Biedt een positief perspectief bij nazorg ex-gedetineerden en voorkom recidive

Diverse onderzoeken hebben uitgewezen dat goede nazorg voor ex-gedetineerden het aantal recidivisten sterk terug dringt. In feite is de nazorg voor ex-gedetineerden daar ook voor bedoeld. Resocialiseren en het aanbieden van een positief toekomst perspectief, daarop behoort te worden ingezet. De vraag die opborrelt is: “ Wat is nu precies goede nazorg”? Daarop zijn verschillende antwoorden mogelijk. Dat antwoord hangt af van welke kant je de invulling van de nazorg bekijkt.

Luc Hoogstraten, adviseur bij C3 Group, docent op de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden en voormalig beleidsmedewerker operationeel veiligheidsbeleid bij gemeente IJsselstein, begeleidt organisaties bij het succesvol samenwerken in informatiesystemen en complexe omgevingen.

Goede nazorg wat is dat precies?

De gemeente is tevreden als de ex-gedetineerde positief meewerkt met de reclassering en de geboden gemeentelijke nazorg. Geslaagd vindt de gemeente de nazorg als de gemeentelijke inspanningen binnen de daarvoor beschikbare periode afgerond zijn en de kosten voor de nazorg binnen het budget zijn gebleven. Vaak wordt door de gemeenten op basis van vastgesteld beleid op beperkte schaal en maar voor een bepaalde periode nazorg geleverd. Zelfredzaamheid van de ex-gedetineerde staat daarbij voorop. Deze vorm van nazorg wordt ook vaak belegd bij een derde partij.

Goede nazorg begint al tijdens de detentie

Tijdens de detentie stopt voor de delinquent de salarisbetaling (tenminste als hij voor detentie een betaalde baan had). Als betrokkene voor detentie een uitkering genoot stopt die uitkering tijdens de detentie. De huur en de vaste lasten gaan gewoon door. Hierdoor heeft de gedetineerde direct na zijn vrijlating vaak substantiële schulden. Het komt geregeld voor dat door oplopende huurschuld en het uitblijven van betaling van de huurpenningen de woning wordt ontruimd. Na detentie ervaart de ex-gedetineerde dat een andere huurder zijn voormalige woning heeft betrokken. Geen gelukkige start voor de ex-gedetineerde. Deze problemen moeten eigenlijk al tijdens de detentie worden opgelost.

Moeilijke start door schulden

Er wordt voor bijstandsverlening een oriënteringsperiode gehanteerd van een maand waarin de ex-gedetineerde zelf zijn weg en werk moet zien te vinden. Een echte uitkering is er pas vaak na maanden na de vrijlating. Met geluk kan betrokkene in de eerste maand een beperkt voorschot of broodgeld krijgen. Als de gemeente de invulling van de nazorg aan een regionaal coördinatiecentrum (RCN) heeft overgedragen is de duur en de omvang van de nazorg vooraf al door werk- en budgetafspraken bepaald. Vaak komt men met de bemeten tijd voor de uitvoering van de nazorg en het beschikbaar gestelde budget niet mee uit. Immers elke ex-gedetineerde is anders en niet iedereen pakt de draad snel weer op.

Wat vindt een ex-gedetineerde goede nazorg?

De ex-gedetineerde spreekt over en goede nazorg als hij weer een normaal bestaan op kan bouwen en een positieve toekomst aangeboden krijgt of de hulp krijgt om die weg in te slaan. In de praktijk betekent dit dat de ex-gedetineerde vertrouwen moet krijgen in de mensen die hem of haar gaan helpen en de weg gaan wijzen naar een stabiel leven en een nieuwe positieve toekomst. Uiteraard is dit een subjectieve mening vanuit het referentiekader van betrokkene. Dat neemt niet weg dat een positieve ervaring met goede nazorg veel bijdraagt aan de resocialisering van betrokkene.

Uitvoering van brede nazorg

De invulling van de nazorg op de leefgebieden wonen/huisvesting, scholing/opleiding, werken/inkomen, schuldhulpverlening/sanering schulden, afkicken van drugs en of drank/gokverslaving, relatieherstel/gezinsproblematiek vergt veel tijd, geduld en toewijding. Om een goede en brede nazorg te kunnen realiseren is het noodzakelijk dat de gemeente (of de met nazorg belaste instantie) zich met oprechte belangstelling verdiept in de ex-delinquent, in zijn voorgeschiedenis, zijn problemen, zijn fysieke en verstandelijke vermogens en de mogelijkheden om te resocialiseren. Een analyse van deze informatie helpt bij het inschatten van de kansen op een succesvol nazorgtraject.

Regie over het proces en sturing op beoogd resultaat

Het spreekt voor zich dat de gemeentelijk regisseur Nazorg ex-gedetineerden dit niet allemaal in zijn of haar eentje kan realiseren. Er moet een dossier worden aangelegd met daarin de gegevens van de betrokkene, welke personen of welke organisatie bij de invulling van de nazorg zijn betrokken. Welke leef- en zorggebieden in beeld komen, hoe de situatie per leefgebied is en wat er op dat gebied als is ondernomen. In een centraal regie- en toedelingsoverleg wordt bepaald welke instantie welk probleem op gaat pakken. Er wordt ook een analyse gemaakt waar en op welke onderdelen snel successen te behalen zijn. Met andere woorden in de aanpak moet worden geprioriteerd om ook het vertrouwen bij de cliënt te behouden. Door de aanpak heen moet hij een positieve toekomst kunnen zien ontstaan.

Sneller een veelbelovende nieuwe start voor de ex-gedetineerde

Door de C3group is speciaal voor dit doel de applicatie “Nazorg ex-gedetineerden”ontwikkeld. De applicatie is er op gericht dat er door de gemeente en alle betrokken sociale- en veiligheidspartners structureel wordt samengewerkt om de doelstelling “een nieuwe start en een tweede kans voor ex-gedetineerden” te realiseren. Het gaat om het verkrijgen van alle noodzakelijke informatie, dossieropbouw, medewerking van de delinquent, afstemming met alle betrokken partners over de invulling van de leefgebieden. Alle inspanningen moeten erop gericht zijn om voor de ex-gedetineerde een nieuwe en positieve start te realiseren. Een goed begin is immers het halve werk.

Nazorg ex-gedetineerden van A tot Z in een applicatie

De C3Group biedt een applicatie aan waarin het hele werkproces voor de Nazorg ex gedetineerden in overzichtelijke onderdelen is uitgewerkt. In de applicatie worden de gegevens verzameld, dossiers aangelegd, in overleg de dossiers gedeeld en concrete nazorgtrajecten vastgesteld. Door de slimme software worden alle acties gevolgd en bij overschrijding van de afdoeningstermijn wordt er gerappelleerd. De 3Group biedt een informatie gestuurd overlegplatform en regie op resultaat.

Meer weten?

• Op de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden leert hoe u komt tot een sluitende aanpak van ex-gedetineerden in uw gemeente.
• Op de opleiding ketenregisseur risicojeugd leert u hoe u komt tot een integrale persoonsgerichte aanpak van risicojongeren.
• Op de opleiding Overlastcoördinator leert u hoe u verloedering en ernstige overlast in uw wijk aanpakt.
• Op het congres Personen met verward gedrag hoort u hoe u samen met uw partners samenwerkt aan de aanpak van personen met verward gedrag.
• Op de opleiding procesregisseur personen met verward gedrag leert u hoe u de opvang en hulpverlening voor personen met verward gedrag organiseert in uw gemeente.