Hoe vind je het midden zonder polarisatie?

Onze verkiezingen hebben we net achter de rug en de verkiezingen in onder meer Frankrijk en Duitsland staan voor de deur. En of de verkiezingen nu gaan over presidenten of de volksvertegenwoordiging, polarisatie wordt telkens gezien als een groeiend maatschappelijk probleem. Terwijl vanuit onze optiek polarisatie tevens een functionele kant kent. Bijna iets om blij mee te zijn.

Menno Klopper, dagvoorzitter van het congres Radicalisering & Terrorisme, adviseur project- en verandermanagement bij Van Aetsveld en hoofddocent van de cursus bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme.

Polarisatie springlevend

Natuurlijk begrijpen we goed dat polarisatie een probleem kan zijn. Zeker met de huidige ‘framing’. Hierin benadrukt polarisatie de tegenstellingen tussen groepen en dit drijft hen uit elkaar. Amnesty International ziet er een toename van en vraagt hier zelfs mondiaal aandacht voor. Dichter bij huis zien het Sociaal Cultureel Planbureau en de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid ook een toename van polarisatie in ons land. Asscher noemde polarisatie op 7 december 2016 in de Tweede Kamer dus terecht ‘springlevend’.

Functionele en waardevolle kant

Tegelijkertijd heeft polarisatie ook een functionele en waardevolle kant. Het woord ‘polarisatie’ duidt op het bestaan van uitersten, de polen. Ons aardbol kent deze ook, de Noordpool en de Zuidpool. Beide hebben een welhaast onmogelijk leefklimaat. De temperatuur maakt dat slechts enkele dieren in staat zijn hier te overleven.

Zonder uitersten geen oriëntatie en vooruitgang

De meesten van ons moeten er niet aan denken om daarheen te gaan. Veel te koud. Maar juist het extreme leefklimaat trekt ook mensen aan. Zij gaan dan op expeditie, verblijven er kortstondig en keren terug richting het midden; de leefbare delen van onze wereld. Zelfs de meest geharde leefgemeenschappen van de Inuit (bij de meesten van ons beter bekend als eskimo’s), weten dat ze slechts aan de rand van de polen moeten blijven. De uitersten bieden dus een onmogelijk leefklimaat. En toch hebben we ze hard nodig. Door het bestaan van de Noordpool en de Zuidpool kunnen wij ons eenvoudig met een kompas oriënteren. Hierdoor konden wij vele eeuwen geleden al de wereldzeeën bevaren en raakten onze continenten verbonden. Dat bood ons vooruitgang.

Vandaag de dag gebruiken we onze polen meer dan ooit tevoren. Navigatiesystemen in onze auto’s, Google Maps op onze telefoons en gps-trackers voor sporters; allemaal gebruiken ze de tegenstelling van de Zuidpool en Noordpool als basis. Zonder deze uitersten geen oriëntatie en vooruitgang!

Zo kunnen we de polarisatie in onze maatschappij ook beschouwen. We moeten een verzameling standpunten zien als een pool. Juist door hun bestaan kunnen we bepalen waar wij staan tussen de uitersten. Ze bieden een kans ons te oriënteren. Vervolgens kunnen we zelf kiezen of we ons dichter bij de pool vestigen of meer rond het midden. Tegelijkertijd moeten we begrijpen dat het onmogelijk is om het er lang uit te houden. Daarvoor is het leefklimaat er te hard. Gebruik de polen dus enkel als referentiepunt in het debat en blijf niet hangen bij het uiterste.

Uw kennis verder vergroten?

Op het congres Radicalisering en terrorisme leert u hoe u misstanden veroorzaakt door (ideologische) radicaliserende groeperingen voorkomt.

Op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme leert u hoe u komt tot een integrale aanpak van (ideologische) radicaliserende groeperingen.

 

Bron: Volkskrant