MIVD verstoort Russische cyberoperatie bij de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens

De MIVD heeft met ondersteuning van de AIVD en Britse collega’s een cyberoperatie door een team van de Russische militaire inlichtingendienst GRU in Den Haag verstoord. Dat gebeurde op 13 april. De operatie was gericht op de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW) in Den Haag.

Vier Russische inlichtingenofficieren troffen vlak bij het gebouw van de OPCW met specialistische apparatuur voorbereidingen om de netwerken van deze organisatie te hacken. Nederland is gastland van de OPCW en daarmee verantwoordelijk voor het veilig kunnen functioneren van deze internationale organisatie. Om de integriteit van de OPCW te beschermen is deze cyberoperatie van de GRU vroegtijdig verstoord en zijn de Russische inlichtingenofficieren het land uit begeleid.

Cyberoperatie

“Deze cyberoperatie tegen de OPCW is onacceptabel. Door deze Russische actie te onthullen, sturen we een duidelijke boodschap: Rusland moet hiermee stoppen”, reageert minister Ank Bijleveld van Defensie. “De OPCW is een gerespecteerd internationaal instituut dat 193 staten van over de hele wereld vertegenwoordigt, om gezamenlijk te werken aan een wereld zonder chemische wapens. Als gastland heeft Nederlandse de verantwoordelijkheid om internationale organisaties hier te beschermen. Dat hebben we gedaan.”

Diplomatiek paspoort

De 4 Russische inlichtingenofficieren zijn met een diplomatiek paspoort via Schiphol, Nederland binnengekomen. Ze huurden daarna een auto en parkeerden die op de parkeerplaats van het Marriot Hotel in Den Haag, vlakbij de OPCW.

Apparatuur

De bagageruimte van de auto lag vol met apparatuur om WiFi-netwerken te hacken. Die was geïnstalleerd om op het OPCW-netwerk in te breken. De antenne van deze setup lag op de hoedenplank en was verborgen onder een jas. De apparatuur stond aan, toen de MIVD ingreep.

Digitale manipulatie en sabotage

“Digitale manipulatie en sabotage vormen een serieuze dreiging. Vandaag hebben we laten zien dat deze dreiging van de GRU ook hier in Nederland met al zijn internationale organisaties actueel is”, concludeert de directeur van de MIVD, generaal-majoor Onno Eichelsheim. “Daarom is het van essentieel belang dat we die dreiging stoppen. Dat is gelukt. Ik ben dan ook trots op onze inlichtingenmensen.”

Vervolgonderzoek

Uit vervolgonderzoek is gebleken dat een van de in Nederland actieve Russische inlichtingenofficieren ook in Maleisië actief was, gericht op het MH17-onderzoek. Bijleveld: “We hebben de Tweede Kamer eerder geïnformeerd over de interesse van Russische inlichtingendiensten in het MH17-onderzoek. Zoals al eerder gemeld vormen manipulatie en beïnvloeding bijvoorbeeld een voorstelbare dreiging voor het MH17-proces. Alle organisaties die betrokken zijn bij het strafrechtelijk onderzoek omtrent MH17 zijn zich bewust van digitale dreigingen en hebben daar gepaste maatregelen tegen getroffen.”

Openbaarheid

Het is niet gebruikelijk om met resultaten van inlichtingendiensten naar buiten te komen. Het kabinet heeft er nu bewust voor gekozen om deze operatie en de daarbij betrokken Russische inlichtingenofficieren wel publiek te maken, om hen het internationaal opereren moeilijker te maken.

Ondermijnen integriteit

“Het ondermijnen van de integriteit van internationale organisaties is onaanvaardbaar”, benadrukt Bijleveld. “De Russische ambassadeur is ontboden om hem deze boodschap over te brengen.” Nederland deelt de zorgen van de internationale partners over het schadelijke en ondermijnende gedrag van de GRU. Nederland ondersteunt de conclusie van het Verenigd Koninkrijk, zoals vandaag gepresenteerd: de GRU ondermijnt de internationale rechtsorde met dit soort cyberoperaties. Recent trad de VS naar buiten met een aanklacht tegen verschillende Russische inlichtingenofficieren. Op 6 augustus diende het Amerikaanse ministerie van Justitie een rechtshulpverzoek in bij het Openbaar Ministerie in Nederland. Dat gebeurde in een strafrechtelijk onderzoek naar ongeoorloofde Russische cyberoperaties. Het OM heeft aan dit rechtshulpverzoek verzoek voldaan en de Amerikanen informatie verstrekt. Het OM doet daarnaast ook eigen onderzoek in deze zaak.

Meer weten?

• Op het congres Radicalisering en terrorisme leert u hoe u misstanden veroorzaakt door (ideologische) radicaliserende groeperingen voorkomt.
• Op de cursus Bestuurlijke aanpak van radicalisering en terrorisme leert u hoe u samen met uw zorg- en veiligheidspartners komt tot een pakket van maatregelen om radicalisering waar mogelijk te voorkomen en terrorisme waar nodig te bestrijden.
• Op de cursus Predictive profiling leert u hoe u afwijkend gedrag signaleert en dreigingen in de omgeving voorkomt.
• Op de cursus Big Data en Beleid in vrede, rechte en veiligheid leert u hoe u aan de hand van Big Data veiligheidsproblemen voorspelt en waar mogelijk voorkomt.
• Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leert u hoe u informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met uw veiligheidspartners.
• Op de cursus Waarheidsvinding leert u hoe u door de waarheid te achterhalen een einde kan maken aan een ongewenste situatie.