Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen

 

Om veiligheidsproblemen gericht aan te pakken is informatie een cruciale factor. U moet weten waar de veiligheidsproblemen zich voordoen en wat de oorzaken zijn voordat u deze kunt oplossen. Om een compleet beeld te krijgen van de veiligheidsproblematiek is informatie uitwisseling met uw veiligheidspartners noodzakelijk. Zij beschikken vaak over belangrijke relevante informatie die u nodig heeft om het probleem gericht aan te pakken. Aan het woord zijn acht experts over trends en actuele ontwikkelingen op het terrein van informatie uitwisseling in de veiligheidsketen.

 

Informatie uitwisseling en de aanpak van georganiseerde misdaad

Bij de bestrijding van velerlei vormen van criminaliteit – en in het bijzonder georganiseerde criminaliteit – zitten overheidsorganisaties zelden meer alleen aan tafel. ‘Wie heeft de beste kaarten?’ is een bekend adagium, maar veel regelgeving en oude gewoontes stammen nog uit de tijd dat iedere partner op eigen houtje het eigen kaartspel zat te spelen. Die tijden zijn veranderd en zullen nog meer veranderen nu er steeds meer informatie vrijelijk beschikbaar is en ook steeds meer vrijelijk uitgewisseld kan worden door gewone burgers en private partijen. Deze sterke krachten van de informatiemaatschappij zullen de spelers zelf, het spel en de spelregels onvermijdelijk veranderen.

Edward Kleemans, hoogleraar zware criminaliteit en rechtshandhaving aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, richt zich in zijn onderzoek op vormen van zware criminaliteit die in georganiseerd verband worden gepleegd

 

Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen en de rol van Big Data

De term Big Data is de afgelopen tijd van toepassing verklaard op de meeste domeinen, dus ook de veiligheidsketen. Het verzamelen en gebruiken van zeer grote hoeveelheden data wordt over het algemeen gezien als een benadering die ‘vanzelf’ tot nieuwe inzichten en voorheen onbekende mogelijkheden zou leiden. En er zijn zeer succesvolle voorbeelden, zoals ‘predictive policing’: op basis van historische gegevens kan men inzicht krijgen in de kans dat er op een bepaalde plaats of tijd voorvallen plaatsvinden waarbij patrouilleren een preventieve werking heeft. De toepassingen van het gebruik van grote datasets zijn nog lang niet allemaal verkend – niet alleen omdat nog niet alles geprobeerd is, maar vooral omdat de hoeveelheid data die wij over onze omgeving vergaren nog dagelijks toeneemt: denk aan alle sensoren en camera’s die overal ingebouwd worden. De grootste uitdaging zit niet in de techniek: wat er kán, dat ontwikkelt zich vanzelf wel. Een vraag is dan wel welke verwachtingen we mogen hebben: die zijn nu vaak nog erg overspannen. De grootste vraag is vervolgens wat er mág: wat willen wij als samenleving toestaan?

Freek Bomhof, adviseur bij TNO en verbonden aan het Big Data Value Center Almere, een fysieke omgeving om gestructureerd te experimenteren met big data oplossingen

 

Dynamische informatiebeveiliging

Informatiebeveiliging is een hot topic: steeds meer organisaties onderkennen het belang van informatie voor hun bedrijfsvoering en zien in dat het noodzakelijk is om deze informatie adequaat te beveiligen. Dit is een vak apart, mede door de vele aspecten die bij informatiebeveiliging komen kijken. Als organisatie moet je voldoen aan wetgeving, de technische bedreigingen ontwikkelen zich in razendsnel tempo en medewerkers moeten bewust gemaakt worden van risico’s en richtlijnen.

Alsof de informatiebeveiliging binnen de eigen organisatie nog niet uitdagend genoeg is, vindt er in allerlei sectoren steeds meer informatieuitwisseling plaats met ketenpartners. Dit levert een reeks aan nieuwe uitdagingen op: welke informatie mag je delen en onder welke voorwaarden? En wie is er verantwoordelijk voor deze informatie? Informatiebeveiliging is dynamisch en het is voor elke organisatie –meer dan ooit- belangrijk om hier op een volwassen en verantwoordelijke manier mee om te gaan.

Michiel Herrebrugh, adviseur bij InfoSecure, adviseert en begeleidt overheid en bedrijfsleven op het terrein van informatiebeveiliging

 

Regie op informatie uitwisseling

Om veiligheidsvraagstukken aan te pakken is informatie nodig. Om regie te kunnen voeren op de aanpak is informatie nodig. Maar welke informatie? En bij welke organisaties is deze informatie aanwezig? En welke probleem wil de bestuurder eigenlijk opgelost zien? Welke vraag stelt de bestuurder dan? Informatie zien, delen, verrijken en gebruiken is zo makkelijk nog niet. Of maken we het onszelf moeilijk? Om veiligheidsvraagstukken effectief aan te pakken is het noodzakelijk om inzicht te krijgen in waar waardevolle informatie voorhanden is en hoe we deze informatie kunnen gebruiken.

Debbie Bruijn, regiocoördinator Actieprogramma problematische jeugdgroepen bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie, ondersteunt en adviseert gemeenten bij de aanpak van problematische jeugdgroepen

Ino Kalker, bestuursondersteuner netwerken en ketensamenwerking bij de Politie regio Haaglanden en docent Crisisbeheersing en Rampenbestrijding aan de Haagse Hogeschool

 

Informatie-uitwisseling is de grondstof om samen te kunnen werken

De nieuwe doelen van de overheid ten aanzien van risicojeugd: ‘één gezin, één plan, één regisseur’ en voorts de aandacht richten op ‘preventie en vroegsignalering’ vragen om passende juridische gereedschappen om gegevensdeling mogelijk te maken. Deze worden u aangereikt. Maar succesvolle samenwerking vraagt om méér. Ook: methodisch analyseren van de casus, verantwoordelijkheidstoedeling en zorgvuldige dossiervoering vormen onontbeerlijke bouwstenen. Het vaardig worden in het toepassen van deze gereedschappen vereist een veilige leeromgeving. In de regio’s dienen Leertuinen te worden gecreëerd waarin de samenwerking kan worden doorontwikkeld.

Peter Gunst, projectleider van de proeftuin privacy, ontwikkelt een nieuw juridisch kader voor samenwerkingsverbanden in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie

Jolanda van Boven, jurist en directeur van Van Boven juridisch adviespraktijk, expert op het gebied van het beroepsgeheim en gegevensuitwisseling

 

De schotten eruit

Alle veiligheidspartners werken thans in hun eigen kolom. ‘In the end’ biedt het in januari 2013 afgesloten convenant de mogelijkheid om informatie tussen de convenant-partners uit te wisselen. Het convenant en het protocol zijn een ‘sluitstuk’ op de kolommen van diverse veiligheidspartners. Met het convenant en het protocol wordt thans een eenduidige en legitieme informatie uitwisseling tussen de partners mogelijk. De werkwijze in de huidige situatie laat zich met name kenmerken door het verstrekken van informatie ‘op aanvraag’. Uit voorbeelden uit de praktijk blijkt dat de huidige samenwerking tussen veiligheidspartners om tot een goede dienstverlening te komen niet werkt.

– Bulgaren case; je meldt je bij een overheidsinstantie in de ene kolom en vervolgens bij een andere overheidsinstantie in een andere kolom. Als er geen aanleiding is kan je lange tijd activiteiten uitvoeren zonder opgemerkt te worden.

– PGB-fraude; zelfs binnen een kolom vindt pas informatie-uitwisseling plaatst na gebleken afwijkingen en op initiatief van één partner

– Overheidsinstanties weten niet dat er op eenzelfde subjecten gewerkt wordt. Er is sprake van ‘shop-gedrag’.

 

Het functioneren van de hedendaagse overheid wordt door de burger kritisch bezien.

– Meer en meer wordt de overheid verweten nalatig te zijn in de aanpak van fraude begaan door burgers. ‘Het is tenslotte wel mijn belastinggeld..’

– Het (niet) samenwerken tussen overheidsinstanties wordt door de burger meer en meer gezien; terwijl de overheid wel propagandeert dat er ‘één overheid’ is.

Dit vraagt om een andere kijk op de informatiehuishouding van de overheid. Het idee is dat informatie vanaf het eerste moment middels een ‘black box’ overheidsbreed gedeeld wordt.  Het idee van ‘de schotten eruit’ laat zich kenmerken door het standaard ter beschikking stellen van informatie door iedere ambtenaar. Informatie wordt vanaf het moment van geverifieerde invoer integraal ter beschikking gesteld aan andere overheidsdiensten die belast zijn met toezicht en opvolging. Dit alles voor een efficiënte en effectieve overheid.

Ton Slingerland, projectleider bij het RIEC Zuid-West Nederland, waar gemeenten, de provincie, het openbaar ministerie, de politie, de belastingdienst en de douane samenwerken aan de aanpak van georganiseerde misdaad

 

Meer weten?

Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leert u hoe u informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met uw veiligheidspartners.