Georganiseerde misdaad vraagt om georganiseerde overheid

Door Edward Kleemans, hoogleraar zware criminaliteit en rechtshandhaving aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, docent op de cursus Bestuurlijke aanpak van georganiseerde misdaad en docent op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen.

Toenemende samenwerking tussen verschillende overheidsdiensten

Op veel terreinen kan toenemende samenwerking worden gesignaleerd tussen verschillende overheidsdiensten zoals politie, justitie, bestuur en belastingdienst. Dat is ook onvermijdelijk. Veel activiteiten waar georganiseerde criminaliteit zich mee bezig houdt of waarin winsten worden geïnvesteerd, bevinden zich immers op het grensvlak tussen legaliteit en illegaliteit: activiteiten zijn verboden, worden gedoogd of zijn moeilijk te legaliseren. Daarmee dreigen zij bij opsporing, handhaving of belastingheffing vaak tussen wal en schip te geraken.

Naar een meer gecoördineerde aanpak van georganiseerde misdaad

Dit roept om een meer gecoördineerde aanpak en meer eenheid binnen de ‘ongeorganiseerde’ overheid. Deze nieuwe benadering vraagt echter veel aandacht, energie en volharding. Want juist achter de reden om intensievere samenwerking te zoeken, gaan ook mogelijke knelpunten schuil. Partners moeten steeds weer worden overtuigd van de noodzaak om een probleem aan te pakken. Dat geldt ook voor de politiek. De aan te pakken fenomenen gedijen goed bij folkloristische beelden, romantisering van misdadigers en gemakkelijke verwijten over ‘op hol geslagen moraalridders’. Daarom is ‘waarheidsvinding’ en het corrigeren van onjuiste publieke beeldvorming onontbeerlijk. Strafrechtelijke onderzoeken spelen daarbij nog steeds een cruciale rol.

Randvoorwaarden voor een succesvolle samenwerking

Succesvolle samenwerking bij het aanpakken van problemen is mogelijk, maar vraagt wel om een realistisch oog voor de voorwaarden voor succesvolle samenwerking en de kwetsbaarheid daarvan. Want naast gedeelde belangen, kennen de betrokken organisaties ook eigen belangen, culturen en werkprocessen. Daarmee is succesvolle samenwerking niet vanzelfsprekend en allerminst een rustig bezit.

Effectieve interventies

De afgelopen jaren hebben we een verschuiving gezien van het denken in termen van ‘kerels en kilo’s’ naar het aanpakken van problemen en het creatief nadenken over effectieve interventies. Het aanpakken van problemen en diversiteit in optreden zijn meer centraal komen te staan. Dat is een groot goed. Of dat ‘minimaal 950’ aangepakte criminele samenwerkingsverbanden zal opleveren, is bij een dergelijke benadering van ondergeschikt belang.

Meer weten?
Op de cursus Bestuurlijke aanpak van georganiseerde misdaad leert u van o.a. Edward Kleemans hoe u voorkomt dat criminele organisaties zich vestigen in uw gemeente.

Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leert u van o.a. Edward Kleemans hoe u informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met uw veiligheidspartners.