Onderwijsfinanciën, moet ik me daar als manager écht mee bemoeien?

Jazeker! In dit blog lees je waarom je je écht met de onderwijsfinanciën bezig moet houden.

Door: Ank Dierckx

In het onderwijs zijn we altijd op zoek naar geld. We organiseren zelfs demonstraties om aandacht te vragen voor meer geld in het onderwijs. En terecht! Maar stel nu eens dat dat lukt. Dat je er een miljard euro extra bij krijgt. Waar zou jij dat aan uitgeven?

Waaraan besteed je je geld – waaraan NIET?

Zou een miljard genoeg zijn? Moet het misschien 4 miljard zijn? Of heb je überhaupt wel een miljard nodig? Kan het ook met minder?

Als je deze vraag voorlegt aan tien leiders in het onderwijs, krijg je misschien wel tien verschillende antwoorden. De antwoorden: het geld moet naar leerkrachten, nascholing, vernieuwing, huisvesting, digitalisering, onderwijs-ondersteuning etc.

Maar de vraag is ook relevant voor jou als leider van je school, afdeling of sectie. In het onderwijs krijgen we geld om onderwijs te geven. Elk jaar moet je je buigen over de vraag: hoe gaan we de onderwijsfinanciën besteden? Niet alleen het bestuur of de directie moet weten waar het geld aan besteed gaat worden. Jij moet het ook weten als onderwijsleider/-manager. Wil je extra een activiteit die al in de begroting is opgenomen? Of wil je het geld besteden aan een nieuwe activiteit? En waarom dan? Kun je uitleggen of jouw school daar beter van wordt?

Paul Huisman, – docent Finance van de Verkorte Opleiding Educational Leadership:
“Elke onderwijsinstelling is eigenlijk gewoon een huishoudboekje. Er zit een maximum aan de besteding. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden. Je droomt bijvoorbeeld van een mooie nieuwe keuken met meest moderne apparatuur. Dat blijkt te duur. Dan haal je de franjes er van af. Dan maar geen cooker bijvoorbeeld.”

Elke onderwijsmanager moet zich bezighouden met de onderwijsfinanciën

Elke onderwijskundige leider/manager moet zich bezighouden met geld en de financiering in de school. Het gaat ook om beleidsrijk begroten: Als je inhoudelijke beslissingen wilt nemen, dan moet je weten of er geld voor is. Je moet weten of je dat geld zelf mag besteden. En je moet je verzoek om investering kunnen onderbouwen, ook financieel. Want zoals al eerder gezegd: geld dat naar het ene project gaat, kan niet naar de ander.

Dé vragen voor elke onderwijsmanager:

• Hoeveel geld is er eigenlijk om te besteden?
• Welke financiële argumenten heb ik nodig om van de directie/het bestuur akkoord te krijgen voor mijn plannen, ook al gaat dat het reguliere budget te boven?
• Voor mijn gevoel wordt er gegoocheld met geld. Hoe weet ik of het klopt?
• Welke speelruimte heb ik en waar heb ik invloed op?
• Welke consequenties heeft het als ik jaarlijks geld over houd? Of te kort kom? Is het slim om mijn budget helemaal op te maken? Wordt ik gedwongen tot ‘potjes-denken’?
• Hoe regel ik dat ik elk jaar geld overhoud om over 3-4 jaar een grote investering te doen?
• Hoe speel ik in op krimp en groei als ik moet werken met het T-1 model (begroten op basis van resultaten het voorgaande jaar)
• Hoeveel reserves heb je nodig?
• Wat zijn de verantwoorde risico’s die je kunt nemen?

Allemaal relevante en legitieme vragen. Als je het rijtje nog eens terug leest, zie je dat er achter deze vragen één belangrijke basis ligt: kennis van de cijfers. Weten hoeveel geld er is en waaraan het besteed wordt.

Eén van de financiële instrumenten is de jaarrekening. Het is redelijk eenvoudig om via een paar kengetallen na te gaan hoe de school er financieel voor staat. Daarvoor hoef je niet zelf in de school werkzaam te zijn, ook als buitenstaander kun je de analyse maken. Je moet alleen weten waar op te letten.

Maar de eenvoudigste manier is er gewoon naar te vragen. Dat is iets wat we in het onderwijs niet gemakkelijk doen, maar het is aan te raden om het gewoon eens te proberen.

Bron: Flowchart uit de Module Finance van de Verkorte Opleiding Educational leadership

Paul Huisman is docent Finance van de Verkorte Opleiding Educational Leadership van SBO en Via Vinci Academy.
“Tijdens mijn module gaan we (bijna ;-)  niet cijferen. Ik geef je inzicht hoe je naar cijfers kunt kijken en wat dat kan opleveren voor jouw werk als onderwijsleider/-manager. Als jij een serieuze gesprekspartner wordt van het Hoofd Administratie en je directie of bestuur, is mijn opzet geslaagd!”