Dreigingsbeeld NCTV: Aanslag in Nederland voorstelbaar, geen aanwijzingen voorbereiding aanslag

Er zijn op dit moment in Nederland personen die radicaliseren of sterk geradicaliseerd zijn en een dreiging (kunnen) vormen op de nationale veiligheid. Momenteel zijn er geen aanwijzingen dat personen in Nederland een aanslag voorbereiden. Wel is het voorstelbaar dat een eenling overgaat tot het plegen van aanslag. De afgelopen jaren zijn aanslagen in Europa veelal door islamistische en jihadistische alleenhandelende daders gepleegd, bij wie extremistisch gedachtegoed soms gepaard kan gaan met psychosociale of psychiatrische problemen. De aanslagen in Frankrijk en Oostenrijk in het najaar van 2020 passen in het beeld van de dreiging die kan uitgaan van individuen. Daarom blijft het dreigingsniveau op 3 van de 5 staan. Dat blijkt uit het 54ste Dreigingsbeeld van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

Nederlandse jihadistische beweging

De belangrijkste terroristische dreiging in Nederland komt nog altijd vanuit de Nederlandse jihadistische beweging. Deze dreiging lijkt in 2020 iets afgenomen in vergelijking met eerdere jaren. In Nederland is deze beweging zowel sociaal als ideologisch gefragmenteerd en ontbeert charismatisch leiderschap, hiërarchie of een sterke structuur. De NCTV stelt vast dat de druk van repressieve overheidsmaatregelen, geleid heeft tot afgenomen motivatie om activiteiten te organiseren. De geweldsdreiging blijft aanwezig omdat binnen de beweging aanslagen op Nederland nog altijd als legitiem middel worden gezien. Deze dreiging kan ook weer toenemen door bijvoorbeeld het vrijkomen van personen van een Terroristenafdeling (TA), terugkeerders of externe ontwikkelingen in binnen- en buitenland. De komende jaren zijn bepalend voor de jihadistische beweging: indien ze verder desintegreert kan dat leiden tot krimp en een minder ontvankelijke omgeving voor potentieel gevaarlijke jihadisten die uit gevangenschap terugkeren in de samenleving.

Ondermijnende boodschap van enkele informele salafistische lesinstituten

In Nederland bieden salafistische centra regelmatig informele lessen aan. Dit lesaanbod bevat leerstellingen waarin uitsluiting van en intolerantie, haat en afkeer jegens andersdenkenden en andersgelovigen besloten ligt. De NCTV vindt dergelijke lessen met name zorgelijk wanneer die bestemd zijn voor kinderen en andere kwetsbare groepen. Deze intolerante, afkerige boodschap kan op termijn in potentie ook de ‘verticale’ dimensie van de democratische rechtsorde (de relatie tussen burgers en overheid) ondergraven. Hoewel het salafisme binnen de moslimgemeenschap slechts een kleine minderheid vormt, blijft het lesaanbod van andere islamitische stromingen achter. Dit betekent dat het salafisme in feite een disproportionele invloed heeft op de moslimgemeenschap.

Rechts-extremisme

Veelal jonge getroebleerde Nederlanders kunnen zich aangetrokken voelen tot de groeiende internationale rechts-extremistische internetwereld die op kleine schaal in het Nederlands doorklinkt in heimelijke digitale groepen. De mogelijkheid dat een extreemrechts georiënteerde alleenhandelende dader in Nederland een aanslag pleegt is voorstelbaar. Bovendien zijn er personen die vanuit rechts-extremistische, maar ook vanuit anti-overheidshoek, soms (online) dreigen met ernstig geweld. Tegelijkertijd ziet de NCTV dat dit nog niet concreet geworden is.

Onrust ten tijde van COVID-19

Met dit DTN is ook de fenomeenanalyse “De verschillende gezichten van de coronaprotesten” gepubliceerd. Hierin wordt vastgesteld dat binnen de coronaprotesten van afgelopen jaar tot op heden relatief weinig gedragingen als extremistisch zijn geduid. Dat neemt niet weg dat er wel degelijk zorgen bestaan. In het afgelopen ‘corona-jaar’ is in Nederland sprake van wisselwerking tussen een activistische bovenlaag die in de openbare ruimte demonstreert en een radicale onderstroom die ageert tegen de coronamaatregelen. Hierdoor is een context ontstaan waarbinnen de drempel om tot extremistische gedragingen te komen is verlaagd. De aanhoudende coronamaatregelen kunnen met name een trigger zijn voor buitenwettelijk gedrag van potentieel gewelddadige eenlingen (PGE). Thans is er voornamelijk sprake van verstoringen van de openbare orde. De fenomeenanalyse is opgesteld in afstemming met de Nationale Politie en AIVD.

Meer weten?

• Tijdens de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leer je van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor jouw uitvoeringspraktijk.
• Tijdens de opleiding Beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid leer je een lokaal integraal veiligheidsbeleid opstellen voor jouw gemeente.
• Tijdens de opleiding Aanpak van jeugdcriminaliteit en jeugdgroepen leer je om met ketenpartners tot een preventieve integrale aanpak te komen
• Tijdens de opleiding Gebiedsgerichte aanpak van leefbaarheid en veiligheid leer je kwetsbare gebieden transformeren naar een veilige en leefbare omgeving
• Tijdens de opleiding Integriteitscoordinator in het publieke domein leer je hoe jouw organisatie voldoet aan de wettelijke en basisnormen integriteit waaraan alle overheidsinstanties zich moeten houden.
• Tijdens de cursus Waarheidsvinding leer je de goede vragen stellen en de juiste antwoorden krijgen.
• Tijdens de opleiding bibob coördinator leer je hoe je de wet Bibob toepast in jouw gemeente.
• Tijdens de jaaropleiding Integrale aanpak van ondermijning leer je hoe je verantwoording aflegt over de aanpak van ondermijning in jouw regio.
• Tijdens de cursus Bestuurlijke aanpak van ondermijning leer je hoe je voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in jouw gemeente.
• Tijdens de opleiding Inzicht in de Criminologie leer je wat de verschijningsvormen, oorzaken en gevolgen zijn van criminaliteit en hoe je deze waar mogelijk voorkomt en waar nodig aanpakt.
• Tijdens de opleiding procesregisseur personen met verward gedrag leer je hoe je de opvang en hulpverlening voor personen met verward gedrag organiseert in jouww gemeente.
• Tijdens de opleiding coördinator nazorg ex-gedetineerden leer je hoe je komt tot een sluitende aanpak van ex-gedetineerden in jouw gemeente.
• Tijdens de opleiding Wijk- en gebiedsmanager wordt aan de hand van zowel theorie als praktijkvoorbeelden uiteengezet hoe een strategie die zich richt op gedragsverandering richting verduurzaming niet los gezien kan worden van een participatiestrategie gericht op de wijk.
• Ondermijning is niet alleen een veiligheidsprobleem maar ook een sociaal maatschappelijk probleem. Alle antwoorden en actualiteiten tijdens het congres Ondermijning & Georganiseerde Criminaliteit.