Het landschap waarin we leven

Op dit moment leven we in een maatschappij waar het gevolg van de individualisering, verharding, stigmatisering duidelijk merkbaar en voelbaar is. Mensen hebben het gevoel dat ze in hokjes geplaatst worden zodat men ze nog enigszins kan begrijpen of te controleren.

Toon Walravens, ervaringsdeskundige bij de Woenselse Poort, initiatiefnemer van de Stichting Herstel en Terugkeer, ambassadeur bij GroeiRijk GGzE, lid van het schakelteam Personen met verward gedrag en adviseur bij het Centrum voor Justitiepastoraat, auteur van het boek Toon W. is hersteld en spreker op de afgelopen editie van het congres Personen met verward gedrag.

Eigen verantwoordelijkheid en regie

Steeds meer mensen kennen het gevoel dat het niet meer om hen als persoon gaat. Door politiek, gemeenten, GGZ, verslavingszorg, private sector, Midden Klein Bedrijf (MKB) en andere organisaties word steeds meer ingezet op eigen verantwoordelijkheid en eigen regie. Daarnaast ervaren de burgers dat de rol die de overheid speelt als aanjager steeds schraler geworden is. Ook in de maatschappelijke domeinen van onderwijs, zorg en welzijn, orde en veiligheid is er sprake van constante veranderingen. Bestaande inzichten en structuren staan door nieuwe strategische zetten, transformaties onder grote druk. Dit moet anders en vraagt om een steeds grotere en meer actieve rol van burger initiatieven. Waarbij het samenbrengen van eigen ervaring en mensen- wijsheid essentieel is om deze rol zo effectief en efficiënt mogelijk te kunnen vervullen.

Persoonlijke groei, ontwikkeling en herstel

Laten we als uitgangspunt nemen: herstellen doen we zelf, maar doen we niet alleen. Dan heb je daar dus anderen, elkaar bij nodig. Het begint bij het verwoorden van wat je als mens nodig hebt (of je nu burger, cliënt/familie of professional bent). Professionele kennis, wetenschappelijke kennis, ervaringskennis kunnen elk op hun eigen manier een bijdrage leveren tijdens dit proces. Waarbij menselijke nabijheid ten alle tijden voorop staat. De maatschappij zou moeten dienen als een vanzelfsprekende veilige, transparante plek. De maatschappij is een plek waar kracht en kwetsbaarheid, eigen veranderingen en oplossingen van mensen aan elkaar gekoppeld kunnen worden. De kracht van persoonlijk groei, ontwikkeling en herstel zit in de eenvoud, in begrijpbare communicatie, niet in de complexiteit van onze huidige samenleving.

Ervaringsdeskundigheid, professionaliteit en wetenschap

Door het vergaren van zoveel mogelijk kennis uit burger, cliënt en familie- ervarings- wijsheid, professionaliteit en wetenschap en het delen daarvan ontstaat er een actieve bijdrage aan een nieuwe krachtformule binnen de maatschappij. We hoeven alleen deze kennisbronnen te integreren binnen bestaande formele netwerken. Vandaar uit kunnen weer nieuwe en onafhankelijke initiatieven, dromen of ideeën ontstaan.

Menselijke maat

Op elk gebied van professionele ontmoetingen hoort de menselijke maat voorop te staan om te komen tot zorgvuldig en serieus vernieuwen. Kracht en herstelgericht denken is een overtuiging en meerwaarde in elk humanisatie proces: voor mens, zorg en welbevinden, orde en veiligheid en de gehele maatschappij.

Zinvol meedoen

Op deze wijze is elk individu kennisbron eigenaar in de keten van herstel en heeft een rol van uitvoerende partij. Een continue inspiratiebron om de maatschappelijke discussie om te buigen in een dialoog. Mensen leren ongeacht beperking, achtergrond, geloof of geaardheid, et cetera, zelf mee te beslissen wie ze zijn en wat ze met hun leven willen doen of verwachten.

Menselijke allianties

Laten we menselijke allianties sluiten, om zoveel mogelijk kennis en ervaringswijsheid uit te wisselen. Het ontmoetingsproces betekent in gesprek gaan met elkaar, elkaar horen, elkaar zien, elkaars bewustzijn prikkelen en positief stimuleren zijn hierbij de uitgangspunten. Op deze wijze kunnen we allemaal een bijdrage leveren aan het proces van (zinvol) meedoen. Zowel vanuit ons mens zijn en professioneel acteren.

Ervaringsleren

Laten we elkaar ontmoetingen aanbieden en faciliteren waaruit verandering en alternatieven geboren worden. Laten we dichtbij ons menszijn zelf blijven en niet mee gaan in eventuele individualisering en verharding. Wij mensen zijn op ons sterkst als we dichtbij onszelf blijven. Er zijn al genoeg kaders, regels, protocollen, richtlijnen, organisaties en instanties om ons heen die het allemaal wel zullen regelen. Laten we vrij en ongebonden een verbindende rol spelen in het samenbrengen van ervaringen en mensen- wijsheid door, voor en met alle betrokkenen in de keten, vanuit menselijke nabijheid. Zodat ervaringsleren voor iedere burger en organisatie toegankelijk(er) wordt. Ontmoeten, eigen regie, zorgvuldig, delen, zelfredzaamheid, deelnemen, aandacht, (zinvol) meedoen, present en professioneel aanwezig zijn……..zijn een mooi aantal sleutelwoorden. We hebben nog wat te doen om elkaar te ontsluiten!

Veranderingsbereidheid

Daarmee komen we weer een stap dichterbij. Dichterbij tot veranderingsbereidheid en uitvoering in het proces van persoonlijk, sociaal en maatschappelijk en professioneel herstel. Op deze wijze worden alle partijen gemotiveerd om continu te verbeteren, leren te behouden wat goed is, te vernieuwen zodat het oude overwonnen word.

Meer weten?

• Op het congres Personen met verward gedrag hoort u hoe u samen met uw partners samenwerkt aan de aanpak van personen met verward gedrag.
• Op de opleiding procesregisseur personen met verward gedrag leert u hoe u de opvang en hulpverlening voor personen met verward gedrag organiseert in uw gemeente.
• Op de opleiding beleidsadviseur integratie en diversiteit leert u hoe u ervoor zorgt dat (nieuwe) bewoners integreren en participeren in de samenleving met behoud van hun eigen identiteit en gebruiken zonder dat zij te maken krijgen met discriminatie en polarisatie.