Burgernet en risico- en crisiscommunicatie

Overheden zijn verplicht om de burger (inwoners en bedrijven) te informeren over gezondheids- en veiligheidsrisico’s. De vraag is echter: “Hoe doe je dat?’ Er is een woud aan apps, communicatiemogelijkheden en mensen die iedere keer weer iets nieuws uitvinden om met de “burger” te communiceren. Wordt het allemaal niet wat te veel?

Gerard Mouwen, programmamanager Burgernet bij de Nationale Politie binnen de eenheid Rotterdam en spreker op het congres Crisisbeheersing & Rampenbestrijding.

Burgerparticipatie d.m.v. Burgernet

Uit onderzoek door de Universiteit van Utrecht is vast komen te staan dat het merendeel van de mensen bereid is om de politie te helpen als op hen een beroep wordt gedaan via Burgernet. Die mensen vormen de ogen en oren in de wijk bij incidenten als een straatroof, overval, inbraak, doorrijden na aanrijding, diverse andere High Impactcrimes en natuurlijk vermissingen. Binnen de eenheid Rotterdam wordt met Burgernet 25% aan hard succes geboekt. Dat wil zeggen dat een kwart van de uitgezette acties wordt opgelost door actieve inmenging van de op Burgernet aangesloten burger. Een prachtige successtory die z’n weerga niet kent waardoor Burgernet voor de politie, in het kader van de zogenaamde tijd-kritische acties, het meest effectieve opsporingsmiddel is. Maar ook m.b.t. niet tijd-kritische acties is Burgernet een belangrijke speler. Kun je Burgernet ook inzetten voor de risico- en crisiscommunicatie? Je hebt vanuit de overheid al NL-Alert en binnen de eenheid Rotterdam ook nog Rijnmond-Veilig. Nederland telt zo’n 29 systemen om te alarmeren en te alerteren en er bestaan al een paar duizend verschillende Appgroepen. Allemaal met de juiste instelling bedacht, maar hoe effectief ben je nog en wat is de waarde van de gegeven informatie? Hoe kun je de impact van een crisis of een ramp goed communiceren zonder afbreuk te doen aan de inhoud en met medeneming van allerlei nieuwe ontwikkelingen. Waar raken de belangen van het bedrijfsleven en de wetenschap elkaar zonder hypes te creëren en waar ligt de grens tussen need to know en nice to know? Waar houdt gevalideerde informatie op en waar begint het speculeren? Aan de andere kant is het ook belangrijk om niet teveel in protocollen te denken en waar nodig out of the box te handelen. De overheid is sterk in vaste waarden en normen maar schiet vaak door in haar processen. Het gaat dan niet meer om de outcome maar of alle regeltjes wel gevolgd zijn. Indekkingsgedrag in optima forma. Sleutelwoorden hierbij zijn balans, samenwerking en gezond verstand.

Hoe werkt Burgernet

Burgernet is een door de overheid geïnitieerd systeem en hanteert op dit moment zes vormen van communicatie, te weten, spraak, sms, Twitter, Facebook, de Burgernet-App en Burgernetmail. Het is een landelijk dekkend netwerk met ruim 1,6 miljoen klassieke deelnemers en al meer dan 600.000 Appgebruikers. Burgernet is als systeem uniek omdat in principe iedereen bereikbaar is. Voor Burgernet heb je niet perse een smartphone nodig. Je kunt gebeld worden op je vaste- of mobiele lijn, een sms’je krijgen op je 10 jaar oude mobieltje, maar natuurlijk ook op de modernste smartphone. En verder een App, een mail of informatie opdoen via Burgernet Facebook. De informatie is gevalideerd, rechtstreeks afkomstig van de politiemeldkamer en wordt daarnaast breed via sociale media gedeeld. Op de keper beschouwd maakt Burgernet veel andere systemen overbodig. Maar waar een klein land groot in kan zijn is de veelheid aan mogelijkheden en systemen. Op zich niet erg als men de bomen in het bos maar blijft zien.

Handen ineen slaan

Moeten we doorgaan op de manier zoals het nu gaat? Je hebt WhatsApp, Facebook Messenger, periscope, facetime, Imessenger, Instagram, DM, Snapchat etc. met allemaal dezelfde mogelijkheden. Kenmerk van deze tijd is dat gebruikers van sociale media zelf kiezen op welk moment ze welk kanaal gebruiken. Dus de één is gewend aan het feit dat men overspoelt wordt met informatie, terwijl de ander een beetje moe wordt van al die informatieprikkels. Een juiste midden is derhalve geboden. Waar kunnen overheid, particuliere initiatieven en ad-hoc oplossingen elkaar raken en de juiste dingen doen. Wie moet met wie de samenwerking zoeken en wanneer? Burgernet heeft als slogan: “Samen voor een veilige buurt”. Dat is ook de boodschap binnen de rampenbestrijding en crisiscommunicatie. Goed ondernemen, maar de kunst van het weglaten niet uit het oog verliezen. Kortom: Op een juiste wijze burgers waarschuwen en eventuele handelingsperspectieven meegeven, goed kijken welke informatie wel en niet gedeeld mag/kan worden en onder welke omstandigheden Burgernet ingezet wordt. Samen gaan voor veiligheid!

Meer weten?

Op het congres Crisisbeheersing & Rampenbestrijding leert u hoe u anticipeert op gevaarlijke situaties en fatale incidenten voorkomt.

Gerard Mouwen, programmamanager Burgernet binnen de eenheid Rotterdam en spreker op het congres Crisisbeheersing & Rampenbestrijding, vijf jaar werkzaam en betrokken geweest als secretaris bij de oprichting van de veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid, actief binnen het zogenaamde netcentrisch werken, de ontwikkeling van het dashboard en organisator van diverse congressen op en rond het thema crisisbeheersing en rampenbestrijding.