Criminologie: waarom hebben we het meer nodig?

Criminaliteit, tja wat zal ik hierover zeggen. Het is moreel verwerpelijk, het is verboden volgens het wetboek van strafrecht, het schaadt ons maatschappelijke stelsel, het is super irritant en het is voor domme mensen die naar hun wens te weinig zouden verdienen met een normale baan. Maar is dat zo? Zijn criminelen altijd de kneusjes? En zijn ze altijd dom?

Klaas Litjens, adviseur veiligheid en innovatie bij Van Aetsveld en hoofddocent van de opleiding Inzicht in de Criminologie en spreker op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit.

Draaideurcriminaliteit en georganiseerde misdaad

Er is niet een aanpak van criminaliteit omdat ieder delict anders is en, zoals je al verwacht, zijn ook de criminelen anders. In die zin, dat er bepaalde soorten instapcriminaliteit zijn maar dat je ook criminaliteitsvormen hebt waarvoor je toch wel een bepaald intelligentieniveau nodig hebt.

Veel actoren

Tegenwoordig zien we dat veel organisaties bezig zijn met integrale aanpakvormen van criminaliteit: gemeenten, douane, allerlei zorgorganisaties, KMar, Politie, Belastingdienst, RIEC’s, Boa’s en soms zelfs burgers. Interessante ontwikkelingen als je het mij vraagt, maar weten zij dan ook allemaal hoe dat werkt?

Hoe kies je de beste aanpakstrategie?

Ik denk dat de hulp van criminologen in deze tijden van New Public Governance (waarin integrale samenwerking horizontale vormen aanneemt) meer dan ooit nodig is. Binnen een integrale aanpak moet soms gekozen worden tussen aanpakstrategieën zoals de strafrechtelijke aanpak, de bestuurlijke aanpak, de fiscale aanpak, de civiele aanpak of allerlei mogelijke combinaties daarvan. Gaan we dan een strategie kiezen op basis van wat het meest haalbaar is, wat het minste administratieve rompslomp teweegbrengt, wat het grootste maatschappelijke effect sorteert of wat de crimineel het meeste pijn doet? Dat zijn vragen die bij uitstek criminologen kunnen maken. En zelfs al hebben we een antwoord op deze vragen, dan is het nog steeds nodig om te begrijpen hoe straffen eigenlijk werkt.

Matige effecten gevangenisstraffen

Voor veel criminelen is een gevangenisstraf namelijk een mooie netwerkbijeenkomst waar ze zelfs respect mee opbouwen in het criminele circuit. En weetje wel wat het de maatschappij kost om een crimineel 1 dag in een cel te houden!? 250 euro!

Zoveel geld voor een manier van straffen die niet straalt van effectiviteit. Uit onderzoek blijkt namelijk dat gevangenisstraffen het beoogde effect van het ontmoedigen van criminaliteit niet sorteert. Sterker nog, criminelen die vast hebben gezeten, zijn sneller geneigd om weer criminele activiteiten op te pakken dan andere mensen.

Drijfveren criminelen

Om de juiste aanpak te kiezen, moeten we dus begrijpen wat de drijfveren zijn van criminelen. Zo blijkt bijvoorbeeld dat de pakkans vele malen belangrijker is voor het terugdringen van criminaliteit dan de hoogte van straffen.

Criminologische kennis is hard nodig!

Bij deze pleit ik voor meer kennis van criminologie bij integrale aanpakvormen van criminaliteit. Hierdoor kan er op basis van wetenschappelijk onderbouwde en empirisch gefundeerde argumenten gekozen worden voor handelingsstrategieën.

Meer kennis over criminologie maar niet een hele masteropleiding?

In samenwerking met het Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid, organiseert Van Aetsveld een opleiding Inzicht in Criminologie voor alle samenwerkingsactoren binnen de integrale aanpak.

Meer weten?

• Op de opleiding Inzicht in de Criminologie leert u wat de verschijningsvormen, oorzaken en gevolgen zijn van criminaliteit en hoe u deze waar mogelijk voorkomt en waar nodig aanpakt.
• Op het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit hoort u hoe u ondermijning veroorzaakt door criminele netwerken in uw gemeente voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leert u hoe u voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in uw gemeente.
• Op de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden leert hoe u komt tot een sluitende aanpak van ex-gedetineerden in uw gemeente.