Blended learning: onbegrensde mogelijkheden

Ik ben Simone Vos uit Oisterwijk. Ik heb een achtergrond als sociaal cultureel- en religiewetenschapper en heb ervaring in uitvoerende en beleidsfuncties op het gebied van zorg en welzijn. Ik wil mijn kennis en ervaring graag in het onderwijs inzetten. Zoekend naar informatie op het internet stuitte op het congres ‘Next Higher Education’ van SBO dat inmiddels op 7 en 8 december jl. in de Fabrique in Utrecht is gehouden. Een congres waarin het thema blended learning centraal stond. Op de tweede congres dag heb ik als gast verschillende presentaties en workshops bijgewoond. De uitkomsten daarvan heb ik in twee blogs weergegeven. Dit blog gaat over de mogelijkheden die blended learning biedt, daarbij ga ik tevens in op de rol van studentenparticipatie.

Het was me een genoegen om een kijk te nemen in de wereld van het hoger onderwijs: the next generation.

Blended learning: Inter-netwerken en internet-werken

In het onderwijs staat van oudsher kennisdeling door middel van interpersoonlijke relaties centraal (inter-netwerken). Onze relaties waren persoonlijk en face to face. Met de mogelijkheden die het internet biedt is deze relatie fundamenteel gewijzigd en uitgebreid. Feitelijk is er met het Internet een totaal nieuwe laag van relaties en informatie om ons heen geweven, dat een welhaast onuitputtelijk potentieel aan mogelijkheden biedt om relaties aan te gaan en informatie uit te wisselen en te integreren (internet-werken). Mogelijkheden die niet alleen in het onderwijs maar in de hele samenleving doorwerken. In die zin is het onderwijs naar mijn mening niet exceptioneel, maar integraal onderdeel van de samenleving waarin het motto participatie centraal staat. Samen leren, innoveren en verbeteren.

Blended learning, ‘the best of both worlds’

Blended learning is al sinds 2005 het concept waarbij in het hoger onderwijs ‘the best of both worlds’ kan worden verenigd. Volgens Luuk Terbeek (VU) is Blended Learning niet het toefje op het reguliere onderwijs. Face to face en online onderwijs staan namelijk niet tegenover elkaar maar vullen elkaar aan en zijn verweven in het individu, docent en student e.a. Het gaat om kennis managen en gedeelde waarden inzetten om het leerproces te ondersteunen. Het mooie ervan is dat het kansen biedt op herontwerp van het onderwijs op micro, meso en macro niveau, waarbij we het leerontwerp en het leerproces niet alleen van binnen naar buiten brengen, maar ook van buiten naar binnen. Het gaat om echt veranderen en niet een beetje in de marge. Zo draagt het internet in potentie bij aan fundamentele, kwalitatieve verandering van het onderwijs. Dit heeft al geleid tot veranderingen in rollen en gebruik van kennis(systemen) waarbij we kunnen leren van alle partijen binnen en buiten de school. Eigenlijk gaat het dus om wederzijdse benutting van inter-netwerken en internet-werken, een geweldige kapstok voor kennisontwikkeling en –overdracht.

Blended learning, studentenparticipatie

De student als partner in het onderwijs. Tijdens het congres werd diverse malen de rol van studentenparticipatie aangehaald als een mogelijkheid om te vernieuwen. Vooralsnog heeft studentenparticipatie vooral betrekking gehad op inspraak, medezeggenschap en bestuursfuncties van studenten die zo bijdragen aan de kwaliteit van het hoger onderwijs. Maar echte kansen op vernieuwing liggen in het gebruiken van de kennis en inzichten van studenten in het leerproces. We hebben te maken met jongvolwassenen bij wie internet met de paplepel is ingegeven. Bij hen is het gebruik van het internet geïntegreerd en verlengstuk van het zelf geworden. Heel wat anders dan generaties voor hen gewend zijn. Het werken met hen vraagt om een andere manier van kijken, leren en doceren. Het vraagt van de docent dat die een positie naast de student in plaats van erboven inneemt. Of zoals Maarten de Laat (OU) het tijdens het congres formuleerde, het vraagt om competente professionals die kunnen omgaan met onzekerheid, de studenten kritisch kunnen bevragen en zelf kritisch bevraagd kunnen worden. Professionals die met kennis van zaken, en een open en betrokken houding aanhaken op de kennis en inzichten van de jongvolwassenen in het onderwijs en ook daarbuiten.

Blended learning onbegrensde mogelijkheden

Integratie van mens en techniek vraagt om keuzes. Lucas Terbeek lichtte tijdens zijn presentatie een tipje van de sluier op en laat zien wat onder meer tot de mogelijkheden behoord (Tricider en Mentimeter (ideeën verzamelen/stemmen); Coggle (gedeelde mindmap) en WesPA (peerassessment) en nog veel meer. Goede combinaties maken lijkt eenvoudig, maar is in de praktijk complex vanwege het bijna eindeloos aantal mogelijke combinaties van overdrachtsmedia, instructiemethoden, technologieën, pedagogische benaderingen. Wat, wanneer te gebruiken met zicht op het gewenste effect is niet altijd vooraf duidelijk. Analyses maken van de situatie, de vraag afbakenen om vervolgens kaders te stellen is steeds belangrijker om de juiste keuzes te maken. Terbeek zou in dit verband graag bij willen bijdragen aan het opzetten van een gevalideerd systeem, een hulpmiddel om goed afgewogen keuzes te maken die het gewenste effect sorteren. Dit is wenselijk, maar ik denk dat het vooral een kwestie van doen en leren is in de praktijk. Om uit de veelheid aan mogelijkheden die het internet en de onderlinge relaties bieden te kunnen kiezen is het van wezenlijk belang af te wegen wat voor de verschillende studies van belang is om te gebruiken. Op basis van wat ik heb gehoord tijdens het congres heb ik de indruk dat binnen de hogescholen veel ervaring aanwezig is om dit soort afwegingen te maken. In dit verband vond ik de blog van Wilfred Rubens over het maken van keuzes interessant. Kies een ontwerp dat bij je organisatie past en denk ik kleine stapjes. Beperk de mogelijkheden met wat hij het 30-15-5 model noemt. Kies 30 mogelijkheden die het internet biedt, die bij jouw leerproces passen, kies er 15 waarmee je wilt gaan werken en werk er 5 uit en implementeer die. In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister.

Ik ga ervan uit dat docenten doelgericht en doordacht te werk gaan en veel vragen stellen als het nodig is aan schoolleiding, collega’s of studenten. Of zoals Maarten de Laat stelt, vraag je vooral af: ‘doe je de dingen met de mensen die ertoe doen’. Want pas dan wordt participatie co-creatie.

Blended Learning is ‘net’ samenwerken!

Simone Vos, blogger en gast congres ‘Next Higher Education’: LinkedIn

Meer informatie?

Next Higher Education zet de actuele ontwikkelingen uit het hoger onderwijs op de agenda. Het is tijd voor The Next Step in Higher Education! Blijf op de hoogte van alle ontwikkelingen rondom het programma van Next Higher Education 2016 en bezoek onze site.