Onderwijs en Agility

Tegenwoordig is het vaak op de radio te horen, reclameboodschappen over Agility. Uit een woordenboek kun je leren dat dit wendbaarheid betekent. Wendbaarheid, flexibiliteit, snel in staat om op veranderingen te reageren. Charles Darwin zei ooit dat niet de sterkste of meest intelligente soort overleeft maar de soort die in staat is om zich aan te passen aan veranderingen. Dat moet dan ook voor onderwijs gelden. De school die het best in staat is om op veranderingen in te springen of te reageren heeft de grootste kans om te overleven. Is jouw organisatie Agile en zo niet hoe wordt jouw school dat dan? Laten we eerst kijken naar de financiën om daarop een antwoord te vinden. 

Variabele en vaste kosten in het onderwijs

In financiële kringen hebben we het niet over Agile of flexibiliteit maar over variabele kosten. En daar tegenover staan dan vaste kosten. En daar begint gelijk de verwarring. Want vaste kosten zou volgens de financiële theorie inflexibel zijn en variabele kosten juist niet. Onderwijsorganisaties zijn dienstverlenende bedrijven en de factor personeel is daar relatief groot. Bij de meeste scholen is de personele kostenfactor 70% of meer. De overige kosten, materiële, gaan vooral over huisvesting, energie, overhead. Kijk je naar de exploitatieoverzichten van de afgelopen jaren dan zie je bij veel scholen een vast patroon. Opbrengsten schommelen wel mee met leerlingen/studenten-aantallen maar die schommeling is beperkt. +10% of -10% komt weinig voor. De kosten deinen rustig mee op de kabbelende golven en de grootste hoeveelheid kosten, zowel personeel als materieel, hebben een vast karakter. Personeel in vaste dienst, gebouwen die voor lange tijd betrokken zijn waardoor de huisvestingslasten redelijk constant zijn. Veel directeuren hebben daarom de indruk dat er weinig ruimte voor beïnvloeding is. Om dan bij grote veranderingen, vooral bij dalingen in opbrengsten, er achter te komen dat men stevig moet reorganiseren om de lasten weer in evenwicht te brengen met de baten. Kan dat niet wendbaarder?

Wendbaarheid van het personeel

Wendbaarheid in personeel zit niet alleen in het soort contract. Werken met ZZP’ers of uitzendkrachten kan enige flexibiliteit betekenen maar de grootste flexibiliteit zou moeten zitten in je vaste contracten. Als vast personeel wendbaar is dan is de school wendbaar. Aanpassingsvermogen van je personeel kan worden bereikt door up to date te blijven in de vakontwikkeling. Meerdere bevoegdheden of competenties. Diversiteit in het didactisch vermogen, niet alleen frontaal de lessen blijven verzorgen maar variëteit in onderwijsvormen. De interne mobiliteit van je mensen is de grootste vorm van flexibiliteit die de organisatie in staat stelt om snel in te spelen op maatschappelijke veranderingen. En het houdt je personeel ook fris tussen de oren. Hoe Agile wil je het hebben.

Door: Drs Hinrich C.A. Slobbe, traint en adviseert managers en management-teams op het gebied van financieel management voor zowel profit als non-profit-organisaties en is directeur van Wizfiz. Daarnaast is Hinrich docent van de cursus Financieel management voor non-financials in het onderwijs.