein van tunnelveiligheid.

Omgang met tunnelveiligheid

Het risico op ongevallen in tunnels is een van de vele risico’s die de mens en i.h.b. de verkeersdeelnemer bedreigen. De preventie van en de voorbereiding op tunnelongevallen moet daarom proportioneel zijn met de inspanning die we op al die andere risico’s plegen. Hoe is deze proportionaliteit zichtbaar te maken en welke mechanismen leiden soms tot een disproportionele aandacht voor bepaalde aspecten van tunnelveiligheid?
Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit Nijmegen, docent op het blended learning traject tunnelveiligheid en voormalig hoogleraar Crisisbeheersing aan de Vrije Universiteit Amsterdam en voorzitter van de Expertgroep Tunnelveiligheid dat onderzoek heeft verricht naar mogelijke maatregelen om de veiligheid in tunnels op het Nederlandse spoorwegnet te verbeteren

Transport van gevaarlijke stoffen door tunnels

Gevaarlijke stoffen zijn essentiële ingrediënten voor alledaagse gebruiksvoorwerpen. Van tablets en verf tot aan schoonmaakmiddelen en speelgoed. Het vervoer van deze producten is in Nederland zeer veilig, mede doordat er bij handels- en productiebedrijven duizenden veiligheidsadviseurs werken. Maar de effecten van een ongeval met gevaarlijke stoffen in een tunnel kunnen zeer groot zijn. Dat werpt de vraag op hoe de risico’s van het vervoer van gevaarlijke stoffen door tunnels in Nederland worden beheerst?
Thomas Reitsma, beleidsadviseur bij EVO, waar duizenden bedrijven die gevaarlijke stoffen (laten) vervoeren bij zijn aangesloten, adviseert tunnelbeheerders over de toelating van gevaarlijke stoffen bij nieuwe en bestaande tunnels

Wet- en regelgeving op het terrein van tunnelveiligheid

Er is veel vastgelegd in wet- en regelgeving betreffende tunnelveiligheid. De landelijke tunnelstandaard voor Rijkstunnels geeft het kader voor een veilige tunnel gedetailleerd weer.
Is hiermee tunnelveiligheid een invuloefening geworden? Een goed geoefende verkeersleider weet wat hij moet doen bij een calamiteit. Hoe kunnen we de getraindheid bevorderen?
Ook duurzaamheid is niet meer weg te denken: is bij de veilige tunnel ook voldoende aandacht voor duurzaamheid? Het DBFM-contract wordt veel toegepast in de tunnelbouw. Heeft een DBFM-contract consequenties voor de veilige tunnel?
Nils Lundgren, adviseur tunnelveiligheid bij Movares, toonaangevend advies en ingenieursbureau op het terrein van mobiliteit, infrastructuur, ruimtelijke ordening, water en energie

Tunnelveiligheid in de praktijk

Het tunnelontwerpproces is er een van jaren. De burgemeester van een gemeente waar zo’n tunnel gerealiseerd gaat worden loopt gedurende die jaren tegen tal van dilemma’s aan. In planvorming valt hierbij te denken valt aan bestuurlijke druk van de minister, spanningen in de raad, onrust bij de bevolking of problemen bij de verstrekking van de openstellingsvergunning. Maar ook als de tunnel eenmaal in gebruik is, spelen er dilemma’s zoals de geoefendheid van de hulpdiensten, de bestrijding van ongelukken in tunnels en media-drukte. In de burgemeestersgame worden dergelijke en andere dilemma’s geschetst, inclusief antwoorden en adviezen van adviseurs, en wordt de deelnemer gevraagd hierin te besluiten als zijnde burgemeester.
Nils Rosmuller, lector Transportveiligheid bij het Instituut Fysieke Veiligheid en adviseur externe veiligheid bij TNO, gepromoveerd op een onderzoek naar risicoanalyses ten behoeve van de ontwikkeling van transportinfrastructuur, ontwikkelaar van de tunnelveiligheid game en lid van de begeleidingscommissie van het kennisplatform tunnelveiligheid

Meer weten?
Op het blended learning traject tunnelveiligheid leert u hoe u gevaarlijke situaties in tunnels voorkomt.