SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Strategisch omgevingsmanagement (SOM) helpt je met het opbouwen van een duurzame relatie met je stakeholders, het soepel laten verlopen van een project en conflicten met de omgeving te voorkomen of op te lossen.
Het belang van strategisch omgevingsmanagement is toegenomen, waarom?
Deze vraag stelde we aan expert Tom Leest, zelfstandig adviseur en trainer, gespecialiseerd in strategisch omgevingsmanagement en betrokken bij grote en complexe infraprojecten als de A15 Maasvlakte-Vaanplein en de A16 Rotterdam.
- Een complexe samenleving
Voor de meeste ruimtelijke projecten is er sprake van een hoeveelheid aan belangen, waarbij het niet gemakkelijk is om die belangen af te wegen, tegen elkaar weg te strepen of samen te voegen. Dit vergt een goede analyse en strategie om die belangen een plek te geven in het project.
TIP: ‘Maak een goede stakeholder – en/of issue-analyse. Breng de belangen in kaart en neem vooral voldoende de tijd om hier met de sleutelfiguren uit je project organisatie naar te kijken. Welke kansen en uitdagingen liggen er voor het project en hoe kun je hier het beste mee om gaan?’
- Mondige en georganiseerde burgers met veel kennis van zaken
Groepen weten zich sneller te organiseren via sociale media en hun netwerk. Daarnaast vergaren ze ook sneller kennis via internet. Dat zorgt ervoor dat je veel meer op een gelijkwaardig kennisniveau opereert met de verschillende partijen.
Autoriteit is allang niet meer vanzelfsprekend. De keuzes die je als overheid of bedrijf maakt, worden bekritiseerd of ter discussie gesteld. Op lokaal niveau is een leuk voorbeeld in dit kader het zogenaamde right to challenge. Hierbij kan een groep georganiseerde bewoners de overheid ‘uitdagen’ door een overheidstaak in hun eigen buurt of stad zelf beter, slimmer of anders te doen.
TIP: ‘Zorg dat je je stakeholders goed in beeld hebt en volg ze actief op sociale media. Probeer deze partijen serieus te nemen, vroegtijdig te informeren en ook eens een primeur te geven.’
- Transparantie helpt iedereen
Met de komst van de vele sociale media is het lastig om informatie achter te houden. Bovendien is een duurzame relatie met de omgeving gebaat bij zoveel mogelijk transparantie. Het is daarom verstandig om met een open vizier en transparante houding je stakeholders te benaderen. Het vergt echter een bepaalde manier van denken die in veel organisaties niet vanzelfsprekend is. Hierin schuilt dus ook een grote interne uitdaging voor de omgevingsmanager.
TIP: ‘Haal je omgeving naar binnen. Laat zien dat je transparant bent in het delen van informatie naar de omgeving. Creëer meer begrip hiervoor onder je collega’s van de project organisatie, en denk aan een instrument als ‘joint fact finding’ waarbij je als omgevingsmanager samen met stakeholders dezelfde informatie vergaart en op een gezamenlijk kennisniveau komt. ’
- De kracht van allianties
Je ziet steeds vaker bij projecten dat er niet meer één initiatiefnemer of financier is, maar dat er steeds vaker samenwerkingsbanden zijn. Je staat vrijwel nooit helemaal alleen achter het stuur van een project. Meerdere partijen zijn samen verantwoordelijk, en dit maakt je project complexer.
Belangrijke aandachtspunten voor de omgevingsmanager zijn hierbij bijvoorbeeld het managen van de samenwerking tussen deze verschillende partijen en het nakomen van gemaakte afspraken.
TIP: ‘Vaak worden bestuurlijke- en of samenwerkingsafspraken in een vroeg stadium gemaakt. De kunst is dan om deze afspraken te blijven voeden, ook als bij partijen nieuwe mensen aan boord komen. Organiseer een geheugen, vier gezamenlijke successen en blijf scherp op de afspraken uit het verleden.
- De interne uitdaging
In de bouwwereld wordt de meerwaarde van omgevingsmanagement steeds meer erkend. Er wordt meer gefocust op het voorkomen van hinder. Goed strategisch omgevingsmanagement komt vaker terug in de eisen of EMVI-criteria bij aanbestedingen.
In projectteams, zowel bij de overheid als bij bouwbedrijven, hebben omgevingsteams of omgevingsmanagers toch nog vaak moeite om zich goed te positioneren en de omgevingsbelangen te integreren in een projectteam. De interne uitdaging is om de rest van je organisatie of projectteam mee te nemen in het ‘omgevings-denken’.
TIP: ‘Als je naar gesprekken gaat met stakeholders, neem dan bijvoorbeeld ook een technische collega mee die verantwoordelijk is voor het onderwerp. Het is nuttig om je collega’s uit verschillende werkvelden bekend te maken met de belangen die er spelen in de omgeving, zodat zij daar ook in hun werk rekening mee kunnen houden.’
Meer weten?
Tom Leest is één van de docenten van de 5-daagse opleiding ‘Omgevingsmanager in de Bouw en Infra’
Benut lokale kennis, werk samen, kom tot creatievere oplossingen, stuur op win-win situaties en voorkom stagnatie- en overschrijdingskosten!
