IND verbetert omgang klokkenluidersmeldingen

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gaat de omgang met klokkenluidersmeldingen en klokkenluiders verbeteren. Dat schrijft staatssecretaris Mark Harbers in een brief aan de Tweede Kamer. Ook neemt de IND diverse beheersmaatregelen tegen kwetsbaarheden in het beslisproces. De IND volgt hiermee alle aanbevelingen op uit twee recent verschenen onderzoekrapporten.

In 2017 kreeg de IND voor het eerst te maken met een klokkenluidersmelding. De IND heeft besloten het proces van deze melding en de opvolging daarvan te evalueren. In opdracht van de secretaris-generaal van het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft een onderzoekscommissie onder leiding van de heer Ruys, voormalig secretaris-generaal van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, onderzoek gedaan naar de manier waarop de IND is omgegaan met deze melding.

Omgang met klokkenluider

De commissie-Ruys concludeert dat de omgang met de klokkenluider beter had gemoeten. In het rapport worden daarom diverse aanbevelingen gedaan om verbetering aan te brengen in de omgang met een klokkenluidersmelding en de klokkenluider zelf. De IND is naar aanleiding van dit rapport in overleg met de klokkenluider over de vervolgstappen.

Klokkenluidersmelding

Er zijn verbeteringen mogelijk in de eerste fase van het proces, waarin wordt bepaald of er sprake is van een klokkenluidersmelding en doet de commissie aanbevelingen over de beschikbaarheid van vertrouwenspersonen op locaties, een open communicatie met klokkenluiders en het beleggen van verantwoordelijkheden op het niveau van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Het ministerie richt momenteel één vaste integriteitscommissie in die meldingen of klachten in behandeling neemt, beoordeelt en onderzoekt.

Schending van integriteit

Naar aanleiding van een individuele zaak omtrent de schending van integriteit heeft PriceWaterhouseCoopers (PwC) kwetsbaarheden in IND-werkprocessen en –systemen in kaart gebracht. PwC heeft diverse beheersmaatregelen aanbevolen waarmee de IND deze kwetsbaarheden kan opheffen of voorkomen. Voor een groot aantal van de aanbevelingen geldt dat de uitwerking inmiddels is opgepakt of in gang is gezet, zoals de screening van medewerkers, het vergroten van het integriteitsbewustzijn en het bevorderen van een betere functiescheiding. De IND gaat met alle aanbevelingen aan de slag.

Vertrouwelijke onderzoekrapportage

De aard van beide rapporten maakt dat zij niet integraal openbaar worden gemaakt.  Het rapport van de commissie-Ruys is opgesteld op basis van vertrouwelijke gesprekken en documentatie en is in diverse passages herleidbaar tot individuele medewerkers. Het PwC-rapport beschrijft gedetailleerd diverse kwetsbaarheden in de werkprocessen en systemen van de IND en geeft ook aan wat daaraan gedaan kan worden. Het openbaar maken van deze informatie geeft personen en organisaties die misbruik willen maken van de toelatingsprocedures kennis van deze kwetsbaarheden. Van beiden rapporten worden daarom belangrijke delen openbaar met de Tweede Kamer gedeeld. De complete rapporten worden vertrouwelijk aan de Kamer ter inzage beschikbaar gesteld.

Meer weten?

• Op de opleiding Integriteitscoördinator in het publieke domein leert u hoe u komt tot een integriteitsbeleid voor uw organisatie.
• Op de cursus Waarheidsvinding leert u hoe u door de waarheid te achterhalen een einde kan maken aan een ongewenste situatie.