Aandachtspunten voor onderwijs in PO, VO, MBO en HO

In het jaarlijkse rapport De Staat van het Onderwijs 2025 schetst de Inspectie van het Onderwijs een indringend beeld van de kansen én zorgen binnen het Nederlandse onderwijssysteem. In dit artikel zetten we de belangrijkste aandachtspunten op een rij voor het primair onderwijs (PO), voortgezet onderwijs (VO), middelbaar beroepsonderwijs (MBO) en hoger onderwijs (HO).

Primair onderwijs: investeren in basisvaardigheden en differentiatie

In het primair onderwijs is zichtbaar herstel na de leervertragingen van de coronapandemie. De meeste leerlingen behalen weer het fundamentele niveau voor rekenen, lezen en taalverzorging. Toch blijven aandachtspunten bestaan:

• Zicht op ontwikkeling en begeleiding schiet nog regelmatig tekort; dit is de meest voorkomende reden voor een onvoldoende beoordeling.
• Differentiatie moet verbeteren: leerkrachten moeten beter inspelen op verschillen in leerbehoeften.
• Vroegschoolse educatie is grotendeels op orde, maar de samenwerking tussen voor- en vroegscholen kan sterker.
• Er is een toenemende urgentie om kinderen met een taalachterstand vroegtijdig en doelgericht te ondersteunen, zowel met NT2-onderwijs als gericht taalonderwijs​.

Voortgezet onderwijs: taalvaardigheid en kwaliteitszorg onder druk

In het voortgezet onderwijs is de situatie complexer:

• Taal- en rekenprestaties, vooral bij vmbo-basis en -kader, blijven structureel onder het gewenste niveau.
• Pedagogisch-didactisch handelen is bij bijna de helft van de onderzochte scholen onvoldoende, wat leidt tot veel herstelopdrachten.
• Burgerschapsonderwijs wordt op veel scholen als onsamenhangend ervaren en is vaak niet afgestemd op de leerlingenpopulatie.
• Kwaliteitszorg is op veel scholen niet goed ontwikkeld; 11% van de VO-scholen scoort hier ernstig onvoldoende​.

Middelbaar beroepsonderwijs: grote zorgen over taalniveau en studiesucces

Het eerste landelijke steekproefonderzoek in het MBO levert verontrustende cijfers op:

• 45% van de onderzochte opleidingen kreeg een onvoldoende of zelfs zeer zwak eindoordeel.
• De meeste onvoldoendes zijn toegekend op basis van de standaard Studiesucces, wat vooral wijst op lage diplomarendementen.
• Taalvaardigheid op niveau 2F blijft problematisch – veel studenten verlaten het MBO met onvoldoende lees- en luistervaardigheid.
• Samenwerking tussen taal- en vakdocenten verloopt moeizaam, terwijl taalonderwijs in beroepscontext juist cruciaal is​.

Hoger onderwijs: basiskwaliteit op orde, maar risico’s in zicht

In het hoger onderwijs zijn opleidingen overwegend positief beoordeeld, maar er zijn ook aandachtspunten:

• Slechts 3,5% van de opleidingen kreeg voorwaarden opgelegd bij accreditatie, maar signalen over kwaliteitsverlies zijn niet altijd goed te controleren.
• De dalende solvabiliteit, vooral in het wetenschappelijk onderwijs (WO), vormt een groeiend risico voor financiële continuïteit.
• Accreditatiestelsel functioneert in de basis goed, maar er zijn zorgen over beoordelingsgaten (zoals verschillen tussen onderwijslocaties en varianten).
• Burgerschap en maatschappelijke thema’s zijn nog onvoldoende geborgd in accreditaties​.

Structurele versterking vereist in alle onderwijssectoren

Het rapport onderstreept dat structurele versterking van het onderwijs geen luxe is, maar noodzaak. Of het nu gaat om jonge kinderen met een taalachterstand, mbo-studenten met lage slagingskansen, of hbo- en wo-studenten in een snel veranderende wereld – alle sectoren moeten werk maken van kwaliteit, begeleiding, differentiatie en basisvaardigheden. De sleutel ligt bij integrale aanpak, goed opgeleide leraren en gerichte ondersteuning op maat. Wil jij als docent de nodige vaardigheden ontwikkelen om hiermee aan de slag te gaan? Bekijk dan ons uitgebreide opleidingsaanbod en meld je aan! Alle opleidingen zijn ook volledig op maat als Incompany-traject te volgen.