SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Door maatschappelijke veranderingen is de rol van onderwijsinstellingen aan het veranderen (Schnabel et al. 2015). Docenten zijn zich steeds meer bewust van het feit dat zij studenten ook moeten toerusten met kennis vaardigheden die gericht zijn op Self-Directed Learning. Het gaat om meer dan alleen voorbereiden op het vakinhoudelijke beroep, temeer omdat de levensduur van deze beroepen in de dynamische arbeidsmarkt in rap tempo verkort. Hoe gaat het onderwijs hiermee om?
De aanpak van onderwijsvernieuwing
Voordat docenten van een opleiding een keuze maken vanuit welke perspectieven zij onderwijs (curricula) gaan vernieuwen is het belangrijk om helder te hebben ‘wat’ de vernieuwing moet opleveren. Belangrijk hierbij is om bijvoorbeeld balans te creëren rondom het leren & presteren van studenten.
Een curriculum bestaat uit allerlei verschillende onderdelen (lessen, lesarrangementen, leerlijnen). Die worden afhankelijk en onafhankelijk van elkaar ontworpen. De verschillen in de onderdelen zitten vaak in de omvang en doorlooptijd. Belangrijke componenten als leerdoelen, leerinhoud, leeractiviteiten, docentrollen, bronnen en materialen, groeperingsvormen, leeromgeving, tijd en toetsing (van den Akker, 2003) dienen daarbij op elkaar afgestemd te worden in het ontwerp. Om de afstemming van de verschillende onderdelen te kunnen maken is het verstandig om te gebruik te maken van een cyclisch ontwerpproces bij de onderwijsvernieuwing.
Door maatschappelijke veranderingen is de rol van onderwijsinstellingen aan het veranderen (Schnabel et al. 2015). Docenten zijn zich steeds meer bewust van het feit dat zij studenten ook moeten toerusten met kennis vaardigheden die gericht zijn op Self-Directed Learning. Het gaat om meer dan alleen voorbereiden op het vakinhoudelijke beroep. Temeer omdat de levensduur van deze beroepen in de dynamische arbeidsmarkt in rap tempo verkort. Hoe gaat het onderwijs hiermee om?
Een curriculum is nooit in beton gegoten
Een modern curriculum is een organisch geheel van vorm en inhoud. Met het inzetten van een ontwerpgerichte aanpak omarm je als opleiding en team docenten ook dat het curriculumontwerp nooit écht af is. Door met een Design Thinking oog naar het onderwijs te kijken erkennen we dat het onderwijs iteratief is. Een curriculum is nooit in beton gegoten. Het kan altijd aangepast worden op basis van de uitvoering. Het betrekken van de doelgroep in het onderwijsontwerp is dan ook een belangrijke stap.
Vanuit een cyclisch proces is door ons (Fontys PULSED) een ontwerpproces ontwikkeld. Dit geeft inzicht in de kernmerken van de ontwerptaken waarmee een docent te maken kan krijgen. Daarbij wordt uitgegaan van drie perspectieven op curriculumontwikkeling (cf. Hannay & McCutcheon, 1990), namelijk:
- Inhoudelijk perspectief: wat wordt ontwikkeld?
- Technisch-professioneel perspectief: hoe wordt ontwikkeld?
- Sociaal-politiek perspectief: wie zijn betrokken en in welke rolverhouding?
Niet tussen de soep en aardappelen
Binnen het onderwijs lijkt het ontwikkelen van een nieuw project of curriculum iets wat vaak tussen de soep en de aardappelen door moet. Vele ontwerpen beginnen bij het aanpassen van wat er al bestaat. Zonder te kijken naar wat de wereld nu daadwerkelijk van de studenten verlangt. Wanneer je dan net lekker in je ontwerpproces zit moet je deze alweer onderbreken om weer terug te vallen in het rooster of de waan van de dag. Wil jij deze ad-hoc benadering van curriculumontwerp doorbreken? Raak geïnspireerd door de aanpak van Fontys PULSED tijdens een bootcamp of inspiratiesessie. Of ga van praten naar doen tijdens de Educational Design Expedition.
Deze blog werd geschreven door Jochem Goedhals, onderwijsinnovator en teamleider Fontys PULSED en spreker op het congres Next step in Higher Education.
