Ik begon te geloven dat ik mijn diagnose was

Het is enkele jaren geleden dat Danny Jacksteit zijn eigen auto in brand stak en meerdere meubelstukken uit het raam van zijn woning gooide. Er is veel veranderd sinds deze hevige psychose. Danny werkt nu als ervaringsdeskundige bij GGZ en als ambassadeur bij de stichting Samen Sterk Zonder Stigma. Daarnaast is hij docent op de opleiding procesregisseur personen met verward gedrag en spreker op het congres Personen met verward gedrag.

Wat doe je precies bij Samen Sterk Zonder Stigma?

“Ik ben ambassadeur en geef presentaties en gastlessen. Dat gaat vooral over zelfstigma. Ik deel mijn levensverhaal aan iedereen die er voor open staat: hulpverleners, lotgenoten, eigenlijk iedereen waarvoor het interessant kan zijn.”

Waarom ben je dit gaan doen?

“Ik ben in 2013 ernstig psychotisch geworden. Daarna heb ik de draad weer weten op te pakken. Er was een hulpverlener die echt aandacht had voor mij als mens. Ik stond toen ik opgenomen werd wel bekend als agressief, maar dat klopte niet. Het was wel wat ik liet zien maar ik was vooral angstig. En die hulpverlener prikte daar dwars doorheen. Hij wist mij uit te dagen op een vlak dat mij lag en dat was spreken. Toen ben ik vrijwillig gaan presenteren en mijn verhaal gaan vertellen.”

Wat denk je dat de rol is van stigmatisering in het leven van iemand met psychische klachten?

“Het zorgde er bij mij voor dat ik een heel laag zelfbeeld kreeg. En dat lage zelfbeeld speelde zelfstigma weer in de hand.”

Had je zelf veel last van zelfstigma?

Waar komt dat volgens jou vandaan? “Ja dat had ik. Ik bokste vaak op tegen een vader en een broer die vooral heel stoer overkwamen en ik probeerde mij daar aan te meten. Daarbij kreeg ik het gevoel dat ik tekort schoot. Mijn vader en broer zijn keiharde mensen en dat probeerde ik ook te zijn, maar dat ben ik gewoon niet.”

Kan je wat voorbeelden noemen van die zelfstigma’s?

“Ik kan het niet. Ik red het niet. Ik durf het niet. Ik ben toch niet goed genoeg.”

Is dat ergens op gebaseerd of is het vooral iets wat je jezelf voorhoudt?

“Het is eigenlijk altijd iets wat je jezelf voorhoudt. Ik was een lange tijd maatschappelijk gezien best wel succesvol; ik was tien jaar lang opticien, getrouwd en ik had een dochtertje. Op materialistisch gebied leek het allemaal heel succesvol, ik was alleen zelf wat ongelukkig.”

Heb je zelf last gehad van het feit dat mensen je bijvoorbeeld als gevaarlijke gek zagen?

“Ja vooral na mijn laatste psychose had ik daar erg last van. Ik werd als een gevaarlijke gek gezien in Enkhuizen en dat is niet lekker.”

Vertelde jij mensen wel eens over je psychische klachten?

“Nu wel. Wat ik heb gedaan is eigenlijk het tegenovergestelde van wat de meeste zouden doen. Toen ik mijn laatste psychose had was er een journalist van het Noordhollands Dagblad die er een filmpje van had gemaakt. De meeste zouden zo’n filmpje verwijderd willen hebben, maar ik heb er juist gebruik van gemaakt. Ik heb de krant zelf gevraagd om een interview met mij af te nemen. En nu staat mijn verhaal in de krant.”

Waarom heb je dat gedaan? Voor jezelf?

“Nou eigenlijk niet. Toen ik mij aansloot bij Samen Sterk Zonder Stigma, zag ik ineens hoeveel mensen eigenlijk psychische problemen hebben in Nederland. En ik zag hoe ze ze er mee omgingen. Bij mijn eerste training voor de stichting vond ik het opvallend dat iedereen zich eerst voorstelde met een naam en daarna met een diagnose. Dat vond ik best wel vreemd en dat roept ook gewoon stigma op.”

Je vindt dat een persoon zich als een persoon moet presenteren en niet als z’n ziekte?

“Ik denk dat de nadruk niet zoveel op diagnoses moet liggen. Ik vind dat sowieso termen die thuis horen bij psychologen en psychiaters. Je bent gewoon een mens.”

Je vertelde dat toen je opgenomen werd, er bekend was dat je agressieproblemen had. Die had je al voor je eerste psychose toch?

“Ja klopt. Ik ben zelfs een keer gedetineerd geweest voor twee jaar. Ik heb al sinds jongs af aan problemen hiermee gehad. De psychische problemen, die ik rond m’n 14e al had, kwamen vooral voort uit faalangst en onzekerheden. Ik heb in mijn leven veel diagnoses gehad en ik moet eerlijk toegeven dat ik daar op den duur ook in ben gaan geloven. Pas na mijn herstel ben ik zelf een diagnose gaan stellen en dat is ‘lekker depressief’. Een vreemde term eigenlijk maar ik ben wat meer down dan anderen. Daar voel ik mij verder prima bij.”

Je hebt dus geen last meer van psychoses?

“Ik ben in mijn leven denk ik drie of vier keer psychotisch geweest. Nu heb ik geen psychoses meer en ook geen suïcidale gedachten. Ik gebruik ook geen medicatie meer want dat maakte mij nog meer depressief dan ik al was.”

Het klinkt alsof je geen aanhanger bent van de manier waarop psychische problemen nu behandeld worden. Klopt dat?

“De focus ligt wat mij betreft iets te veel op klinisch herstel en dat is vooral de onderdrukking van de klachten. Ik denk dat zelfonderzoek in eerste instantie het belangrijkst is. Je moet weten waar de klachten vandaan komen. Zit het in het gezin of de familie? Passen de opgelegde normen en waarden niet bij de persoon? Als je dat hebt onderzocht, dan kun je van daaruit verder kijken.”

Hoe denk jij dat het probleem van stigmatisering moet worden opgelost?

“Door vooral veel te informeren. Zoveel mogelijk mensen proberen te bereiken en te informeren. Het start in principe bij zelfstigma, dat is namelijk voor iedereen herkenbaar. Zodra je herkenning heb gecreëerd kan je dieper gaan. Als je dat niet doet en je begint meteen met psychologische termen te gooien, dan gaan mensen meteen denken ‘pas op, hij heeft borderline’, ‘pas op, hij heeft dit’ of ‘pas op, hij heeft dat’. Er is ook nog een gevaar wat ik zelf ook heb ondervonden. Ik begon bijna te geloven dat ik mijn diagnose was. Ik begon mij er ook achter te verschuilen. En dat zie ik bij heel veel cliënten met wie ik werk als ervaringsdeskundige. Ik zie dat heel veel mensen zich verschuilen achter hun diagnose. Ze zeggen dan ‘ja maar dat komt omdat ik borderline heb’ of ‘ja maar dat komt omdat ik depressief ben’. Dat vind ik geen herstelgerichte gedachte.”

Meer weten?

Op het congres Personen met verward gedrag hoort u hoe u samen met uw partners samenwerkt aan de aanpak van personen met verward gedrag.

Op de opleiding procesregisseur personen met verward gedrag leert u hoe u de opvang en hulpverlening voor personen met verward gedrag organiseert in uw gemeente.