Impact van een mogelijke terroristische aanslag

Hoe kunnen we de impact van een mogelijke terroristische aanslag beperken? Die vraag stelden Mark van den Wijngaard en Leo Mulder, beiden veiligheidsspecialisten hoog risico bij Securitas, aan de aanwezigen tijdens de tweede editie van het congres Radicalisering & Terrorisme. Het congres vond plaats op The Hague Security Delta Campus, waar overheden en bedrijven samenkwamen om kennis en ervaringen uit te wisselen over de aanpak van radicalisering en terrorisme.

De ingrijpende gevolgen van terreur

Het doel van terreur is eigenlijk al bereikt. Onze samenleving is al ontwricht voordat er daadwerkelijk een terroristische aanslag heeft plaatsgevonden. Een voorbeeld hiervan zijn de grote maar ook kleine evenementen die tal van maatregelen nemen om een mogelijke terroristische aanslag te voorkomen dan wel te beperken. Het gevolg is dat een deel van de bezoekers thuis blijft of met een ongerust gevoel het evenement bezoekt. Wat dat betreft beheerst terreur al een deel van ons dagelijks leven.

Terreur bestrijd je samen

De aanwezige experts – werkzaam bij de overheid, wetenschap en het bedrijfsleven –  waren het ermee eens dat de overheid de strijd tegen terreur alleen niet kan winnen. Hierbij is ook een rol weggelegd voor het bedrijfsleven en de burgers. Bedrijven en burgers kunnen namelijk niet alleen slachtoffer worden van terreur, maar kunnen de overheid ook helpen om een mogelijke terroristische aanslag te voorkomen. De beveiliging van mogelijke doelwitten van terreur zoals vliegvelden, havens, treinstations, evenementenlocaties, ziekenhuizen, onderwijsinstellingen, waterzuiveringsinstallaties en energiecentrales, wordt vandaag de dag vooral verzorgd door private beveiligingsinstellingen waaronder Securitas. Met hun kennis over de kwetsbaarheden van deze hoog risico locaties en hun beveiligers ter plaatse kunnen zij fungeren als de ogen en oren van de veiligheidsdiensten die zich richten op het voorkomen dan wel het beperken van de gevolgen van een mogelijke terroristische aanslag. Dit gaat uiteraard niet alleen op voor private beveiligers, maar ook voor burgers.

Vroegtijdig waarnemen van dreigende situaties

Wat kunnen we doen om de beveiliging op hoog risico locaties te verbeteren? Mark van den Wijngaard stelt dat hierin een belangrijke rol is weggelegd voor de beveiligers en burgers ter plaatse. Zij kunnen afwijkend gedrag herkennen en signaleren. “De mens is de succesbepalende factor. We nemen dikwijls iets waar dat afwijkt van de norm, maar mensen vinden het lastig om hierin actie te ondernemen.” Om dreigende situaties vroegtijdig waar te nemen moet je kunnen inschatten of afwijkend gedrag en de verdachte indicatoren een dreiging vormen. Hiervoor moet je bekend zijn met wat goede voorspellers zijn van verkeerde bedoelingen. Een voorbeeld hiervan is dat een terrorist normaliter altijd een of meerdere keren op een locatie aanwezig is om een doelwit te selecteren, informatie te vergaren over de omgeving, de beveiliging ter plaatse observeert en materiaal verzamelt (bv een beveiligingspas of uniform dat toegang verschaft tot het doelwit). Dit betekent dat er in aanloop naar een mogelijke terroristische aanslag een of meerdere momenten zijn om een terrorist te ontmaskeren of te bewegen om een ander doelwit te kiezen doordat het oorspronkelijke doelwit door de actieve rol van beveiligers en de genomen veiligheidsmaatregelen niet langer de voorkeur heeft. Om dit te bereiken moet een omschakeling worden gemaakt van reactieve respons naar proactieve preventie.

Verkleinen van de impact

Hoe goed de beveiliging ook op orde is, er kan altijd een dreigende situatie plaatsvinden. In dat geval is het van belang dat je adequaat reageert. Hoe bereid je jouw organisatie voor op een mogelijke terroristische aanslag? Op welke manier ga je om met de crisis na een mogelijke terroristische aanslag? En hoe beperk je de impact van een mogelijke terroristische aanslag? Om een antwoord te geven op deze vragen blikten Mark van den Wijngaard en Leo Mulder terug op de gebeurtenissen in Parijs en Zaventem en deelden ze de ervaringen die hun collega’s van Securitas, die daar ter plaatse waren, hebben opgedaan. Een belangrijke les is dat je weet hoe te handelen in een dergelijke situatie. Dit kun je oefenen door middel van een waarheidsgetrouwe crisissimulatie waarbij een reëel denkbare dreiging wordt nagebootst. Doordat je iets tijdens een oefening al eerder hebt meegemaakt weet je wat je te doen staat als het er echt op aankomt. Bovendien worden tijdens een oefening ook kwetsbaarheden zichtbaar in procedures, protocollen en veiligheidsmaatregelen, die vervolgens weer verder kunnen worden aangescherpt. Tot slot draagt een oefening bij aan de alertheid van de medewerkers op de werkvloer. Door het ervaren van een oefening worden ze met de neus op de feiten gedrukt en dat vertaalt zich weer in meer en beter toezicht. Een tweede les is dat je de crisiscommunicatie goed op orde hebt. Kortom: hoe zorg je ervoor dat je op het juiste moment, op de juiste plaats over de juiste informatie beschikt waardoor je in staat wordt gesteld om adequaat te anticiperen op een dreigende situatie.

4D Beveiligen

Deze proactieve houding wordt steeds belangrijker bij de inrichting van veiligheidsorganisaties. Securitas heeft hiervoor de veiligheidsstrategie 4D Beveiligen ontwikkeld. 4D Beveiligen is een innovatieve manier van proactief beveiligen waarbij de factor mens en zijn informatiepositie centraal staan. Deze veiligheidsstrategie speelt in op het toenemende dreigingsniveau en de veranderende veiligheidsbehoeften in de maatschappij. Met de nieuwe methode worden incidenten op een effectieve en gestructureerde manier voorkomen; verandert de veiligheidsorganisatie mee met de business en het actuele dreigingsbeeld en wordt het maximale uit de human resources gehaald. Op deze manier wordt voortdurend de verbetering van de veiligheid geborgd waarbij het ook bijdraagt aan de gastvrijheid, effectiviteit en flexibiliteit van organisaties.

Meer informatie over 4D Beveiligen vindt u op securitas.nl/4d-beveiligen

 

Uw kennis verder vergroten?

Op het congres Radicalisering en terrorisme leert u hoe u misstanden veroorzaakt door (ideologische) radicaliserende groeperingen voorkomt.

Op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme leert u hoe u komt tot een integrale aanpak van (ideologische) radicaliserende groeperingen.