Gevaarlijke stoffen “onzichtbaar”

Wanneer we nieuw speelgoed kopen voor kinderen kun je kijken of het is voorzien van CE-markering. Het speelgoed behoort daarmee kindvriendelijk te zijn. Het grootste gevaar voor de kinderen zit echter niet in het speelgoed of in de schoonmaakmiddelen die ergens in de keuken kastjes staan. Het gevaar zit vaker in “onschuldiger” zaken zoals hete dranken die op tafel staan. Dat zijn de dingen waar we niet meer bij stilstaan.

Vincent Meier, SHE Leader bij Owens Corning, voormalig adviseur bij D&F Group BV en docent op de opleiding Safety Manager.

Gevaren die minder zichtbaar zijn

Er zijn echter ook gevaren die minder zichtbaar zijn. Denk aan zaken die we dagelijks tegenkomen: bodylotion, vloerbedekking of computers. Het zijn allemaal chemische stoffen. Ze komen ons lichaam binnen via de lucht, de huid maar ook via ons voedsel. Over de gevolgen voor onze gezondheid
van de meeste stoffen is nog weinig bekend.

Gevaarlijke stoffen

We kennen ongeveer 20.000 soorten stoffen waarvan bekend is dat ze gevaarlijk zijn. Het is nogal moeilijk om precies te weten welke 20.000 stoffen dat zijn. Daarom is voor een bedrijf een WerkvloerInstructieKaart (WIK) een handig instrument. Deze WIK hoort aanwezig te zijn bij de gevaarlijke stof die gebruikt wordt. Deze WIK is voor onze medewerkers bedoeld zodat ze weten welke gevaren er zijn hoe ze moeten omgaan met de stoffen. In een bedrijf doorlopen de stoffen diverse stappen:

• fase 1: aanschaf
• fase 2: extern transport
• fase 3: intern transport
• fase 4: registratie
• fase 5: opslag
• fase 6: gebruik
• fase 7: afvalbeheer

Bronaanpak

Tijdens alle fases horen de medewerkers specifieke maatregelen te treffen. Voordat de stoffen worden aangeschaft hoort de overweging gemaakt te worden of de stoffen echt nodig zijn. Is er misschien een andere stof die hetzelfde effect heeft en niet schadelijk is? Deze bronaanpak wordt vaak overgeslagen. Mocht de gevaarlijke stof noodzakelijk zijn, probeer dan het gebruik te ervan te minimaliseren. Dit voorkomt de blootstellingsduur.

Wanneer de bronaanpak niet mogelijk is blijven de verschillende categorieën over. Deze categorieën van gevaarlijke stoffen zijn: explosief, schadelijk, oxiderend, bijtend (corrosief), zeer licht ontvlambaar, irriterend, licht ontvlambaar, sensibiliserend, ontvlambaar, kankerverwekkend (carcinogeen), zeer vergiftig, mutageen
(voor de voortplanting vergiftig), vergiftig en milieugevaarlijk.

Aanpak gevaarlijke stoffen

Dat is eenvoudig. Met een stappenplan gebaseerd op het 5W model. Het 5W-model bestaat uit vijf opeenvolgende stappen:

• Willen
• Weten
• Wegen
• Werken
• Waken

Willen

Wat is uw motivatie om de gevaarlijke stoffenproblematiek aan te pakken? En hoe staat uw omgeving er tegenover? Deze stap is gericht op het bepalen van uw uitgangspositie en op het creëren van draagvlak voor steun bij de volgende stappen.

Weten

Hoe groot is de problematiek binnen uw organisatie? Welke gevaarlijke stoffen worden gebruikt en hoe wordt er nu mee omgegaan? Met deze stap zorgt u ervoor dat u de (potentiële) knelpunten en de ernst ervan goed in beeld krijgt.

Wegen

Met welke specifieke knelpunten gaat u het eerst aan de slag? Aan de hand van de analyse uit de vorige stap, kunt u prioriteiten vaststellen van de te nemen acties. Wettelijke bepalingen spelen hierbij ook een rol. U maakt hier tevens een eerste inventarisatie van mogelijke maatregelen.

Werken

Hoe gaat uw aanpak er concreet uitzien? Wie zijn erbij betrokken? Bij deze stap organiseert u concreet de aanpak van de gevaarlijke stoffen-problematiek.

Waken

Heeft u de doelen bereikt met uw aanpak? Wat waren de succes- en faalfactoren? U zorgt in deze stap voor borging van de aanpak, door leerpunten vast te leggen en de bewaking van de uitvoering te organiseren.

Meer weten?
Op de opleiding Safety Manager leert u hoe u de veiligheid op de werkvloer verbetert in uw organisatie.