Ontwikkel een mooie reis als e-learning ontwerper

Interview met Marcel de Leeuwe, onafhankelijk adviseur in leren en hoofddocent van de opleiding Onderwijskundig e-Learning Ontwerper.

“Ik zie mezelf als de Lonely Planet op basis waarvan mensen zelf hun reis kunnen samenstellen. Je kunt met mij een uitgestippeld bezoek aan een uniek gebouw brengen, maar je kunt ook een lijst met bijzondere plaatsen krijgen en de manier om ze te bereiken.”

E-learning ontwerpen

Marcel ziet om zich heen dat de meeste e-learning ontwerpers anders aan kijken tegen bovenstaande en hij ziet een duidelijk verschil met de wijze waarop ze van start gaan. De meeste e-learning ontwerpers beginnen, op basis van gesprekken met de doelgroep, met het bepalen van de leerdoelen en de onderwerpen die aan bod moeten komen.

Daarbij verzamelt de e-learning ontwerper veel  informatie over de doelgroep:  de grootte van de te trainen doelgroep, opleidingsniveau, voorkennis, verdeling mannen-vrouwen, leeftijdsopbouw,  etc.

Het resultaat van deze start leidt vaak tot een training op basis van de gemiddelde behoefte. En niet zelden ook tot weerstand voor degenen voor wie de e-learning opleiding bedoeld is. Om nog maar niet te spreken over het (te lage) leerrendement.

Relevantie voor werk is essentieel

Volgens leerexpert Marcel de Leeuwe is het veel verstandiger om te starten op de werkplek van de lerende. Oftewel: Doe je onderzoek in de praktijk en verplaats je écht in de lerende! Ga kijken en registreer. Hoe leert en werkt de doelgroep? Hoe voeren ze hun werk uit? Hoe leren ze op de werkplek? Hoe wordt informatie onderling uitgewisseld? En, hoe raakt iemand gemotiveerd?

Als je dat weet kun je het leren veel beter laten aansluiten op het werk. Dat is vele malen effectiever dan een algemene training (ook al was je al zo ver dat je e-learning en gamification had ingezet i.p.v. het klaslokaal!). Door leren met het werk te integreren sluit je veel beter aan bij de werkelijkheid van de individuele professional. Het leren wordt als functioneel gezien en door de onmiddellijke toepasbaarheid is het leerrendement veel groter. De lerende is meer met werken bezig en minder met leren.

Er is nog een reden om de lerende volledig in het leerontwerp te betrekken. De lerende, onze klant,  is veel kritischer dan wij als e-learning ontwerpers. De lerende vraagt zich meteen af: wat doet dit met mij? Wat levert mij dit op? Kan ik niet veel beter aan het werk zijn? Als de lerende die vragen niet beantwoord krijgt, zakt de motivatie onder nul. Het is zeer bruikbare informatie om mee te nemen in je e-learning ontwerp.

Geef het eigenaarschap van het leren over

Marcel haalt deze kennis en ervaring ook uit zijn eigen praktijk, waarbij hij zelf afstapte van het oorspronkelijke ‘oude’ ontwerpdenken toen bleek dat dat niet goed uitpakte. Hij werkte bijvoorbeeld een aantal jaar met een organisatie aan een e-learning traject over innovatie. Een van de onderwerpen was bijvoorbeeld het Business Model Canvas, en er werd een dure externe specialist ingehuurd om een dagdeel uitleg te geven over dit model. Sommige deelnemers hadden echter al veel ervaring met het gebruik van dit model, maar zaten toch een dagdeel te luisteren en te oefenen. Het was One Size Fits None. Deelnemers aan het traject klaagden omdat ze de training verspilde tijd vonden. Iemand uit de groep bleek veel kennis van het model te hebben en kreeg in de nieuwe opzet de rol van expert. Zelf kreeg deze expert nieuwe, individuele leeruitdagingen. Een van deze leeruitdagingen was het delen van je eigen kennis over een gekozen onderwerp. Hierdoor was je zowel deelnemer als docent. Verder werd gestuurd op output en kozen de deelnemers hoe ze daar wilde komen. De groep had het gevoel dat ze weer eigenaar waren geworden over hun eigen leren: “Leren is van ons en niet van de opleidingsafdeling”.

Maar ook zonder expert, kun je lerenden meer eigenaarschap geven. Stel, je wilt meer agile gaan werken. Geef iemand uit de groep de opdracht om uit te zoeken hoe dat werkt en wat wij er als organisatie aan zouden kunnen hebben. Laat deze persoon zelf uitzoeken hoe hij aan deze kennis komt. Lezen of bellen met experts en ja, misschien een cursus volgen! Uitgangspunt is dat de lerende eigenaar is van zijn eigen leren.

Bij leren en e-learning ontwikkelen draait het steeds minder om de content. Informatie is overal beschikbaar, in allerlei vormen en inhoud. Dat maakt het juist zo geschikt om de weg er naar toe te personaliseren. De trainer/opleider krijgt in deze setting meer en meer de rol van curator. Hij kan suggesties doen, hulpmiddelen aanreiken en mogelijk content klaarzetten, om de reis naar de leer-antwoorden te vergemakkelijken.

Tip: Denk in leeractiviteiten, niet in content

Het ontwerpproces van e-learning moet volgens Marcel niet gericht zijn op het aanbieden van content, maar op de ontdekkingsmogelijkheden voor de lerende. Hij maakt weer de vergelijking met de reiswereld.

“Een reisleider denkt in het aanbieden van ervaringen, het geweldige gevoel, de mooie herinnering. De bijzondere beleving weet je je nog jaren later te herinneren. Het kleurt hoe jij naar zo’n reis kijkt.”

Dat kan ook in het leren. Stel dat je een e-learning traject over kwaliteit en klantgerichtheid volgt. In plaats van het aanleren van een paar servicerichtlijnen, krijg je ook de vraag om na te denken welk compliment de klant jou gaat geven over een paar maanden. Na een paar maanden krijg je dat compliment aan jezelf op een ansichtkaart toegestuurd. In dit ontwerp laat je iemand nadenken over zijn eigen kwaliteit en verras je hem met een compliment. Dat blijft bij!

Meer weten over het ontwerpen van een e-learning traject?

In de 6-daagse opleiding Onderwijskundig e-Learning Ontwerper geeft Marcel de Leeuwe alle deelnemers een individuele krachtige leerbeleving die aanzet tot denken en nieuwe ideeën oplevert voor het ontwerpen van een goed e-learning traject.

Marcel de Leeuwe werkt altijd vanuit leeractiviteiten, hij denkt in processen. Dat zie je terug in de Leersafari bij het Next Learning waar hij congresdeelnemers coacht om op basis van hun eigen leerdoelen de beste informatie uit het congres te halen. Een bewezen inspirerend voorbeeld van zelfgeorganiseerd leren waarbij de deelnemer echt actief is!
Quote van een deelnemer: “Ik kijk terug op een top-experiment. Het is me écht duidelijk geworden dat de kern van leren in de lerende zelf zit. Als je dat vuurtje kan ontsteken, werkt elke e-learning, blended learning, gamification, enzovoort!”