Wat is een goede onderwijscontroller volgens een bestuurder!?

Robert Leeftink is bestuurder van ROC Utrecht. Hij weet als geen ander welke enorme meerwaarde de controller kan hebben in het onderwijs. Zijn uitgangspunt: het advies van de onderwijscontroller moet niet vrijblijvend zijn, maar juist richtinggevend. Daarmee is de onderwijscontroller niet meer weg te denken in sterk onderwijsbeleid.

In dit artikel licht hij zijn visie toe, in antwoord op twee vragen.

Vraag 1: wat is de meerwaarde van een onderwijscontroller voor de bestuurder?

Een goede onderwijscontroller is niet alleen gericht op financiën. Hij/zij is dienend aan de missie en visie van de onderwijsorganisatie, die een maatschappelijke taak heeft. Public value is het vertrekpunt.

De onderwijscontroller moet, anders dan de financial controller, in de eerste plaats sturen op niet-financiële kengetallen, zoals onderwijskwaliteit, systemen én processen. De outcome (iets anders dan output) moet de onderwijscontroller kunnen vertalen naar sturingsmechanismen die leiden tot onderwijskwaliteit. Dit is dus veel meer dan financiële ‘beheersing’.

Verder is een goede onderwijscontroller proactief naar het bestuur en management. Hij/zij omarmt de idealen van de organisatie en geeft veel meer dan puur advies. Advies is vrijblijvend. Een goede onderwijscontroller is richtinggevend.

De onderwijscontroller heeft diverse niet-financiële kengetallen waarop hij/zij kan sturen, zoals:

• Onderwijsresultaat: Bijvoorbeeld: jaar- en of diplomaresultaat, succespercentage 1e jaars, slagingspercentage, resultaten van taal en rekenen, studenttevredenheid, % schoolverlaters, % excellente leerlingen/studenten, succes vervolgopleiding.
• HRM: Bijvoorbeeld: aantal functionerings gesprekken, meetbare afspraken op het gebied van professionalisering, FOG en BOG, MTO score, ziekteverzuim- en meldingsfrequentie.
• Maatschappij: Bijvoorbeeld: % van medewerkers en studenten dat participeert in maatschappelijke projecten, % medewerkers dat de visie op de organisatie-identiteit kent. Belang van People en Planet in visie en missie.
• Bestuur en financiers: Bijvoorbeeld: financiële kengetallen zoals liquiditeit, rentabiliteit, solvabiliteit, weerstandsvermogen, risicomanagement, interestdekkingsgraad.

De financiële sturing van de onderwijsorganisatie is altijd een afgeleide van de maatschappelijke doelstelling en de publieke waarde. Daarmee is het een, weliswaar belangrijke, hygiëne factor. De rol van de onderwijscontroller is daarmee veel breder die van het hoofd financiën. De onderwijscontroller is breder verantwoordelijk. Hij/zij is richtinggevend voor het beleid en voor het realiseren van groei.

Vraag 2: welke kennis en vaardigheden heeft een goede onderwijscontroller?

Naast technische materiekennis beschikt een goede onderwijscontroller vooral kennis over gedrag en communicatie. Het is belangrijk om te weten welke prikkels tot welk gedrag leiden. Wat werkt wel en wat niet? Daarmee kan de onderwijscontroller gedrag sturen en in lijn brengen met de organisatiedoelen.

De controllersfunctie is sterk in ontwikkeling!