SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
De dubbele veiligheidsdriehoek verankert veilig gedrag
De motivatie om de dubbele veiligheidsdriehoek te beschrijven komt uit de praktijk omdat de eerste fase van een veiligheidsprogramma vaak een berg energie geeft maar daarna neemt de energie af. Er wordt een nulmeting van de veiligheidscultuur gedaan en er worden trainingen in gang gezet. Het management is enthousiast, we zien allerhande activiteiten ontstaan en zien kleurrijke posters op de werkplekken verschijnen. Wat we daarna vaak zien gebeuren is dat de aandacht langzaam wegebt.
De eerste veiligheidsdriehoek
De veiligheidskunde levert ons het Wat; de inhoud en de gespreksonderwerpen. Hierin zit een derde veiligheidsdriehoek besloten omdat de inhoud kan gaan over techniek, organisatie of gedrag. Onderwerpen kunnen zijn concreet specifieke veiligheidskennis (wetgeving, stand der techniek, modellen, best practices), onderdelen van een veiligheidsmanagementsysteem of concreet specifieke incidenten.
De gedragspsychologie levert ons het Hoe; de wijze waarop we veiligheidsgedrag kunnen begrijpen en beïnvloeden. Duurzame gedragsbeïnvloeding is de sleutel tot verandering van de veiligheidscultuur. De psychologie is een rijke informatiebron om gedrag te kunnen begrijpen en beïnvloeden. Managers, leidinggevenden en veiligheidskundigen hoeven geen volleerd psycholoog te worden maar basiskennis om effectief gedragsinterventies te kunnen uitvoeren is wenselijk.
De veranderkunde levert ons het Waarom; wat is de gewenste veiligheidscultuur over 3 jaar? Hoe ziet die gewenste veiligheidscultuur er in concreet specifiek gedrag uit en waarom vinden we het belangrijk om dat te realiseren? Waarom is nu niet goed genoeg? Wat zijn de stappen om daar te komen en waarom kiezen we deze stappen en in welke volgorde? Wie krijgt welke taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden en waarom?
De tweede veiligheidsdriehoek
De tweede driehoek gaat over de operationele structuur waarin veiligheidsgedrag verankerd wordt. In de tweede veiligheidsdriehoek krijgen een aantal medewerkers extra taken (stertaken). We stellen de Safety Hero (operationeel leidinggevende), Safety Champion (ambassadeur op de werkvloer) en Safety Buddy (mentor) aan u voor.
Allereerst de Safety Hero ofwel de operationeel leidinggevende. Het ontwikkelen van (operationeel) leiderschap is de sleutel tot gedragsverandering in een organisatie. Via leiderschap kan gewenst gedrag in de organisatie dagelijks worden beïnvloed.
De Safety Champion is een uitvoerende medewerker met een extra taak. Door medewerkers bij beslissingen en activiteiten te betrekken, wordt een wederzijds belang rondom veiligheid opgebouwd. Dit belang leidt tot een klimaat van samenwerking en betrokkenheid. Iedereen heeft immers hetzelfde doel, veilig weer thuis te komen. Participatie leidt tot betrokkenheid en dat creëert weer een gevoel van eigenaarschap en verantwoordelijkheidsbesef. Kortom: participatie motiveert. Selecteer een aantal medewerkers als Safety Champions op de werkvloer, bijvoorbeeld eentje in iedere ploeg.
De Safety Buddy is een mentor in veiligheid voor nieuwe medewerkers of voor uitzendkrachten. Een cultuur (dus ook een veiligheidscultuur) ontstaat doordat mensen over en weer elkaars gedrag kopiëren (spiegelen). We moeten er dus voor zorgen dat nieuwe medewerkers worden blootgesteld aan het gewenste veiligheidsgedrag. Dit is mogelijk door de nieuwe medewerker gedurende een bepaalde periode te koppelen aan een mentor (de Safety Buddy) die de gewenste veiligheidsculturele aspecten uitdraagt en voorleeft.
Meer weten?
Op de opleiding Safety Manager leert u van Gerd-Jan Frijters hoe u de veiligheidscultuur op de werkvloer verbetert in uw organisatie.
