SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Door Carl Steinmetz, zelfstandig adviseur op het terrein van veiligheid.
Scholen voor voortgezet onderwijs zijn door de jaren heen niet onveiliger geworden. Het is echter niet duidelijk of dit te danken is aan veiligheidscampagnes en maatregelen van scholen of de overheid.
De praktijk
School moet een plaats zijn waar je leert samenwerken en samenleven. De vaardigheden die je daarbij ontwikkelt rusten je toe voor de samenleving na je schooltijd. Dat klinkt welhaast ideaal. Maar hoe is de praktijk?
Veiligheidsrisico’s
Veiligheidsrisico’s zijn in de eerste plaats risico’s die leerlingen, personeel en de onderwijsinfrastructuur (zoals gebouwen en de organisatie) lopen om slachtoffer te worden van incidenten op en om school. We hebben het dan bijvoorbeeld over agressie en (seksueel) geweld, diefstal, brandstichting, inbraak, graffiti/vandalisme en drugshandel/gebruik.
Veiligheidsmaatregelen
Onveiligheid leidt onder meer tot een fors tijdbeslag op de beschikbare (onderwijs)tijd van leerlingen/studenten en personeelsleden; gedemotiveerde leerlingen en personeelsleden en ziekteverzuim en absentie. Daarom is het terecht dat rijk en gemeenten proberen scholen te stimuleren deze problematiek aan te pakken, en dat scholen er mee bezig zijn. Vraag daarbij is wel: doet men de goede dingen? En doet men die dingen goed? De ervaring leert dat scholen veel veiligheidsmaatregelen treffen. Vaak zijn die door de overheid aangereikt of, wettelijk dan wel anderszins, verplicht gesteld. Voorbeelden zijn antipestprotocollen, schoolregels, surveillancesystemen of vertrouwenspersonen.
Zorgvuldige analyse
Maar aan het nemen van veiligheidsmaatregelen gaat meestal geen zorgvuldige analyse van de school vooraf. Van veel van de maatregelen staat niet vast of zij een effectief en efficiënt antwoord zijn op de bestaande problemen, en of zij in de praktijk uitvoerbaar zijn. Met andere woorden: er zou veel scherper en preciezer gekoerst kunnen en moeten worden op wat de effectieve of ‘goede’ dingen zijn om te doen. Daarnaast wordt zelden onderzocht of de genomen veiligheidsmaatregelen welhet gewenste effect hebben. Dat kan ook moeilijk als het doel zelden vooraf helder en meetbaar is vastgelegd. Ook wordt bij de besluitvorming vrijwel geen gebruik gemaakt van bestaande wetenschappelijke inzichten.
Meer weten?
Op de opleiding Veiligheidscoördinator in het onderwijs leert u hoe u onveilige situaties in uw onderwijsinstelling voorkomt of beperkt.
