SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Door Menno van Duin, lector Crisisbeheersing bij het Instituut Fysieke Veiligheid en de Politieacademie en docent op de cursus Crisisbeheersing en Rampenbestrijding.
Crisismanagement is iets (heel) anders dan crisisplanning!
Planvorming en oefenen voor een mogelijke crisis of ramp is zeker belangrijk. Of dat nu betekent dat het ten tijde van een forse crisis allemaal werkt en de oefenpraktijk waardevol is geweest, is een tweede. Met crisisplanning alleen is men in ieder geval nog niet verzekerd van een vlekkeloos crisismanagement. Ira Helsloot spreekt dan over de symboliek van planvorming.
Wat je zelden doet, doe je zelden goed!
Die paar rimpelingen van de afgelopen jaren (Haren, Moerdijk) in het voor het overige rampvrije Nederland lijken dit te onderschrijven (zie het matige optreden van politie in Haren en de brandweer bij Moerdijk en van de leidinggevenden en bestuurders in beide casus). Voor alle betrokkenen, operationeel en bestuurlijk, was het ook zo’n beetje de eerste keer. Ik weet zeker dat ‘de eerste keer’ bij een forse ramp of crisis een veelheid aan zwakten (in optreden, informatie-uitwisseling, coördinatie) te zien geeft. Of dat vreemd is? Nee. Wat men zelden doet, gaat zelden goed.
Nu al zien wij bij kleinere (mini-crises) en grotere incidenten dat het optreden vaak met horten en stoten gaat. Wie heeft de leiding? Wiens probleem is het eigenlijk? Zitten wel de juiste mensen aan tafel? Maken we de casus – in zo’n ROT – niet veel te operationeel en nemen we niet een aapje op de schouder dat feitelijk elders ligt (bij een waterschap, een woningbouwcorporatie of een school- of ziekenhuisbestuur)? Het netwerk kennen en als bestuurder goed binnen het netwerk opereren, is de kern van goed crisismanagement. Niet zozeer beslissen maar bemiddelen, monitoren en belangen afwegen zijn kernprocessen voor een burgemeester.
Rampmanagement is primair informatie en netwerkmanagement!
Sensemaking, het duiden van de gebeurtenissen, is zo’n ander kernproces dat (ook in de voorbereiding) veel meer aandacht behoeft dan tot nog toe gebeurt. Wij overschatten de rol van operationele diensten bij rampen en crises en onderschatten de waarde van goede informatie en
communicatieprocessen en van de (zelf )redzaamheid van burgers.
Burgers doen het meestal niet slecht bij rampen en redden veelal zichzelf en dierbaren in hun omgeving!
Als zich straks een ramp of crisis voordoet, vertrouw ik juist op de redzaamheid van de direct en indirect getroffenen en ook op de veerkracht van de organisaties en instellingen die in zo’n situatie vooral naar bevind van zaken zullen handelen. Iedereen zal zijn of haar stinkende best doen (met of zonder pieper).
Meer weten?
Op de cursus Crisisbeheersing en rampenbestrijding leert u hoe u zich voorbereidt op een mogelijke (mini) crisis in uw gemeente?
