7 manieren om slimmer te zijn dan ‘de wet’

Lucien Stöpler, jurist en organisatiedeskundige en docent op de opleiding bibob coördinator.

Het privacy debat is nog altijd een dieptepunt in de veiligheidszorg. Waar de een overtuigd is dat niets kan, de ander constant meent dat overheden uit zijn op misbruik en een buitenstaander niet begrijpt wat nu eigenlijk het doel van de discussie is. Laat een stafdienst je nooit vertellen wat wel en niet mag als zij of hij niet precies het proces uit kan tekenen. Sterker nog, begin zelf eens te plannen met onderstaande richtlijnen als uitgangspunt.

1. In de wet staat dat persoonsgebonden gegevens niet mogen worden uitgewisseld. Dat betekent dat geanonimiseerde gegevens dus zonder enige terughoudendheid kunnen worden uitgewisseld. Denk eens na of je persoonsgegevens nodig hebt of dat je vooral wil weten welke      fenomenen zich afspelen. Dat laatste kun je namelijk anoniem doen en daarop is de wet bescherming persoonsgegevens niet van toepassing.
2. Op alle verboden om persoonsgebonden informatie te verwerken (uitwisselen is dat ook) zijn uitzonderingen. Vooral als het gaat om politiegerelateerde of justitiële taken. Zorgpartners kunnen een belangrijke rol spelen daarin en kunnen daarom ook informatie verstrekken of ontvangen als die past binnen hun taak.
3. Zorgverleners zitten vaak met een geheimhoudingsplicht. Die geheimhouding is te verleggen van hen naar de personen die een bepaalde wettelijke taak uitoefenen. In sommige gevallen betekent het dat je een omweggetje moet nemen, maar je informatie kán gebruikt worden voor veiligheid of rechtsbescherming doeleinden.
4. Persoonsgegevens verzamelen om te analyseren op crimineel gedrag (dus voordat je weet of de personen in kwestie verdacht zijn) mag, mits je er een goede reden voor hebt, het transparant en zorgvuldig doet.
5. Het samenwerkingsorgaan bij uitstek om informatie tussen veiligheidspartners te delen is het Regionaal informatie- en expertisecentrum, het RIEC. Het RIEC is niet noodzakelijk echter, je mag een eigen samenwerkingsverband opzetten om informatie uit te wisselen. Dit kan vaak sneller werken en flexibeler zijn terwijl de regels om informatie uit te wisselen vrijwel hetzelfde zijn.
6. Jij als chef, hoofd of directeur onder een strategische (politiek/bestuurlijke) top met operationele medewerkers hebt het meeste zicht op wat werkt en jij kunt dat vertalen naar de top. Zicht  op processen en wat beter kan is het belangrijkste uitgangspunt voor de mogelijkheid om informatie uit te wisselen. Niet de wet. Laat daarom nooit een jurist adviseren die niet per werkproces-stap aangeeft hoe dit in de wet kwalificeert.
7. Onthoud altijd dat de wet bescherming persoonsgegevens en de uitwerkingen daarvan gemaakt zijn om een middel te zijn tot veiligheid en rechtvaardigheid. Daarom is al het redelijke binnen deze opdracht te realiseren.

Meer weten?

Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leert u hoe u informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met uw veiligheidspartners.

Bron: JIPN