Het voorkomen van criminaliteit

Jaarlijks vinden er in Nederland ruim 1.000.000 misdrijven plaats. Het gaat hierbij ondermeer om woninginbraak, straatroof en overvallen die een grote impact hebben op het slachtoffer, diens directe omgeving en het veiligheidsgevoel in de maatschappij. Met een criminaliteits- en veiligheidsbeleid kan criminaliteit worden voorkomen. Aan het woord zijn verschillende experts over het wegnemen of beperken van de oorzaken van criminaliteit in de praktijk.

Aanpak van problematische jeugdgroepen

De aanpak van problematische (jeugd)groepen is een complexe veiligheidsopgave. In de achterliggende periode zijn hierin door gemeenten resultaten bereikt. Slagen we er in deze groepen effectief aan te pakken, dan slaan we een belangrijke slag bij het terugdringen van de (jeugd)criminaliteit. Immers, liefst driekwart van alle jeugdcriminaliteit in Nederland wordt gepleegd in groepsverband. En daarbij gaat het niet om de geringste criminaliteit, maar vaak juist om delicten die een grote impact hebben op de slachtoffers, zoals gewelddadige straatroof, of overvallen op winkels en woningen. Alle reden dus voor gemeenten in samenwerking met openbaar ministerie en politie om een effectieve integrale aanpak tot stand te brengen. Door de decentralisaties (o.a. jeugdzorg, WMO) krijgt de gemeente meer instrumenten en ook een andere positie. Hoe is hierbij de rolverdeling tussen de partners die samen die aanpak willen realiseren? En op welke manier wordt de uitvoering en het realiseren van de doelstelling gevolgd? Uitdagende vragen die aan de orde zijn om een succesvolle aanpak te realiseren.
Debbie Bruijn, regiocoördinator Actieprogramma problematische jeugdgroepen bij het ministerie van Veiligheid en Justitie en docent op de opleiding ketenregisseur risicojeugd, ondersteunt en adviseert gemeenten bij de aanpak van problematische jeugdgroepen
Ino Kalker, bestuursondersteuner netwerken en ketensamenwerking bij de Nationale Politie eenheid Den Haag, docent Integrale Veiligheid aan de Academie Bestuurskunde, Recht en Veiligheid van de Haagse Hogeschool en docent op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen

Wat werkt in de aanpak van jeugdcriminaliteit?

In het terugdringen van jeugdcriminaliteit is een aantal aanpakken te benoemen die op basis van onderzoek (lijken te) werken. De eerste is vroegsignalering en de aanpak van risicojeugd en multiprobleemgezinnen. Intensieve gezinsbegeleiding, het terugdringen van voortijdig schoolverlaten en het (opnieuw) motiveren van jongeren tussen 15 t/m 23 jaar voor school of werk zijn hier voorbeelden van. De tweede werkzame aanpak is het aanbrengen van focus. Zo wordt er bijvoorbeeld gefocust op hotspots, hottimes, hotgroups en hotshots. Door focus aan te brengen en gericht informatie te verzamelen kan een aanpak door verschillende partners (ketensamenwerking) betekenisvol worden. Voorbeelden zijn de aanpak van problematische jeugdgroepen, jeugdige veelplegers en de top 600.  De derde betreft gelegenheidsbeperkende maatregelen en technopreventie, zoals de inzet van straatcoaches of jeugd Boa’s. het aanbrengen van startonderbrekers in auto’s en cameratoezicht.  De vierde is ‘oud’ maar doet nog steeds opgeld: het verhogen van de pakkans. De zekerheid van een straf – en daarmee de pakkans – en de snelheid waarmee die ten uitvoer wordt gebracht is voor het terugdringen van jeugdcriminaliteit belangrijker dan de hoogte van de straf.
Tot slot zijn er aanwijzingen dat de toename van het smartphone- en internetgebruik onder jongeren een positieve invloed heeft op de omvang van de jeugdcriminaliteit.
Waar jongeren voor de komst van de smartphone voor hun sociale contacten en rolmodellen afhankelijk waren van het elkaar fysiek ontmoeten is nu een veeg over het scherm voldoende om bij hun vrienden te zijn. De online wereld van Twitter, Whatsapp, Facebook en pingen is in de plaats gekomen van het offline rondhangen in het centrum, met alle uitingen van groepsgedrag van dien. En als jongeren in een groep op straat hangen, doen ze dat met de telefoon in hun hand. Jongeren hebben heden ten dage veel minder behoefte en gelegenheid om criminaliteit te plegen. In de smartphone hebben ze daarvoor een aantrekkelijk substituut gevonden. Het ‘digitale rondhangen’ is in de plaats gekomen van het fysieke (offline) rondhangen dat, zoals bekend, de bakermat van veel jeugdcriminaliteit is. Opmerking daarbij is dat de digitale wereld ook voor jongeren tot nieuwe en andere vormen van criminaliteit en slachtofferschap leidt.

Henk Ferwerda, criminoloog, directeur van Bureau Beke en docent op de opleiding ketenregisseur risicojeugd en de leergang Criminaliteits- en veiligheidsbeleid, gespecialiseerd in criminaliteit en veiligheidsvraagstukken

Aanpak hardnekkige gewelddadige criminelen

Vrijwel elke gemeente in Nederland heeft te maken met daders van zogeheten High Impact Crime (HIC) delicten. In de regel gaat het om inbraken, straatroven, zware mishandeling en gewapende overvallen. De daders zijn vaak veelplegers, hun moreel besef is gebrekkig ontwikkeld. De overlast voor de samenleving is groot, maar de strafrechtelijke bejegening en de reguliere hulpverlening aan dit type jongeren schiet tekort. In het kader van de ‘TopZoveel-aanpak’ gaan sommige gemeenten over tot een allesomvattende aanpak. Dit houdt in: lik op stuk, straf en zorg en ingrepen in de directe omgeving van de criminele jongeren. In mijn onderzoek besteed ik specifiek aandacht aan de succesvolle aanpak van langdurig werkloze en criminele jongeren tussen 18 en 28 jaar, met een ernstige gedragsproblematiek en veelvuldige criminele antecedenten. Ze worden uit hun comfort zone gehaald en komen onder de hoede van oud-mariniers en consulenten. De nadruk ligt op het aanbrengen van discipline en regelmaat in een ongestructureerd leven. Het is een project met een stok achter de deur.

Hans Werdmölder, sociaal antropoloog en criminoloog, docent op de opleiding ketenregisseur risicojeugd, promoveerde op een longitudinaal onderzoek onder criminele Marokkaanse jongeren aan de Vrije Universiteit Amsterdam en schreef het boek Marokkaanse lieverdjes.

Pak door met een goede aanpak van woonoverlast!

Wil je nu een eind maken aan de jarenlange durende en slepende overlast in de woonomgeving? Neem als gemeente de regie en kies voor een integrale aanpak met politie, woningcorporaties, hulpverlening, buurtbemiddeling. Maak afspraken in de vorm van een Actieplan met een escalatielijn. Analyseer, vorm een adequaat dossier en zet de juiste instrumenten in. Laat je niet uitspelen en pak door!
Riet van Loon, projectleider bij het Landelijk Platform Woonoverlast en docent op de opleiding Overlastcoördinator, organiseert de kennisdeling over en de kwaliteitsverbetering in de aanpak van woonoverlast via het platform en adviseert gemeenten om tot een structurele goede aanpak te komen

Wijkveiligheid door integrale aanpak en heldere keuzes

Er ligt een directe relatie tussen wijkveiligheid en de kwaliteit van de woningvoorraad in een aantal probleemwijken in Rotterdam. Sociale woningbouw, goedkope particuliere woningen, eigenaren die weinig investeren maar veel rendement behalen, plus een eenzijdig aanbod van kleine woningen en gestapelde bouw en een gebrek aan buitenruimte hebben vooral aantrekkingskracht op mensen met een zwakke sociaal- economische positie. Problemen op het gebied van (woon-)overlast, fraude, criminaliteit, over- en illegale bewoning, uitbuiting, burenruzies etc. zijn het vaak het gevolg. Alleen investeren in “stenen” is niet genoeg. Een integrale aanpak met samenhang tussen inzet op sociaal, fysiek en veiligheidsterrein is onontbeerlijk. Regie, kosten en baten en tegenstrijdige belangen staan de oplossing echter regelmatig in de weg. Zeggen is één, doen is twee.
Marcel van de Ven, stadsmarinier bij de gemeente Rotterdam en docent op de leergang Criminaliteits- en veiligheidsbeleid, verantwoordelijk voor de veiligheid in een van de probleemwijken in Rotterdam

Veiligheid in tijden van bezuinigingen

Hoewel transparante acceptatie van onveiligheid zich nog steeds in de taboesfeer bevindt, wordt het steeds duidelijker dat de middelen om aan veiligheid te besteden steeds meer onder druk komen te staan. Uiteindelijk zal daarmee de discussie over de grenzen aan veiligheidsgaranties door de overheid gevoerd moet worden in media en volksvertegenwoordiging. Die discussie vergt adviseurs die inhoudelijk in staat zijn om de verschillende vormen van onveiligheid en de noodzakelijke investeringen daarin te wegen.
Ira Helsloot, hoogleraar Besturen van Veiligheid aan de Radboud Universiteit Nijmegen, docent op de opleiding beleidsmedewerker Openbare Orde en Veiligheid en voormalig hoogleraar Crisisbeheersing aan de Vrije Universiteit Amsterdam, expert op het terrein van crisisbeheersing en rampenbestrijding

Informatiepositie op veiligheid

Meer dan 80% van alle gegevens die worden opgeslagen zijn verbonden met een locatie. Bij veiligheidsinformatie zelfs meer. Wij noemen dat de “where” component. Hoe breng je veiligheidsinformatie in beeld. Zijn het altijd de rijken die worden bestolen? Waar wonen de daders? Welke open data doet er toe? Wij zijn ervan overtuigd dat wanneer je de “where” component toevoegt aan je gegevens –en zo ontsluit voor geografische analyse–, je je inzicht sterk vergroot. Zo is een bedrijf of een overheid in staat betere beslissingen te nemen en doelen sneller en gemakkelijker te bereiken. Een voorbeeld: in het Midden-Oosten woedt een sektarische burgeroorlog met invloed op de westerse samenleving. Jongeren van islamitische afkomst voelen zich betrokken bij deze burgeroorlog en trekken ten strijde tegen de tegenstanders wie dat ook moge zijn. Wie zijn en wat is het profiel van deze jongeren? Waar wonen deze jongeren? Waar moet ik – informatie technisch – voor zorgen om radicalisering tegen te gaan?

Willem van Es, stadssocioloog, adviseur bij Addwhere en docent op de cursus Big Data in het veiligheidsdomein, ondersteunt en adviseert veiligheidspartners bij het verzamelen, veredelen en analyseren van informatiebronnen

 

Meer weten?

Op de  leergang Criminaliteits- en veiligheidsbeleid leert u hoe u samen met uw veiligheidspartners komt tot een gedegen criminaliteits- en veiligheidsbeleid om criminaliteit in uw gemeente te voorkomen.