SBO Blog Het blog van Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid
Op 1 januari 2026 treden verschillende wetten in werking op het terrein van Justitie en Veiligheid. Hieronder een overzicht.
Vergoedingen voor pro Justitia-rapporteurs worden vanaf 1 januari verhoogd
De vergoedingen voor pro-Justitie rapporteurs, psychiaters en psychologen die gedragskundige rapportages opstellen in strafzaken, gaan omhoog. De tarieven stijgen vanaf 2026 met 9 procent. Daarnaast mogen rapporteurs meer uren declareren: drie extra vanaf 2026 en vier vanaf 2027. Door het huidige tekort aan rapporteurs ontstaan soms vertragingen in de strafrechtketen. Met deze verhogingen zet het ministerie een nieuwe stap om dit terug te dringen.
Versterking strafrechtelijke aanpak ondermijnende criminaliteit
Vanaf 1 januari 2026 verandert de wet om georganiseerde en ondermijnende criminaliteit beter te bestrijden. Met de nieuwe regels kunnen politie en justitie criminelen harder en sneller aanpakken. Een belangrijke vernieuwing is dat het strafbaar wordt om in een voertuig een verborgen ruimte in te bouwen om politieonderzoek te bemoeilijken, om bijvoorbeeld drugs of geld te vervoeren. Ook worden de straffen voor verschillende misdrijven verzwaard en de maximale boetes verhoogd. Tot slot worden regels rondom het wraken van rechters aangepast, zodat strafzaken minder snel vertraging oplopen. Deze wetswijziging is onderdeel van een groter programma waarmee het kabinet de strijd tegen georganiseerde misdaad verder wil versterken.
De Wet auteurscontractenrecht wordt versterkt
De Wet versterking auteurscontractenrecht gaat vanaf 1 januari 2026 in. Deze wet zorgt ervoor dat makers en uitvoerend kunstenaars, zoals schrijvers, muzikanten en filmmakers, beter beschermd worden als zij een contract sluiten met bedrijven die hun werk exploiteren, zoals uitgevers, platenmaatschappijen en filmproducenten. De wet zegt dat afspraken over het gebruiken en verdienen aan een creatief werk op papier moeten staan als één exploitant het alleenrecht wil hebben. Als die exploitant het werk vervolgens niet of nauwelijks gebruikt, kan de maker het contract makkelijker beëindigen en de rechten terugkrijgen. Makers mogen zich organiseren en samen met exploitanten onderhandelen over de afspraken en de vergoeding die ze krijgen. Het maken van collectieve afspraken tussen makers en exploitanten wordt gestimuleerd. Zo hebben filmmakers en producenten samen met het veld al afspraken gemaakt over een vergoeding voor on demand-exploitatie. Deze wijzigingen zorgen ervoor dat makers en uitvoerend kunstenaars meer controle hebben over hun werk en eerlijk betaald krijgen voor wat ze maken.
Verlaging wettelijke rente naar 4 procent vanaf 1 januari
Met ingang van 1 januari 2026 wordt de wettelijke rente verlaagd van 6% naar 4%. Onbetaalde vorderingen mogen met wettelijke rente verhoogd worden. Burgers met vorderingen ontvangen wettelijke rente als schadevergoeding. Burgers met schulden betalen wettelijke rente als schadevergoeding als zij niet betalen. De wettelijke rente is daarnaast een onderdeel van de maximale kredietvergoeding die gerekend mag worden voor het lenen van geld, rood staan en kopen op afbetaling. Met de daling van de wettelijke rente neemt deze maximale kredietvergoeding af tot 12%. De wettelijke rente wordt elk half jaar berekend op basis van de ECB-rente. De verlaging van de ECB-rente is de reden dat de wettelijke rente ook met 2 procentpunt daalt.
Verhoging bedragen voor alimentatie met 4,6 procent in 2026
Per 1 januari 2026 worden de bedragen voor levensonderhoud (alimentatie) verhoogd met 4,6%. Deze bedragen worden elk jaar geïndexeerd met een bepaald percentage. Alimentatie is de plicht die verschillende mensen hebben om elkaar te onderhouden zoals (ex-)echtgenoten, (ex-) geregistreerde partners en ouders met kinderen onder de leeftijd van 21 jaar. De wet schrijft voor dat de verhoging van de alimentatie gelijk moet zijn aan de gemiddelde stijging van de lonen in Nederland van dat jaar. Het Centraal Bureau voor de Statistiek berekent dit gemiddelde.
Jaarlijkse indexering minimale vergoeding aan tolken
Sinds 1 juli 2020 ontvangen tolken een minimaal uurtarief dat jaarlijks wordt geïndexeerd. Het indexeringspercentage is gebaseerd op het CBS-indexcijfer Cao-lonen, contractuele loonkosten en arbeidsduur inclusief bijzondere beloningen. Per 1 januari 2026 wordt het minimum uurtarief verhoogd van 62,66 euro naar 64,66 euro per uur. Dit is een verhoging van 3,197 procent.
Bron: www.rijksoverheid.nl – 18 december 2025
Meer weten? Bekijk opleidingsaanbod op vakgebied openbare orde Meer weten? Bekijk opleidingsaanbod op vakgebied ondermijning
