Sinds de zomer van 2018 zijn door heel Nederland 75 MDT-projecten (maatschappelijke diensttijd) gestart waarvoor tot nu toe bijna 10.000 jongeren zijn geworven. Op basis van de praktijkervaringen en resultaten van deze proeftuinen en in overleg met onder meer jongeren, (vrijwilligers)organisaties en gemeenten heeft staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een aantal kaders geschetst om de maatschappelijke diensttijd zo goed mogelijk aan te laten sluiten bij de wensen, behoeften en mogelijkheden van jongeren en organisaties.
Frank van Summeren, adviseur veiligheid bij RONT Management Consultants en hoofddocent op de opleiding coördinator armoedebestrijding.
De maatschappelijke diensttijd gaat zich richten op jongeren tussen 14 en 27 jaar. Het is de bedoeling dat zij daar minimaal 80 uur aan besteden binnen 6 maanden. Nieuwe projecten op basis van deze kaders starten vanaf februari 2020. Daarmee start de maatschappelijke diensttijd officieel.
Potentieel van bijna 600.000 jongeren
Jongeren zijn in de praktijk van het afgelopen jaar op verschillende manieren met MDT-projecten in aanraking gekomen. Tot nu toe werkt de werving via school of opleiding het best: 38% van de deelnemers startte zo met hun maatschappelijke diensttijd. Jongeren noemen als belangrijkste motivatie om mee te doen dat ze anderen willen helpen en daarvoor erkenning willen krijgen. Ze willen vaardigheden ontwikkelen en zinvol werk doen, hun leven weer op de rit krijgen, grip krijgen op baan of studiekeuze en de kans op succes daarin vergroten. Als het organisaties lukt om bij deze motivaties aan te sluiten, spreekt dit volgens onderzoek een potentieel van bijna 600.000 jongeren aan.
Ontdekkingsreis
Staatssecretaris Blokhuis: “De maatschappelijke diensttijd kun je zien als een soort ontdekkingsreis voor jongeren naar de beste versie van henzelf. Een kans voor jongeren om hun talenten te ontdekken, van betekenis te zijn, nieuwe mensen te ontmoeten en keuzes te maken voor de toekomst. Hun persoonlijke ontwikkeling en vrijwillige inzet voor anderen maakt onze samenleving sterker. Ik heb verschillende MDT-projecten bezocht en veel jongeren gesproken. Het valt me op dat zij het vooral ook heel erg leuk vinden. Niemand kan zo enthousiast vertellen over de maatschappelijke diensttijd als de deelnemende jongeren zelf.”
Landelijk erkende waardering
Samen met jongeren, gemeenten, werkgevers, (maatschappelijke) organisaties en scholen wordt in de komende periode in de praktijk verkend of er een landelijk certificaat kan komen. Daarmee zouden de vaardigheden en kennis die jongeren ontwikkelen tijdens hun maatschappelijke diensttijd op een heldere manier gewaardeerd kunnen worden. Een financiële vergoeding wordt in de praktijk van de proeftuinen gezien als de minst motiverende beloning. Voor sommige jongeren kan het wel een noodzakelijke randvoorwaarde zijn omdat ze in hun eigen levensonderhoud moeten voorzien. Om de maatschappelijke diensttijd ook voor deze jongeren toegankelijk te houden zal daarmee rekening gehouden worden met de verdere uitwerking.
Verdringing voorkomen
De maatschappelijke diensttijd moet een combinatie zijn van maatschappelijke impact van jongeren, talentontwikkeling voor jongeren en ontmoeting tussen jongeren en anderen, vooral tussen jongeren met verschillende achtergronden. Daarmee onderscheidt het zich van een stage, betaald werk of vrijwilligerswerk. Uiteraard is de scheidslijn soms dun en moet er aandacht zijn om verdringing te voorkomen. Een MDT-project mag niet ten koste gaan van bestaande arbeidsplaatsen, stages of vrijwilligersfuncties. Staatssecretaris Blokhuis heeft CNV Jongeren en FNV Jong ook uitgenodigd om hem hierop alert te houden en met hem mee te denken hoe verdringing kan worden voorkomen.
Het ontwerp voor de maatschappelijke diensttijd dat nu is geschetst door staatssecretaris Blokhuis, in afstemming met minister Slob voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media en staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, betekent niet dat precies in steen is gebeiteld hoe alles moet en zal werken. De nieuwe kaders vormen de basis voor verdere ontwikkeling op grotere schaal vanaf de officiële start van de maatschappelijke diensttijd in februari 2020.
Meer weten?
- Op de opleiding coördinator armoedebestrijding leer je hoe je armoede doorbreekt en sociale uitsluiting voorkomt.