De aanpak van Jihadstrijders

Door Hans Werdmölder, sociaal antropoloog en criminoloog en docent op de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden.

Jongens die naar Syrië vertrekken om mee te doen aan de jihad keren naar Nederland terug als mannen die gewend zijn te doden. Dat wil de Nederlandse overheid voorkomen. Maar hoe? Door paspoorten in te houden en mensen het Nederlanderschap af te nemen, zoals antropoloog Hans Werdmölder bepleit?

Praten, cursussen en preventie

‘Er zijn misschien wel 300 á 400 jihadisten in Nederland. Maar afgezien daarvan hebben we lange tijd ontkend dat er in ons land een voedingsbodem voor radicalisering is. We reageren pas nádat er iets ernstigs is gebeurd, eerst de moord op Theo van Gogh en nu het vertrek van hele gezinnen naar Syrië en Irak. En vervolgens is de aanpak dan weer typisch Nederlands. Proberen we het probleem voornamelijk op te lossen met praten, cursussen en preventie, terwijl het beleid veel duidelijker zou moeten zijn: mensen met een dubbele nationaliteit die in vreemde krijgsdienst treden, verliezen het Nederlanderschap.’

Heroïsche en romantische verhalen

‘Moslimjongeren laten zich makkelijk meesleuren door heroïsche en romantische verhalen over de jihad. Ze zoeken wanhopig naar een antwoord op vragen naar wie ze zijn, wat ze zijn en waartoe ze behoren. Die worsteling zie je meer bij jongeren uit migrantengezinnen, vooral in de tweede en de derde generatie. Punt hier is echter dat sommigen die zoektocht vertalen in gewelddadigheid en daarop kan de overheid niet anders dan ferm reageren, zo van: dit pikken we niet.’

Juridische bezwaren

‘De rechtsstaat staat in dienst van de democratie. Het principe en uitgangspunt moet zijn: wij staan pal voor de democratie, en iedereen die dat bedreigt of aanvalt, pakken wij aan op een manier die effect sorteert. Er zijn allerlei juridische bezwaren, die ken ik ook, maar hier vind ik dat de overheid duidelijk moet zijn.’

Weer bij de samenleving betrekken

‘De Deense overheid is slim en heeft bedacht dat ze die geradicaliseerde jongeren weer bij de samenleving wil betrekken. Ik ken de finesses van deze aanpak niet, maar sluit niet uit dat ze effectief is. Ik hoor echter wel meteen de kritiek, zo van “je krijgt pas aandacht als je naar Syrië bent geweest”. Dat geluid hoor je ook op de aanpak van de 600 grootste jonge schurken in Amsterdam.’

Hoge verwachtingen

‘Welke aanpak we ook kiezen, we moeten ons voortdurend realiseren dat gedragsverandering een kwestie van lange adem is en we moeten dus niet al te hoge verwachtingen koesteren voor de resultaten op de korte termijn.’

Meer weten?
Op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme leert u hoe u dwingende groepsculturen herkent en opvang en hulpverlening biedt aan uittreders van dwingende groepen.

Op de opleiding ketenregisseur risicojeugd leert u hoe u komt tot een integrale persoonsgerichte aanpak van risicojongeren.