Gebiedsverbod imam op gespannen voet met grondrechten?

Om radicalisering te voorkomen, kan de minister van Veiligheid en Justitie sinds kort vrijheidsbeperkende maatregelen opleggen aan personen die een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid vanwege mogelijke betrokkenheid bij terroristische activiteiten. Onlangs kreeg imam Fawaz Jneid door de minister een gebiedsverbod opgelegd, omdat hij een intolerante en radicaliserende boodschap zou verkondigen. Jan Brouwer hoogleraar Algemene rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen en docent op cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme, stelt dat dit in strijd is met de Grondwet.

Gebiedsverbod

Imam Fawaz Jneid gebruikte volgens de burgemeester van Den Haag een islamitische boekwinkel om daar illegaal te preken. De minister van Veiligheid en Justitie heeft in overleg met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid en de burgemeester besloten om Fawaz Jneid daarom een gebiedsverbod gedurende zes maanden op te leggen voor de Transvaal en de Schilderswijk in Den Haag.

Tijdelijke wet bestuurlijke maatregelen terrorismebestrijding

De Tijdelijke wet bestuurlijke maatregelen terrorismebestrijding (Twbmt) is in het leven geroepen om maatregelen te bieden waarmee terrorisme preventief kan worden tegengegaan. De minister van Veiligheid en Justitie kan op grond van deze wet een gebiedsverbod, contactverbod, uitreisverbod en meldplicht opleggen. Maar dit mag hij natuurlijk niet zomaar. Om een gebiedsverbod op te leggen, moet dit noodzakelijk zijn met het oog op de bescherming van de nationale veiligheid en de gedragingen van de persoon moeten in verband kunnen worden gebracht met terroristische activiteiten of de ondersteuning daarvan.

Censuur en in strijd met de vrijheid van meningsuiting

Volgens HJan Brouwer kan het opleggen van een gebiedsverbod, zoals in deze zaak aan de orde is, rechtsstatelijk gezien niet door de beugel. Jan Bourwer stelt dat het gebiedsverbod een vorm van censuur is en in strijd met de vrijheid van meningsuiting en godsdienst. Juridisch gezien kan er pas worden ingegrepen als de imam iets heeft gedaan wat een strafbaar feit oplevert. Daarom denkt Jan Brouwer dat de rechter het gebiedsverbod van tafel zal vegen.

Preventief karakter

In juli liet de Rechtbank Rotterdam zich voor het eerst uit over de Twbmt. Een man die in 2015 dreigde met een aanslag tijdens de marathon van Rotterdam, kreeg een gebiedsverbod opgelegd voor de buurt van de looproute van de marathon in 2017. De Rechtbank vond dat er was voldaan aan de criteria van de wet, zeker gelet op de gedragingen van de man. Daarnaast werd in het vonnis benadrukt dat de maatregelen van de Twbmt geen straf zijn, maar een primair en preventief karakter hebben. De Twbmt is juist in het leven geroepen om ook maatregelen te kunnen treffen wanneer er nog geen strafrechtelijke vervolging mogelijk is, zo blijkt uit de Memorie van toelichting.

Op gespannen voet met individuele grondrechten

Duidelijk is dat de Twbmt op gespannen voet staat met individuele grondrechten. Fawaz Jneid heeft laten weten in beroep te gaan. Het is dus zoals gebruikelijk aan de rechter om aan te geven waar de grens moet worden getrokken.

Meer weten?

• Op het congres Radicalisering en terrorisme leert u hoe u misstanden veroorzaakt door (ideologische) radicaliserende groeperingen voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme leert u hoe u samen met uw zorg- en veiligheidspartners komt tot een pakket van maatregelen om radicalisering waar mogelijk te voorkomen en terrorisme waar nodig te bestrijden.
• Op de cursus Wet- en regelgeving in Openbare Orde en Veiligheid leert u van experts wat de (nieuwe) wetten op openbare orde en veiligheid betekenen voor uw uitvoeringspraktijk.
• Op de cursus Openbare Orde, Rampen en Noodbevoegdheden leert u wat de bevoegdheden en taken zijn van de burgemeester bij de openbare orde handhaving.
• Op de cursus Omgang met maatschappelijke onrust leert u hoe u maatschappelijke ontwrichting en spanningen in de samenleving voorkomt veroorzaakt door terroristische dreiging.