Nederland: ISIS mag straf niet ontgaan

Minister Blok van Buitenlandse Zaken roept in New York meer dan 20 ministers van landen van over de hele wereld op om een coalitie te vormen om de berechting van ISIS-strijders samen naar de volgende fase te trekken. ‘De daders mogen niet wegkomen met de gruweldaden die ze hebben gepleegd’, aldus de minister. Nederland is bereid de juridische expertise in Nederland beschikbaar te stellen voor dit doel.

Frank van Summeren, adviseur veiligheid bij RONT Management Consultants en hoofddocent op de opleiding Integraal toezichthouder handhaving.

ISIS-strijders voor de rechter

Nederland en Irak organiseerden op 26 september 2019 samen een bijeenkomst in het hoofdkwartier van de Verenigde Naties in New York om ISIS-strijders voor de rechter te krijgen. Het doel is ISIS-strijders verantwoordelijk houden voor de misdrijven die ze hebben gepleegd. ‘Gelet op de impact die ISIS wereldwijd heeft gehad en het grote aantal landen dat direct of indirect betrokken is hebben we geen andere keuze dan dit probleem samen op te pakken’, aldus de minister. ‘Nederland wil het samen met Irak en andere landen hebben over de stappen die op nationaal, regionaal en internationaal niveau genomen kunnen worden.’ In Irak zitten omstreeks 20.000 ISIS-strijders vast, ongeveer 1000 van deze strijders komen uit 50 verschillende landen.

Bewijs voor vervolging en berechtiging

Nederland heeft het initiatief genomen voor de bijeenkomst in New York. Het is ook een van de drijvende krachten achter twee internationale mechanismes die gericht zijn op het verzamelen van bewijs: de VN-bewijzenbank voor Syrië en het VN-onderzoeksteam in Irak. ‘Zodra we het bewijs op zak hebben, is het tijd voor de volgende stappen: vervolging en berechting. Zonder die laatste stap naar de rechter, is er geen gerechtigheid’. Als voorloper in de zoektocht naar een oplossing voor berechting en vervolging van ISIS-strijders, onderzoekt Nederland samen met haar partners verschillende sporen. ‘Wij willen net als Amal Clooney, nauw betrokken bij dit initiatief, de oorlogsmisdadigers en plegers van genocide in het beklaagdenbankje. Op korte termijn is de weg naar het Internationaal Strafhof in Den Haag echter afgesloten, omdat de VN-veiligheidsraad hier dwars ligt en Irak en Syrië geen partij zijn bij het Hof’.

Internationale berechtiging in de regio

Tijdens de bijeenkomst wil Nederland het daarom over internationale berechting in de regio hebben. Blok heeft hiertoe in mei opgeroepen in de VN-Veiligheidsraad. Blok: ‘We willen met Irak en andere landen onderzoeken hoe we samen die obstakels kunnen overkomen’. Ook is er aandacht nodig voor nationale berechting. Het gaat dus niet alleen om de locatie van berechting, maar bijvoorbeeld ook over het krijgen van garanties dat de doodstraf niet wordt toegepast, en dat andere internationale standaarden zoals een eerlijke rechtsgang en consulaire hulp worden gerespecteerd.

Gerechtigheid

Blok: ‘Irak stond aan de frontlinie in de strijd tegen ISIS en heeft daar grote offers gebracht. Dus gerechtigheid is een zorg voor ons allen. Deze handschoen moeten we dus samen, als internationale gemeenschap, oppakken.’ Daarom geeft Nederland 1,6 miljoen euro aan Interpol om de politie en justitie in Irak bij te staan met experts en apparatuur voor de identificatie van een groot aantal ongeïdentificeerde gevangenen. Dat gaat gebeuren met biometrische verificatie.

Recht doen aan de slachtoffers van ISIS

Bij Rwanda, Joegoslavië en Kosovo heeft het 5 tot 10 jaar geduurd voordat men tot oprichting van een hof of tribunaal kon overgaan. ‘Dan hebben we de tijd om tot een vonnis te komen nog niet eens meegenomen’, aldus Blok. ‘De molens van het internationaal recht malen soms traag, maar ze malen wel fijn. Nederland wil de druk erop houden. Juist om recht te doen aan de slachtoffers van ISIS’. Minister Blok sprak in New York ook met Nobelprijswinnares Nadia Murad, een jonge Yezidi vrouw die lang is gevangengehouden door ISIS.

Meer weten?

• Op het congres Radicalisering en terrorisme leer je hoe je misstanden veroorzaakt door (ideologische) radicaliserende groeperingen voorkomt.
• Op de cursus Predictive profiling leer je hoe je afwijkend gedrag signaleert en dreigingen in de omgeving voorkomt.
• Op de cursus Informatie uitwisseling in de veiligheidsketen leer je hoe je informatie verzamelt, analyseert en uitwisselt in samenwerking met jouw veiligheidspartners.
• Op de cursus Waarheidsvinding leer je hoe je door de waarheid te achterhalen een einde kan maken aan een ongewenste situatie.