Arbeidsmarkt en Participatiewet

Tweedeling in de arbeidsmarkt en de samenleving

Door Tom de Haas, zelfstandig adviseur, schrijver en docent van de cursus Canvas en nieuwe business modellen in het publieke domein.

1 januari 2015 nadert. De druk op de politiek loopt op. De decentralisatiewetten moeten allemaal nog vastgesteld worden en de consequenties worden steeds duidelijker. En dat in een periode dat er ook verkiezingen zijn…

Gemeenten zetten druk op de voorwaarden voor de decentralisaties in de Wmo. Vakbonden accepteren de consequenties van de Participatiewet voor grote groepen Wajongers niet. Terwijl de winter eind januari een bescheiden poging doet om een beetje kou te brengen loopt in de samenleving de temperatuur flink op.

 

Van “Iedereen moet meedoen” naar “lang niet iedereen kan meedoen”

De voorspellingen van de commissie Bakker over grote tekorten op de arbeidsmarkt komen niet uit. De verwachting dat forse personeelstekorten in het bedrijfsleven de sanering van het publieke domein gaat opvangen wordt gelogenstraft. In korte tijd is het motto verschoven van “Iedereen moet meedoen” naar “lang niet iedereen kan meedoen” in de komende jaren.

Hoe ziet de ontwikkeling van de arbeidsmarkt eruit de komende jaren? Er zijn grote verschillen per sector. Bij het zeer recent aangekondigde innovatieplan van de EU wordt de vraag gesteld of we de technische mensen wel hebben om die nieuwe fabrieken te bemannen. Voor Europa, en zeker voor ons land, is de ontwikkeling van de wereld economie van grote invloed of er economische groei komt die zich vertaalt in werkgelegenheid.

Mijn beeld van de ontwikkeling in de komende jaren:

• Binnen Nederland blijft de economische groei de komende jaren beperkt.
• Zowel door krimp als door inzet van nieuwe businessmodellen en internet technologie krimpt de werkgelegenheid.
• Als alle bezuinigingsplannen van het kabinet worden uitgevoerd krimpt de werkgelegenheid in de publieke en sociale sector met 300.000 formatieplaatsen.

Ik verwacht een tweedeling in de arbeidsmarkt die mede wordt versterkt door de decentralisaties:

1. Op de private arbeidsmarkt blijven mensen aan de slag, zij verdienen daar marktconforme salarissen. Mogelijk komt de hoogte van die salarissen onder druk. Met name als er overschot aan personeel is in de (eu)regio. Beroepskrachten waar een tekort aan is kunnen snel groeien in salaris.
2. Op de lokale publieke arbeidsmarkt zien we een heel andere ontwikkeling. De toename van het volume van mensen die tijdelijk niet mee doen zet druk op het systeem van uitkeringen. Als het langer duurt zakken meer mensen door naar de WWB en naar de armoede. Zie de voorbeelden uit de “quiet 500” die in Tilburg is uitgegeven. Gemeenten zullen steeds vaker burgers gaan aanspreken op het leveren van een maatschappelijke tegenprestatie. Om daarvoor voldoende mogelijkheden te creëren zullen gemeenten steeds vaker taakbudgetten op het terrein van groenvoorziening, milieutaken, werk in de wijk en leefbaarheid moeten koppelen aan deze tegenprestatie.

Het gevolg van deze laatste ontwikkeling is dat er een vorm van ruil economie ontstaat. En dat budgetten aan de “private arbeidsmarkt” worden onttrokken. Een krachtige ontwikkeling van de lokale publieke arbeidsmarkt krijgt op termijn ook consequenties voor het volume van de totale economie.

Als de ontwikkeling die ik hierboven schets doorzet vraagt dat aandacht voor een nieuwe tweedeling in de samenleving. De mensen die leven van inkomen uit arbeid uit de private economie. En de mensen die zijn aangewezen op een uitkering en een bijdrage in de lokale publieke economie met zijn dynamiek van ruilhandel en wederkerigheid. Hier een goede weg in vinden, dat lijkt me een van de echte uitdagingen van de decentralisaties.

Tom de Haas
Zelfstandig adviseur en schrijver
06-22214474
www.tomdehaas-consultancy.nl
info@tomdehaas-consultancy.nl
Twitter: @tomdehaasadvies