Aanpak van ondermijning

Er is een aanpak waarin repressief optreden het speerpunt is. “Speciale politieteams als “Dijk” en de integrale teams die in de regio Roosendaal en Bergen op Zoom werkzaam zijn boeken successen bij repressief optreden. De aanpak in Spaanse Polder is zowel preventief als repressief georiënteerd. Een ideale mix.

Luc Hoogstraten, adviseur bij C3 Group en voormalig beleidsmedewerker veiligheidsbeleid bij de gemeenten Montfoort en IJsselstein.

Onvoorwaardelijke samenwerking

Aanpak van ondermijning is alleen mogelijk als er door alle betroken partijen wordt samengewerkt. Geen “los-vast relatie” maar een geformaliseerde niet vrijblijvende samenwerking met strak geformuleerde doelstellingen en harde prestatie indicatoren. De samenwerking tussen de Duitse en de Nederlandse politie is daarvan het bewijs. Uiteraard is deze samenwerking internationaal bestuurlijk afgedekt en is voor onderdelen van de samenwerking aan Nederlandse kant steeds toestemming van het OM nodig, maar het werkt wel.

Informatie delen binnen het kader van de AVG

Samenwerken kan alleen als alle betroken partners binnen de kaders van de nieuwe AVG alle relevante informatie delen om een totaal beeld te verkrijgen over een persoon, organisatie, pand of terrein. Daarbij komt dat er voor verdere acties centraal afgestemd moet worden. Welke organisatie onderneemt op welk moment welke actie. Dat lijkt een simpele procedure maar dat blijkt in de praktijk toch niet zo simpel te zijn. Vaak is de centrale regie de ontbrekende factor. De actie van de partner moet de actie van een andere partner niet doorkruisen. Als voorbeeld: Een gemeentelijke BOA’s voert, nietsvermoedend, in een verdacht pand een controle uit. De politie heeft na veel research voor dit pand een grote multi- disciplinaire actie voorbereid. De controle door de BOA maakt de slapende honden wakker en verpest de geplande politieactie.

Uitbreiding van criminele organisaties begint in het klein

Vaak begint de ondermijnende activiteit klein of er worden er vanuit een bestaande criminele organisatie kleinschalig nieuwe loopjongens geronseld. Dat gebeurt met mooie beloften, het geven van cash, of proefpakketjes drugs, de verkondiging van het grote ideaal, het verwijzen naar jongens uit de groep die al eerder in de criminele groep carrière hebben gemaakt en veel geld en een mooie auto hebben. Godsdienstige idealen worden opgehemeld en motieven worden aangedragen om zich tegen de maatschappij af te zetten.

Gemeentegrens overschrijdende contacten met criminele groepen

In gemeenten die rond grote steden liggen is de tendens waarneembaar dat criminelen uit de grote steden jongeren in hanggroepen aanspreken en overhalen om tegen een vorstelijke betaling klusjes te doen. Daarbij wordt ingezet op kansarme jongeren, jongeren met grote schulden bij het CJIB of jongeren die zich af zetten tegen de overheid, teleurgestelde jongeren en jongeren die vooral stoer willen zijn. De slimmere jongens uit de groep. Die klusjes variëren van het meedoen als chauffeur met een bestaande (criminele)koeriersdienst die naast legale goederen ook bijzondere pakketjes aflevert. Het met een mooie auto in Limburg drugs over de grens brengen. Na een succesvolle proefperiode promoveren sommige jongens naar de Utrechtse plofkrakers groep of worden zelf dealer met eigen loopjongens.

Waarnemen en registeren voor analyse en overleg

Gemeenten en de veiligheidspartners hebben mogelijkheden om jongeren en jongerengroepen te monitoren op hun gedrag en de wijzigingen in hun gedrag te registeren. Wat voor vreemde bezoekers duiken geregeld op in de hanggroepen. Zijn dit informanten voor de grote criminele jongens uit de stad. Soms zijn dat de bekende criminelen uit de grote stad in eigen persoon, of zijn dit de bekende helers die de door de jongeren gestolen goederen komen opkopen, dealers die zich in de groep begeven, dealers die in dure auto’s de jongens bezoeken voor de verkoop van drugs, of een uitnodiging om de dealergang te versterken.

Kijken, zien registeren en doorpakken met acties

Politie, Stadstoezicht, ambulante jongerenwerkers en camerabeelden kunnen deze situaties monitoren en in beeld brengen. Zijn sommige jongeren niet meer op straat te vinden. Zijn er vreemde verhuizingen naar Heerlen of Maastricht? Worden de jongeren in de grote stad gesignaleerd bij “verkeerde” adressen? In de praktijk heeft elke betrokken partner een deel van de puzzel in handen. Deze informatie moet gedeeld worden in een regiesysteem waarbij de gemeente de rol van regisseur pakt en de partijen bij elkaar brengt om met alle betrokken partijen af te stemmen. Er kan een plan van aanpak worden gemaakt om de jongeren al in een vroeg stadium te behoeden voor het afglijden naar de georganiseerde misdaad. Ze gaan anders naar een bikkelhard milieu waarin ze tijdelijk succes kunnen hebben maar uiteindelijk slachtoffer worden van de daar geldende ijzeren wetten. Er is dan geen weg meer terug zonder dat voor hun levensbedreigende situaties op zal leveren. Voor liquidatie ben je zomaar aan de beurt.

Een centraal regiesysteem

Een centraal systeem waarin informatie wordt gebundeld, waarmee multidisciplinair kan worden overlegd en waarbinnen plannen van aanpak kunnen worden ontwikkeld, uitgevoerd en worden gemonitord. Een dergelijk systeem en centrale regie zijn een eerste vereiste om tot een succesvolle aanpak te kunnen komen.

Smart Veiligheid

De 3Group uit Leerdam heeft op basis van ervaringen van praktijk- en ervaringsdeskundigen een dergelijk regiesysteem ontwikkeld waarmee preventief beginnende ondermijning in beeld kan worden gebracht en kan worden aangepakt. De slimme software applicatie heeft de naam “Smart Veiligheid” gekregen. Het systeem wordt al geruime tijd in een aantal gemeenten succesvol gebruikt.

Meer weten?

• Op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit hoort u hoe u ondermijning veroorzaakt door criminele netwerken in uw gemeente voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leert u hoe u voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in uw gemeente.
• Op de opleiding Inzicht in de Criminologie leert u wat de verschijningsvormen, oorzaken en gevolgen zijn van criminaliteit en hoe u deze waar mogelijk voorkomt en waar nodig aanpakt.
• Op de opleiding bibob coördinator leert u hoe u de wet Bibob toepast in uw gemeente.
• Op de cursus Bestuursrechtelijk handhaven leert u hoe u misstanden in uw gemeente voorkomt dan wel bestrijdt.
• Op de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leert u van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor uw uitvoeringspraktijk.
• Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leert u hoe u informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met uw veiligheidspartners.
• Op de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein leert u hoe u komt tot een integriteitsbeleid voor uw organisatie.
• Op de cursus Waarheidsvinding leert u hoe u door de waarheid te achterhalen een einde kan maken aan een ongewenste situatie.