Schoolsysteem Finland: zeven waardevolle lessen voor Nederland!

Het Finse onderwijssysteem wordt door velen gezien als het beste systeem ter wereld. Nederland kan hier dus veel van leren.

Onderzoeker Pasi Sahlberg (uit Finland) merkt een verandering in het Nederlandse onderwijssysteem. Eerst stond ons systeem zowat gelijk aan het Finse systeem, maar we zijn steeds verder van het pad af geraakt. Hij geeft kort aan welke veranderingen hij ziet.

Zeven succesvolle aspecten van het Finse onderwijssysteem

Arend Landman heeft aan de hand van informatie over het Finse onderwijssysteem zeven leerpunten geformuleerd:

• Focussen op talentontwikkeling
  In Finland is de kinderopvang voor jonge kinderen vooral gericht op spelen en niet op cognitieve ontwikkeling. Het idee daarachter is dat het voor een harmonische ontwikkeling van een kind belangrijk is dat er niet te jong een beroep op het intellect moet worden gedaan. Er wordt veel tijd besteed aan basisvakken als taal en rekenen, maar dat gaat niet ten koste van vakken als handvaardigheid, kunst, muziek en sport. De leraar stemt de opdrachten af op de individuele mogelijkheden van de kinderen.
• Imago van leraren verbeteren
  Leraren staan in Finland in hoog aanzien. Wie leraar wil worden, moet een universitaire opleiding hebben voltooid.
• Niet testen
  Leerlingen onder 16 jaar doen in Finland geen gestandaardiseerde toetsen en examens. Leerlingen kunnen daardoor leren in een angstvrije omgeving waarin creativiteit en eigen initiatief worden aangemoedigd. Leraren ontwikkelen zelf opdrachten voor de leerlingen. Ze geven geen cijfers, maar beschrijvende feedback. De Finnen vinden het niet reëel om alle kinderen dezelfde testen te laten doen omdat zij allemaal verschillende kwaliteiten hebben.
• Lesgeven beperken
  Finse docenten geven per dag maar drie of vier lessen van 45 minuten. Het idee daarachter is dat leraren tijd en energie moeten hebben om op eigen initiatief op een creatieve wijze lessen te ontwikkelen die inhoudelijk een hoog niveau kennen en goed aansluiten op het leren van de leerlingen. Finse leerlingen hebben meer vakantie en langere pauzes (75 minuten per dag) dan leerlingen in de meeste andere landen. Het paradoxale is dat “minder” hier blijkbaar “meer” is omdat de prestaties hoger liggen.
• Autonomie leraren bevorderen
  De docenten zijn allemaal hoog opgeleid en krijgen een grote vrijheid om hun onderwijs zelf vorm te geven. Hierdoor zijn de meeste leraren gelukkig en enthousiast. Uiteraard komt dat ten goede aan de leerprestaties van de leerlingen.
• Niet differentiëren t/m 16 jaar
  Finse leerlingen hoeven niet op 12-jarige leeftijd al te kiezen voor het voortgezet onderwijs. Dat is mogelijk omdat de leerkracht de opdrachten afstemt op de individuele leerlingen, die meestal in kleine groepjes werken. Als een 16-jarige leerling het verplichte onderwijs heeft doorlopen, kan hij/zij kiezen tussen het voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (gevolgd door de universiteit) of voor het hoger beroepsonderwijs.
• Docenten ontwikkelmogelijkheden bieden
  Docenten worden op de scholen goed begeleid en en er zijn vele mogelijkheden om zich via na- en bijscholingscursussen verder te ontwikkelen.

Boek: Finnish Lessons

Pasi Sahlberg heeft onlangs een boek geschreven over de ontwikkeling naar het succesvolle Finse onderwijssysteem: Finnish Lessons. Maar waarom is dit boek waardevol voor Nederland?

• Pasi analyseert vlijmscherp wat de geheimen van en de uitdagingen voor het Finse onderwijs zijn en geeft vijf redenen waarom Finland een voorbeeld voor de rest van de wereld kan zijn.
• Hij gaat in op de rol van de leerkracht en de relatie tussen onderwijshervorming en verschillende sectoren van de samenleving. Kijken we naar onze samenleving in Nederland, dan zien we aan de ene kant een open samenleving, waarin we internationaal georiënteerd zijn en graag leren van andere landen, waaronder Finland.
• Als we in Nederland de juiste interventies plegen, is het ook hier mogelijk om het onderwijs naar een hoger plan te tillen. Sahlberg geeft ons daarvoor vijf waardevolle aanknopingspunten.
• Als we ons er daarnaast bewust van worden dat een uitdaging niet een dilemma of keuzevraagstuk is, maar een paradox waar we wat mee kunnen, kunnen we komen tot EN-EN-oplossingen.

Bekijk ook eens deze video van Pasi Sahlberg: wat kunnen we leren van het succes van Fins onderwijs?

Interessant voor jou:

• Congres Next Step in Higher Education
  De Onderwijsvragen van Morgen
• Congres Gepersonaliseerd Onderwijs
  Futureproof: sluit aan bij de behoefte van de student & maatschappij